“Een verbeterd web verbindt en versterkt de mens”

De volgende gastbijdrage is van Harm Hopman.

Sir Tim Berners-Lee sprak tijdens het symposium ter gelegenheid van zijn eredoctoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam een korte introductie uit bij de initiatieven die hij recentelijk ontplooid heeft. Na het ontwikkelen van het World Wide Web, zijn werk ter bevordering van het Semantische Web en webstandaarden, richt hij zich nu op de rol die internet kan spelen in ontwikkelingslanden.

Berners-Lee’s introductie begon met de ontstaansgeschiedenis van het World Wide Web bij het CERN-instituut, dit jaar precies 20 jaar geleden. Het systeem van overal bereikbare documenten, die naar elkaar en andere data konden verwijzen via hyperlinks, werd bedacht ter ondersteuning en documentatie van de onderzoeken van het CERN. Inmiddels heeft het www zich ontwikkeld tot een volwaardig nieuw (multi)-medium met enorme invloed, terwijl de nieuwe Gutenberg nog maar een kwieke vijftiger is. Berners-Lee wil deze enorme invloed ook gaan onderzoeken, met behulp van het in 2006 opgerichte Web Science Research Initiative, een verzameling academici van verschillende disciplines over de hele wereld, geïnitieerd door MIT en de universiteit van Southampton.

Meta-informatie

Berners-Lee’s inspanningen rond het web ontwikkelden zich in eerste instantie vooral in het nastreven van standaarden, zodat het open web toegankelijk zou zijn voor iedereen. Het w3-consortium heeft de standaarden doorontwikkeld en met de introductie van xml werd ook de portabiliteit van informatie (ook naar andere niet-computer talen) sterk verbeterd. Een andere eigenschap van xml is ook de mogelijkheid om meta-data toe te voegen aan documenten. Deze informatie over informatie maakte een ander stokpaard van Berners-Lee mogelijk: de ontwikkeling van het Semantische Web. Meta-informatie biedt de mogelijkheid die voorheen aan mensen voorbehouden was, om informatie door machines te laten interpreteren en ordenen.

Zijdelings bracht Berners-Lee dit tijdens het symposium ook in verband met de ‘verdwijnende waarheid’ op het web: door crowdsourcing ontstaat een waarheid van de gemene deler, het duidelijkst zichtbaar op wikipedia. Meta-data over de waarheidsgetrouwheid en betrouwbaarheid van journalistieke informatie, zou volgens Berners-Lee de impasse voor de journalistiek met de waarheid en het web kunnen ondervangen. Zijn voorbeeld: in de metadata van een foto kan aangegeven worden welke bewerkingen de foto heeft ondergaan, en daaruit kan de authenticiteit van de informatie afgeleid worden.

Het grootste deel van de ochtend stond echter in het teken van de mogelijkheden die het internet biedt om grass-roots initiatieven in ontwikkelingslanden te faciliteren en te stimuleren. Hoewel er ondanks de inspanningen van het One Laptop Per Child initiatief nog steeds maar weinig computers in ontwikkelingslanden zijn terug te vinden, is de dichtheid van mobiele telefoons er het laatste jaar gestegen van 30 tot 40%. Demonstratief hield Berners-Lee zijn mobiel omhoog, waarmee hij de hele tijd foto’s nam van het symposium: “This is a computer.”

Grassroots-initiatief

Onlangs heeft Berners-Lee met medewerking van mensen uit w3-consortium de World Wide Web Foundation opgericht, dat zich als doel stelt initiatieven te subsidiëren en coördineren die het doel hebben de toegankelijkheid en het sociale nut van het internet te vergroten. Doelstellingen daarbij zijn de barrières die bestaan om het web te gebruiken weg te nemen en de groei van het web te versnellen. Deze groei moet gepaard gaan met onderzoek naar en het verbeteren van de structuur van het web. Uiteindelijk wil de Foundation komen tot één groot web dat vrij en open is, dat mensen in staat stelt informatie te vergaren die het mogelijk maakt om hun eigen levenssituatie te verbeteren.

Als illustratie van het nut dat informatie kan hebben voor boeren in de landen rond de Sahel, werd het levenswerk van Yacouba Sawadogo uitgebreid besproken. Deze boer uit Burkina Faso besloot niet zoals zijn dorpsgenoten te vertrekken na weer een periode van grote droogte, maar bewerkte het land en werd zo “The man who stopped the desert.” (Mark Dodd maakte de gelijnamige documentaire over Yacouba.) Het ‘her-groenen’ van de woestijn is nu een breder grass-roots initiatief dat in meer landen wordt uitgevoerd door het Centre for International Cooperation van de VU. Volgende week zal dit initiatief ook geïntroduceerd worden aan het Witte Huis, als een organisch en zelfvoorzienend alternatief voor de huidige ontwikkelingshulp die zich vooral richt op het verspreiden van (chemische) kunstmest.