To Facebook or not to Facebook – (of is dat niet de vraag?)

ANALYSE - LONGREAD – Over de voordelen en de gevaren van Facebook en andere sociale media; over hoe die gevaren zijn te tackelen, en waar het debat over privacy en nepnieuws zich op zou moeten concentreren.

Dat Facebook de laatste tijd nogal negatief in het nieuws is geweest zal weinig mensen ontgaan zijn. In de verenigde staten moest CEO Mark Zuckerberg zich verantwoorden over datalekken in zijn systeem. In ons land riep Arjan Lubach in zijn programma op om massaal de Facebook-accounts te verwijderen, waarbij hij zelf het goede voorbeeld gaf.

Uiteindelijk werd slechts 0,02% van alle Nederlandse accounts gedelete. Maar de discussie over to-Facebook-or-not-to-Facebook is nog steeds springlevend.

Laag niveau

Het is prima dat de discussie gevoerd wordt, maar het niveau van de discussie is op dit moment naar mijn mening ontzettend laag. Zo maakte Lubach een filmpje waarin hij de belangrijkste ontwikkelingen rond Facebook verzweeg. Sowieso doet de hele discussie over privacy en nepnieuws de ontwikkelingen rond die zaken naar mijn idee geen recht. Vooral journalisten doen hun werk op dit vlak erg slecht, want de wetgever is al veel verder dan de meeste mensen vermoeden.

Hoe moeten mensen nu iets verstandigs kunnen zeggen over sociale media als de pers niet eens de moeite neemt ze voor te lichten over de stand van zaken?

Overzicht

Hieronder wil ik daarom de gevaren van sociale media, en Facebook in het bijzonder, uiteen zetten, en de oplossingen daarvoor bespreken.

Voordat ik hiermee begin wil ik echter de voordelen van Facebook op een rij zetten, en laten zien waarom zulke media tegenwoordig onmisbaar zijn. Veel mensen zien sociale media als Facebook namelijk nog als slechts een tool om vakantiefoto’s en poezenplaatjes te delen. Inmiddels is Facebook echter veel meer dan dat. Media als Facebook hebben inmiddels een onmisbare functie gekregen in onze samenleving. Zij hebben het hele medialandschap veranderd, en zeker niet alleen ten nadele.

Netwerktool

Om te beginnen is Facebook voor steeds meer mensen een onmisbare tool voor het bijhouden van een groot wereldwijd netwerk van kennissen. De wereld is na de email en de chat met de opkomst van de sociale media weer veel kleiner geworden. Facebook verbindt daarmee daadwerkelijk mensen. En dit soort netwerkapps zijn voor heel veel mensen ook zakelijk belangrijk, zeker als het gaat om mensen die zelfstandig ondernemen.

Allereerst is Facebook vooral een sociaal medium. Zo gebruik ik Facebook primair, en daar zullen de meeste mensen het zelf ook voor gebruiken. Het is leuk om te zien wat kennissen allemaal bezig houdt, wat hun hart laat tikken.

Ik wil daar niet badinerend over doen door te zeggen: het zijn maar vakantiefotos en poezenplaatjes. Het bijhouden van een breed netwerk is voor heel veel mensen een grote verrijking. De nieuwe generaties kennen al geen wereld zonder meer, en laten we eerlijk zijn: veel mensen van mijn generatie zullen zich ook geen leven zonder meer kunnen voorstellen. En zo ja, dan willen ze vaak niet meer terug naar de wereld zoals die was, een wereld we telkens mensen uit het oog te verliezen, zodra we niet meer dagelijks met ze optrekken, en een gedachtewisseling met mensen in andere landen feitelijk maar zeer moeilijk is. Die wereld van toen is ons nu te klein.

Gericht gebruik

Veel mensen doen Facebook af als oppervlakkig. Zeker, veel mensen doen slechts oppervlakkige dingen op de sociale media, maar eigenlijk zegt dat vooral iets over hen zelf. Sociale media zijn namelijk net zo oppervlakkig als je ze zelf gebruikt.

