In 1968 was het – 1968 was het jaar waarin de Mammoetwet in werking trad, de Fabeltjeskrant voor het eerst op de televisie verscheen, Tsjechoslowakije werd overvallen door de Russen, zonder dat wij er iets tegen deden (wij gooiden liever bommen op Vietnam, maar wij hadden natuurlijk tegen de Russen moeten zeggen: trek je binnen 24 uur terug, anders ben je Moskou en Sint Petersburg kwijt). Het was ook het jaar waarin Neal Cassady en Joeri Gagarin overleden, Marcel Duchamp stierf ook in dat jaar, maar gelukkig stierf ook Lou de Palingboer – in 1968 was het dat ik mijn vader vroeg: ‘Mag ik straks studeren?’ Het was nog lang niet zo ver, want ik was nog maar vijftien jaar oud, maar je kon er niet vroeg genoeg bij zijn, vond ik. ‘Wat wil je dan gaan studeren?’ vroeg hij. ‘Nederlands,’ zei ik. ‘Maar dat spreek je al!’ Het leek hem verspilde moeite. Later heb ik hem nog geprobeerd over te halen met ‘Geschiedenis’, maar ook dat haalde niets uit: geschiedenis hoefde helemaal niet bestudeerd te worden, dat kon je wel in je avonduren doen.
Ik moest maar aan het werk gaan als ik achttien was, en geld verdienen en dan kon ik altijd nog gaan studeren, want dan betaalde ik het allemaal zelf. Ik was thuis de oudste van negen kinderen, dus dat kon ik wel begrijpen: mijn vader was een zelfstandig loodgieter, hij zou arm geworden zijn als alle negen kinderen gestudeerd zouden hebben.
Als oudste kind moest je alles nog bevechten. Zo was dat toen nu eenmaal. Naar de kroeg gaan en later dan om 11 uur thuiskomen, was er niet bij. Ik deed dat soort dingen toch, natuurlijk, zeker nadat ‘mijn gehele toekomst verpest’ was omdat ik niet mocht studeren aan een universiteit. Op de middelbare school besloot ik ook niets meer te doen: ik las alle boeken die ertoe deden, maar dat waren niet de boeken waar je iets aan had op school. Ik bleef dus een jaar zitten in de vierde klas van de HBS-A: ik kreeg achten en negens voor de talen, maar vieren en vijven voor vakken als Boekhouden en Rechts- en Wetskennis. Huiswerk deed ik niet meer.
Hoe ik uiteindelijk mijn eindexamen heb gehaald, weet ik niet meer. Voor de talen had ik automatisch achten en negens, daar deed ik ook helemaal mijn best niet voor. Ik had uiteraard de boeken gelezen die gelezen moesten worden (met in de marge geschreven opmerkingen zoals Flauwekul!, Grote onzin! en heel soms, zoals in mijn uitgave van Nabokovs The gift, ook Dit klopt!). Hoe het met die andere vakken gegaan is – waarvoor ik de vier weken vóór het eindexamen zo ongeveer nog wat had geleerd – bevindt zich buiten mijn geheugen.
Het was in die tijd nog de gewoonte dat ouders zich niet met de opleiding van hun tieners bemoeiden. Mijn ouders zijn nooit naar de middelbare school geweest om eens van een leraar te horen hoe ik het deed. (Je had toen ook nog niet de idiotie van mentoren etc., die bureaucratie is pas later in zwang gekomen.) We rooiden het zelf wel.
Later ben ik, via wat omwegen, zetter geworden in een paar drukkerijen. Daar was ik vrij goed in, in dat vak. En ik ben gewoon blijven doorlezen, natuurlijk. Ik heb een goed leven gehad.
Reacties (16)
Zetter, dat is toch iemand die letters op volgorde zet?
Zeuren dat is wat ze het liefst doen die kinderen die het oudste zijn.
“wij hadden natuurlijk tegen de Russen moeten zeggen: trek je binnen 24 uur terug, anders ben je Moskou en Sint Petersburg kwijt”
Em, nee? Na het lezen hiervan las ik de rest van het stukje gelijk heel anders, tevergeefs zoekend naar ironie.
Als ik het goed begrijp beoordeelde de jonge Ben Hoogeboom romans vooral op het criterium of hetgeen daarin waar was?
Het gaat er toch niet om of een boek ‘waar’ is, maar of het geloofwaardig is?
Entertainmentwaarde is ook zoiets. D’r zijn genoeg ‘ware’ boeken waar niet doorheen te komen is, terwijl een stephen king d’r in twee nachten doorheen gaat.