Voor mensen die dit niet weten: Anders dan alleen maar over je timeline scrollen, kan een platform als Facebook namelijk ook gebruikt worden voor gericht zoeken. Wie teveel poezenplaatjes in zijn tijdlijn ziet, kan daar wat aan doen. Ik zelf heb op Facebook bijvoorbeeld een heel aantal media die ik interessant vind om te volgen ‘geliked’, en op prioriteit gezet in mijn tijdlijn. Zo vullen stukken van Follow the Money, de Correspondent, de Groene, en Vrij Nederland voor een groot deel mijn tijdlijn, samen met een aantal blogs over kunst, filosofie en wetenschap. Ik zou dat niet oppervlakkig willen noemen.

Ook is het mogelijk om mensen die in jouw ogen minder interessante zaken posten, wel in je contactenlijst te houden, maar hun posts niet op jouw tijdlijn terug te laten komen. Andersom is het mogelijk om mensen die in jouw ogen juist wel interessant posten, prioriteit te geven op jouw tijdlijn, of alleen maar te ‘volgen’ zonder ze ook als vriend toe te voegen. Dus ook via de sociale weg is het mogelijk om de aard en kwaliteit van de zaken die je via een medium als Facebook tot je neemt aan te passen.

Kennis delen in groepen

Daarbij is het mogelijk lid te worden van groepen waarin mensen elkaar helpen met allerlei uiteenlopende zaken, zoals bijvoorbeeld Nederlands en Spaans leren, het maken van eigen zakelijke websites, of het vinden van je weg in sociale zekerheidsland. Ik gebruik deze voorbeelden omdat het groepen zijn die ik zelf volg, respectievelijk vanwege mijn liefhebberij, mijn werk, en voor mijn columns. De variatie aan onderwerpen is echter eindeloos.

Het is vooral mooi dat in de meeste van deze groepen mensen zitten die elkaar vaak buiten de digitale wereld helemaal niet kennen, maar elkaar toch belangeloos helpen.

Op deze manieren kan iemand zijn gebruik van Facebook minder oppervlakkig maken, en het medium juist gebruiken voor verbreding en verdieping. Het is wel een feit dat veel mensen echt nog moeten leren om gericht en bewust gebruik te maken van de sociale media. Maar dat bewustzijn ontstaat voor een deel vanzelf.

Filterbubbel

Een andere angst dan de angst voor oppervlakkigheid is dat mensen met de sociale media in hun eigen ‘filterbubbel’ zouden verdwijnen. Dat wil zeggen: alleen maar dingen te zien krijgen waar ze het toch al mee eens waren. Maar ook dat zegt vooral wat over het gebruik. Ik zelf vind het juist leuk om via de sociale netwerken ook een aantal media te volgen waar ik het zelden mee eens ben.

Maar nog interessanter is de sociale manier om uit de eigen filterbubbel te stappen. Zelf doe ik dit door lid te zijn van een tweetal politieke discussiegroepen, één waarop veel mensen lid die naar de PVV en forum voor democratie neigen, en één waarop veel moslims op zitten. Dit zijn beide groepen mensen die vrij ver van mij afstaan. Ik kom dit soort mensen niet vaak tegen bij mijn werk en in mijn sociale kringen. Facebook zorgt er echter voor dat ik wekelijks een aantal één op één discussies heb met moslims en PVV’ers. Dit helpt mij om mijn eigen politieke standpunten scherp te slijpen en te verbreden.

Het is kortom helemaal niet gezegd dat Facebook gezichtsveldvernauwend werkt: het kan zeker bij bewust gebruik ook juist gezichtsveldverwijdend zijn. Een social media network als Facebook maakt dus ook een veel uitgebreider netwerk mogelijk, kan de horizon verbreden, kan mensen helpen om elkaar te helpen, en kan in plaats van de filterbubbel bevestigen deze juist ook helpen te doorbreken.

Facebook breekt de markt open

Misschien nog wel belangrijker: Naast het sociale leven verandert vooral Facebook echter ook de economie. En mijns inziens gebeurt dat zeker niet alleen maar op een nadelige manier. Door middel van Facebook kunnen namelijk kleine lokale bedrijven gericht adverteren, en daarmee met een kleiner budget lokaal en specifiek voor hen interessante mensen bereiken.

Een markt betreden met advertenties was voor het Facebook-tijdperk alleen maar gereserveerd voor grote bedrijven met enorme budgetten, die het zich kunnen veroorloven te schieten met grof zout. Het gericht adverteren helpt lokale en kleine bedrijven, en doorbreekt de macht van de haves op de kapitaalmarkt.

Dit geldt ook in medialand. Ook kleine blogs maken nu een kans tegen grote mediabedrijven. Facebook maakt de opkomst van blogs als de Correspondent en Follow the Money mogelijk.

Overigens om een misverstand de wereld uit te helpen: bedrijven op Facebook die gericht adverteren, krijgen zelf de informatie die gebruikt wordt om mensen gericht te benaderen niet te zien. Zij stellen in welke soort mensen, dus met welke eigenschappen en voorkeuren, hun berichtinhoud te zien zullen krijgen, en hoeveel mensen daarmee bereikt worden. Maar wie zij vervolgens precies bereiken met hun advertenties, krijgen zij niet te zien, en ze krijgen al helemaal geen overzichtslijsten van mensen met hun voorkeuren.

Zodoende breekt Facebook de macht van grote omroepen en retailers. Kleinere partijen krijgen een betere kans. De sociale media betekenen een enorme emancipatieslag voor het MKB, en kleinere nieuwsbronnen.

Privacy in de EU

Enfin, tot zover het hallelujaverhaal. De nadelen en gevaren van Facebook zijn er zeker ook. Sterker nog, ze zijn enorm, en het is hoog tijd om in te grijpen, want de analyse dat onze democratie in gevaar is, is nauwelijks overdreven, zoals we hierbeneden zullen zien.

Maar om te beginnen geldt het gevaar waar Lubach in zijn itempje op TV voornamelijk op inging: het gevaar voor de privacy. Inderdaad is het zo dat Facebook tot nu toe een grote verzamelaar was van allerlei data, waarvan niemand ook maar zicht op had wat ermee gebeurde. Niet heel geruststellend.

Helaas vertelde Lubach in zijn filmpje maar het halve verhaal. Wat hij in zijn programma namelijk verzweeg, is dat het na dit jaar mei (deze maand dus), voor bedrijven die handelen met de EU niet meer legaal is om persoonsgegevens op te slaan waarvan de klant niet weet dat ze opgeslagen zijn. Ook moeten alle opgeslagen gegevens niet alleen inzichtelijk zijn, en moet inzichtelijk zijn met wie ze gedeeld worden, en moet ieder persoon zijn eigen data kunnen ‘deleten’. Dit is namelijk deel van de nieuwe privacywetgeving die vanaf volgende maand in de hele EU geldt.

De effecten

En? Luisteren bedrijven hiernaar? Wel degelijk! Waarom denkt u dat sinds kort iedereen een archief kan opvragen bij Facebook? Dit is niet zomaar iets dat uit de goodwill van Facebook naar voren komt. Facebook bereidt zich hiermee voor op die naderende EU-wetgeving.

Lubach stelt in zijn programma doodleuk dat in dat dossier vast niet alle data zullen zitten die Facebook van ons opslaat. Ik vraag me echter sterk af of Facebook dat risico durft te nemen. Facebook weet beter dan burgers dat ‘Brussel’ dergelijke wetten ook wel degelijk controleert en handhaaft, en er niet voor terugschrikt om vooral de grote bedrijven met enorme boetes te confronteren als ze ook maar iets over de schreef gaan.