Die opmerkingen over ‘de boeken die ertoe doen’ zijn echt net zo’n onzin als ‘dat kan ik ook’ zeggen over kunst. Wat een kortzichtigheid!
@ 01 t/m 04: Ik ben er blijkbaar in geslaagd een geloofwaardig verhaal te vertellen. Het heeft zich natuurlijk in werkelijkheid heel anders afgespeeld.
@ 01: Dat is één van de dingen die een zetter deed. Ik zal nog eens vertellen wat een zetter in de jaren zeventig t/m negentig van de vorige eeuw (daarna is het vak compleet veranderd) écht deed.
@ 03: Em ja. Het ware toch een stuk beter geweest om, in plaats van het bombarderen van landen als Vietnam, Laos en Cambodja, te DREIGEN met het bombarderen van Rusland. Rusland zou zich teruggetrokken hebben, net zoals ze eerder al in Cuba hadden gedaan. Hetzelfde procédé zou in 1979 (inval in Afghanistan) ook geholpen hebben.
Een dreigement heeft alleen zin als je de tegenstander ervan weet te overtuigen dat je bereid bent ernaar te handelen. Serieus, zou jij bereid zijn om een Derde Wereldoorlog te ontketenen voor de directe vrijheid van de Tsjechen en de Slowaken? Een grote meerderheid hier en in de VS zou die vraag ontkennend beantwoorden. De Russen zouden dat net zo goed weten als wij, en zouden gewoon doorgaan met het neerslaan van die opstand in hun eigen achtertuin (Cuba daarentegen was de achtertuin van de VS, bovendien ging het daar om een existentiële bedreiging) om er vervolgens achter te komen dat ons dreigement een loze was. En dat is alleen maar slecht voor onze geloofwaardigheid.
Regel 1 van de NAVO had moeten zijn, en die regel had ook tientallen keren uitgesproken moeten worden: ‘Zodra ze over de schreef gaan, treden wij op, zoals we eerder al eens hebben opgetreden boven Nagasaki en Hirosjima.’
De Russen hebben steeds het idee gehad, en hebben dat idee nog steeds, en terecht, dat de NAVO niets voorstelt, en dat ze dus kunnen doen en laten wat ze willen. En dat ze dat denken, komt door het ontbreken van die regel 1 in het handvest.
Vraag het maar eens aan een Pool, een Tsjech, een Hongaar. Het is juist die knijperige benauwdheid van ‘ja maar we willen geen derde wereldoorlog, hoor!’ van het Westen geweest, waarvan de Russen hebben geprofiteerd.
Zo zie IK het, een ander mag daar natuurlijk anders over denken. Ik vind nog steeds duidelijke taal het beste.
Ik heb een goed leven gehad.
???
Ben aan het einde?
“Ik vind nog steeds duidelijke taal het beste”
Beetje een vreemde opmerking.
De NAVO heeft Nagasaki en Hiroshima niet gebombardeerd. Die bestond toen niet eens.
Alhoewel, oproepen tot een atoomoorlog is wel duidelijk. Dat dan weer wel. Achterlijk, maar wel duidelijk.
Dit stuk is een Feest der Herkenning, doet een mens altijd goed!
wij gooiden liever bommen op Vietnam, maar wij hadden natuurlijk tegen de Russen moeten zeggen: trek je binnen 24 uur terug, anders ben je Moskou en Sint Petersburg kwijt).
Twee dingen:
met welk moreel gezag konden wij Moskou verwijten wat we zelf veel erger deden in Vietnam en Laos ?
toendertijd had Moskou iets van 2700 internationale ballistische raketten met atoomkopppen.
In wezen wordt nu de koude oorlog voortgezet in Syrië, en met betrekking tot Iran.
Voor wie nog wat achtergrond wil bij de atoombommen op Japan:
http://www.frontaalnaakt.nl/archives/japan-de-bevrijder.html
Dat leerden wij vroeger dan weer niet op school (een tijdje na de invoering van de mammoetwet).
Een interessant artikel, sommige dingen wist ik ook niet. Maar het heeft natuurlijk niets te maken met die twee atoombommen, die gegooid werden als het ware om te zeggen: ‘En nóu is het godverdomme over!’ Het was ook meteen over.
Dat artikel ging vooral over de aanzet tot W.O. II in Azië, en schildert de Japanners mijns inziens iets te lief af: zij móesten wel oorlog gaan voeren, er zat niets anders meer op!