Enfin, ik besef dat het voor veel mensen moeilijk is te geloven dat de overheid – Brussel nota bene! – ooit iets goeds doet, maar dit is naar mijn idee wel een voorbeeld.

Datamining niet overschatten

Lubach heeft daarbij een wat ouderwetse voorstelling over hoe Facebook data opslaat. Terecht stelt hij dat Facebook ook het surfgedrag buiten Facebook monitort. Maar het idee dat al die data vervolgens in hun ruwe vorm opgeslagen worden, staat zeer waarschijnlijk niet dichtbij de realiteit.

Veel waarschijnlijker is dat Facebook al die clicks meteen filtert, en de totalen categoriseert, en slechts die categorieën vervolgens bij het profiel opslaat. En die categorieën zijn gewoon zichtbaar in het Facebookdossier.

Ook zie je dat Lubach in zijn filmpje erg hoge verwachtingen heeft van het koppelen van data, en het herleiden van data tot persoonsniveau. Ik denk dat dit erg optimistisch is gedacht over de mogelijkheden van koppelen. Wat mij vooral opviel van mijn Facebook-archief, dat ik natuurlijk ook gedownload had, is dat er zoveel foutieve informatie in staat.

Zo denkt Facebook bijvoorbeeld dat ik van basketbal houd en deze winter op Soembawa zat, terwijl ik helemaal niets heb basketbal, en bijna 500 kilometer verderop zat. Op zich is dat alleen maar verontrustend, want gezien onze geheime dienst al deze gegevens afluistert, kan zij dus mensen gaan verdenken op basis van verkeerde informatie. Ik ben blij dat ik deze winter niet op Cyprus zat, want 500 kilometer naar het Oosten en ik was getagd in Syrië. In die zin is de inzet van geheime diensten op datamining ook al een twijfelachtige koers: gekoppelde data helpen helaas maar slecht om een scherp beeld te construeren, en vaak werkt het vertroebelend.

Los daarvan, wanneer Facebook deze data buiten het door jou opvraagbare archief opslaat, is ze na mei 2018 dus nog altijd in zware overtreding. En gezien er altijd informatielekken zullen zijn, denk ik dat Facebook domweg het risico niet zal durven nemen. Wat veel zorgelijker is, is dat de overheid voor zichzelf wél inzet op big data, en deze juist wél steeds langer op gaat slaan – buiten het zicht. Ik hoop dat inmiddels duidelijk is dat dit niet alleen voor de privacy problematisch is.

Een inhoudelijke discussie blijft uit

Wat mij aan dit alles vooral opvalt is de oorverdovende stilte in de publieke discussie over de privacywetgeving van de EU. Is die privacywetgeving één groot Walhalla? Vast niet. Maar in de zogenaamde kritische media, bij privacywaakhonden en bij kritische partijen op privacy, hoorde ik de ene paniekkreet na de andere over onze online privacy, maar een inhoudelijke bespreking van deze wet, die al meer dan een jaar openbaar in onderhandeling is, blijft uit. Raar.

Hoe dan ook, met die privacy gaan we dus, zonder dat al teveel mensen het doorhebben, al vrij hard naar een oplossing. Let wel: dit geldt zolang het commerciële bedrijven betreft. Voor hun eigen instanties zijn onze overheden juist veel slordiger met onze data, en is juist de tegengestelde tendens zichtbaar: er worden meer en meer dossiers en sleepnetten ingesteld die buiten het zicht van publiek gehouden worden. Met nobele motieven, natuurlijk, ten bate van onze veiligheid en de gezondheidszorg en ter bestrijding van fraude, maar het gebrek aan inzichtelijkheid en het beheer van je eigen data ontbreekt, terwijl fouten heel goed mogelijk zijn.

De moraal van het verhaal? Wantrouw dus niet commerciële bedrijven, maar vooral de overheden zélf als het gaat om privacy. Zij slaan veel data op, en ook foutieve informatie, delen deze informatie met andere overheden, en de bevoegdheden worden steeds meer opgerekt.

De noodzaak van filteren

Tot zover de privacy. Is daarmee Facebook van alle gevaren gezuiverd? Absoluut niet. Ik wil hier nu twee andere gevaren bespreken die met elkaar te maken hebben, namelijk de kwetsbaarheid voor misbruik voor haatzaaien en bedreigingen enerzijds, en het gevaar van al te streng filteren door bedrijven als Facebook zelf anderzijds. Deze gevaren hangen met elkaar samen, en waar het eerste alle aandacht krijgt, wordt het tweede onderschat.

Ook voor deze twee gevaren is de politiek echter al verder dan het gros van het publiek doorheeft. Een half jaar geleden publiceerde het CPB voor de verandering een zeer leesbaar rapport waarin de analyse naar mijn idee heel redelijk was, en een aantal zeer zinnige voorstellen in stonden. Dit ging juist hierover.

Het belangrijkste: het CPB stelt voor om Sociale media aan regels te onderwerpen over waarop ze zouden móeten filteren (met name bij hatespeech en bedreigingen), en waarop ze NIET mógen filteren. En dit laatste is vrij slim, want terecht zeggen mensen dat als de overheid alleen regels op zou stellen over wat niet mag, de sociale media de neiging zullen hebben om voor de zekerheid maar veel te veel weg te filteren. En dat is een vorm van censuur.

Nu zou je kunnen stellen dat het hier gaat om private bedrijven die het recht hebben om op hun eigen platform ook hun eigen beleid te voeren, en gerechtigd zijn censuur te plegen. Maar toch lijkt me dat niet wenselijk, en zelfs gevaarlijk, omdat die grote bedrijven in praktijk wereldwijde monopolieposities hebben. Het hier gaat niet om zomaar een paar platformpjes, maar om een buitengewoon belangrijk deel van de infrastructuur voor informatie, waar het functioneren van onze democratie in steeds hogere mate van afhankelijk wordt.

De macht van Facebook in de politiek

Zoals gezegd vind ik het rapport van het CPB grondig en de trend is in de juiste richting, maar dat betekent niet dat ik het compleet vind. Wat ik vooral mis in de voorstellen van het CPB, is de eis dat de zogenaamde algoritmes die sociale netwerken gebruiken om berichten te prioriteren, altijd openbaar zouden moeten zijn.

Waarom is dat belangrijk? Hierom: iedereen maakt zich momenteel druk over bedrijven die data van Facebook haalden en gebruikten voor politieke doeleinden. Maar laten we eens een gedachte-experiment doen: stel dat Mark Zuckerberg zélf zich politiek aangetrokken voelt tot een bepaald doel.

Laten we om te beginnen als voorbeeld iets moois nemen: Mark Z is groot fan van recyclen. En dus heeft hij ooit bepaald dat posts die recyclen aanmoedigen een extra plusje krijgen in zijn Facebook algoritmes. Kritische stukken, of ze nu goed onderbouwd zijn of niet, krijgen een minnetje en worden dus veel minder vaak getoond. Gewoon, omdat het kan.

Een kwalijker voorbeeld: stel dat de CEO in Silicon Valley zegt dat je alles over moslims mag roepen, maar van Joden blijf je af. Homoseksuelen mag je voor alles uitmaken, maar transgenders worden beschermd. De president van Duitsland mag je voor van alles uitmaken, maar van die van Turkije blijf je af. Dit zijn geen voorbeelden die uit de lucht gegrepen zijn. Facebook is bezig om hatespeech te filteren, maar hoe die filters ingesteld zijn? Niemand mag het weten, en de zojuist gepresenteerde willekeur kan nog wel eens heel dicht bij de waarheid zijn.

Er is dus geen enkele garantie voor een objectieve discussie. Niemand weet namelijk hoe de algoritmes van Facebook in elkaar steken en welke policies ze hanteert voor wat wel en niet mag. Ze zijn geheim.

Of Facebook zelf niet al jaren bezig is met publieke beïnvloeding door middel van het selectief prioriteren van politiek getinte berichten, dat weet strikt genomen niemand. Iedereen gaat er maar vanuit dat een bedrijf als Facebook alleen maar geïnteresseerd zou zijn in adverteerders trekken. Maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet zo te zijn. Aan de top van een bedrijf als Facebook staan mensen, en die mensen kunnen naast de agenda om geld te verdienen allerlei soorten agenda’s hebben, die zij nu kunnen doordrukken zonder dat iemand het doorheeft, want hun invloed op de publieke opinie door simpelweg te filteren, kan enorm zijn.

De macht van Facebook over bedrijven

Het is niet alleen op politiek vlak dat deze macht van Facebook onwenselijk is. Ik had het hierboven voor de kansen die een bedrijf als Facebook voor het MKB creëert. Daar staat tegenover dat Facebook bedrijven en hele bedrijfstakken in één nacht kan breken.

Hoe zoiets kan gaan zien we bij het kanaal Youtube. Via dit kanaal zijn veel professionele bloggers aan het werk, die hun bedrijf hadden opgebouwd met als verdienmodel slechts advertentieinkomensten via dit Youtube bij kijkers naar hun filmpjes. Maar door een verandering in de advertentiepolicy zagen veel van dit soort bedrijfjes plotseling al hun inkomsten wegvallen, omdat ze ten eerste plotseling een veel groter volume moesten hebben voordat er überhaupt sprake is van reclameinkomsten, en het ten tweede plotseling weken ging duren voordat de filmpjes vrijkomen, zodat filmpjes over actualiteiten maken niet meer worden beloond.

Bedrijven als Facebook en Youtube kunnen het verdienmodel en de campagnes van innovatieve bedrijven in één nacht compleet over de kop gooien door aanpassingen in hun filterpolicies, aanpassingen die niet eens bekend gemaakt hoeven te worden. Met groot gemak kunnen deze bedrijven kortom ingrijpende beslissingen nemen in de markt en in de politiek, en er is geen enkele controle op.

Maak de algoritmes bekend

Vandaar dat het zo belangrijk is om openbaar te krijgen hoe gefilterd en geprioriteerd wordt. Maak die geheime algoritmes bekend! Daarbij moet er een verbod komen filters in te stellen met politieke doelen, en moeten er duidelijke spelregels komen voor commerciële filters. Juist omdat sociale media zo een belangrijke rol hebben in voorlichting van mensen, en een heel snel groeiende rol krijgen in hoe de economie functioneert, moet hun neutraliteit gegarandeerd worden.

En dat is nu absoluut niet het geval. Dit geldt voor Facebook, maar met name ook voor Google (Youtube is een dochterbedrijf van Google). We weten simpelweg niet of deze bedrijven niet al jarenlang de publieke opinie manipuleren. Als ze dat willen, dan kunnen we het niet tegenhouden, sterker nog, we komen er wellicht zelfs nooit achter dat het gebeurt.

Een verbod om inhoudelijk te filteren en het gebod om filters openbaar te maken, en veranderingen in filterpolicies op zijn minst ver van tevoren aan te geven, is dé methode om de sociale media weer tot een eerlijke informatiebron te maken. Dat zijn ze nu niet, en dat is momenteel het grootste gevaar van de sociale media.

Als iedereen echter gelijke toegang gegarandeerd wordt, ongeacht zijn of haar mening, en iedere mening krijgt evenveel gewicht, wordt de objectiviteit weer gerealiseerd. Een heel belangrijk ding voor kanalen die door steeds meer mensen als belangrijkste informatiekanaal wordt gebruikt.

Vergunningstelsel

Een en ander moet volgens het CPB geregeld worden in een vergunningstelsel voor sociale media. Dat lijkt mij een goed idee, maar laten we dat dan alsjeblieft niet via de Nederlandse staat regelen, maar via de Europese Unie. Want dit nationaal proberen te regelen zet geen zoden aan de dijk. Een regel via de EU instellen, helpt wel. Sterker nog, het helpt zelfs buiten de grenzen van de EU.

We zien dat namelijk al gebeuren met de privacyregels. De Europese privacywetgeving waar eerder in dit artikel over werd bericht, wordt voor het gemak door Facebook niet alleen voor EU landen gehandhaafd, maar gelijk ook maar voor de VS en Canada. Zo liften de mensen daar mee met de voordelen van de overheidsbemoeienissen van ‘dat socialistische Europa’. Helaas bleek het invoeren van dit beleid voor de hele wereld juridisch gezien weer een stap te ver.

Maar laten we dus vooral werk maken van dat vergunningenstelsel. Als Nederland daar een voorzet voor wil doen, dan natuurlijk graag, maar het moet internationaal vormgegeven worden, op EU-niveau.

Voordat dit geregeld is moet er nog heel wat gebeuren, maar het is naar mijn idee wel dé manier om de sociale media van zijn gevaarlijke kant te ontdoen. Laat journalisten die zich druk maken over sociale media zich dan ook daarop richten.

Trollen en nepnieuws

Eén gevaar van de sociale media heb ik in dit artikel nog onbesproken gelaten: het gevaar voor trollen en nepnieuws. Sociale media helpen vaak mee om de grootst mogelijke onzin te verspreiden, die soms in de wereld wordt gebracht door mensen met een commercieel belang, maar ook door facties die zwaar gesubsidieerd worden door partijen, marktpartijen of vreemde overheden.

Dit tegengaan door overheidscensuur, of via naming and shaming door gesubsidieerde instanties, is mijns inziens een doodlopende weg, die uiteindelijk meer schade berokkent dan goed doet. De overheid heeft immers ook niet de waarheid in pacht, en wekt zo alleen maar de indruk van willekeur en partijdigheid.

Sterker nog, zelfs in ons relatief gezien toch erg brave landje op dat gebied zijn onze eigen politici ook niet in hun eerste leugentje gestikt. Zowel kleine leugens, zoals ‘ik heb tijdens de onderhandelingen voor een nieuw kabinet geen memo met tegenargumenten tegen mijn standpunt gezien’, als grote leugens, zoals ‘onze verzorgingsstaat staat onder druk door immigratie’ worden gewoon vanuit het kabinet verkondigd. Beide zaken zijn aantoonbaar niet waar, maar worden gebezigd door onder andere de partijen die nu onze regering vormen.

Deze politici menen zich de leugens te kunnen veroorloven ten bate van een in hun ogen groter ideaal, of simpelweg ten bate van hun eigen macht en invloed. Maar daarmee weigeren zij een nog hoger belang te zien: het vertrouwen in de overheid, dat ze hiermee ondermijnen.

Hoe dan ook is het een waarschuwing: want hoe zou een overheid een baken kunnen vormen tegen nepnieuws? Juist omdat de overheid ook kan liegen, is deze rol niet voor haar weggelegd.

Een andere garantie voor objectiviteit

Een objectieve controle op nepnieuws is onmogelijk, en gaat in tegen de manier waarop wij in onze democratie tegen het begrip waarheid aankijken. Waarheid is geen zaak van de autoriteit (de absolute Platoonse visie), maar vormt zich door middel van vrije pers en vrijheid van meningsuiting in open debat (de relativistische sofistische visie).

Dit debat hoeft niet feitenvrij te zijn, want het wordt ondersteund door het werk van onderzoekers, die ook op hun niveau de wetenschappelijke waarheid weer vormen in een open debat, met controleerbare bronnen. En zo hopen we maar dat degene met de beste argumenten het meeste vertrouwen wint.

Goed, dit is een niet altijd even realistische verwachting, maar toch al een stuk realistischer dan een ‘ministerie van waarheid’ instellen.

Inmenging van de rechtbank

Misschien zouden we nog verder kunnen gaan, door te stellen dat personen die een post plaatsen altijd door de sociale mediaproviders traceerbaar zouden moeten zijn, zodat deze mensen in geval van overtreding van wetten die grenzen stellen aan de vrijheid van meningsuiting, namelijk in het geval van laster, smaad en bedreigingen, ook zijn aan te klagen. Een persoon kan na aangeklaagd zijn anoniem blijven voor de buitenwereld en de autoriteit, totdat een rechtbank besluit dat er sprake was van een strafbaar feit. Want ook al kent ons debat geen waarheidsautoriteit, niet alles kan zomaar gezegd worden, en daar is een reden voor.

Hoe dan ook, hierboven had ik het over de plicht voor sociale media om uitlatingen die in staat zijn met de wet te blokkeren. Dat was makkelijk gezegd, maar de praktijk is wat weerbarstig: hoe garanderen we dat er niet onterecht geblockt wordt, al is het alleen maar uit veiligheidsoverwegingen? Het verbod om ónterecht posts te verwijderen zou daarvoor garant moeten staan. Wanneer Facebook een post verwijdert, of een profiel voor het begaan van overtredingen blokkeert, zou dat aan te vechten moeten zijn. Ten eerste bij een hogere commissie van het bedrijf zelf, en ten laatste bij een rechtbank.

Gratis beschikbaar materiaal

Een ander belangrijk punt is dat in onze huidige samenleving onzin vaak laagdrempeliger is om aan te komen dan gefundeerde en geverifieerde kennis. Wetenschappelijke informatie zit vaak achter een betaalmuur, terwijl pseudo-wetenschappelijk materiaal op het internet vrij circuleert. Dit is moordend voor een kwalitatief goed debat. Mijn collega-blogger Jona Lendering maakt hier al jaren een zeer terecht punt van.

Ook overheidsinformatie is niet altijd zomaar op het internet te vinden, maar kan voor zover het Nederland betreft regelmatig slechts door middel van zogenaamde WOB-verzoeken openbaar gemaakt worden. Dit is funest voor een goed functionerende democratie.

Nepnieuws kan kortom verder bestreden worden door te garanderen dat informatie van universiteiten en overheden altijd online en gratis beschikbaar wordt gesteld.

Opgelost?

Alles bij elkaar zijn dit nog geen sluitende middelen tegen nepnieuws, en zelfs niet tegen trollen. Maar dat sluitende middel bestaat mijns inziens niet. Nepnieuws is ook van alle tijden. Het speelt nu echter op, omdat het via de sociale media makkelijk is om zich voor te doen als een echt persoon, terwijl het om een gefabriceerd nepaccount gaat. En daar valt wél wat tegen te doen. Ten laatste stelt het CPB in haar rapport voor om accounts een ‘echtheidscertificaat’ te geven, zodat mensen tenminste kunnen zien wanneer informatie verspreid wordt door niet-geverifieerde accounts.

Het is een begin. Een begin dat overigens wat haken en ogen heeft, want zo’n echtheidscertificaat zou dan verkregen moeten worden met het insturen van een paspoort. Er zijn genoeg mensen die dat om andere redenen niet willen doen dan alleen maar het maken van een nepaccount om desinformatie te verspreiden. Los daarvan is de vraag hoeveel gebruikers rekening gaan houden met zo’n ‘echtheidscertificaat’, zeker wanneer ‘echte’ mensen informatie van ‘nepaccounts’ gaan delen.

Geen sluitende methode dus, maar meer valt echter niet te doen.

De waarheid via de rechtbank

Hoewel? In de toekomst misschien wel. Ik denk zelf dat het in ieder geval theoretisch mogelijk moet zijn om liegen, en dan vooral in bestuurlijke en persfuncties, gerechtelijk te vervolgen. In ons politieke debat wordt vaak gelogen dat het gedrukt staat, letterlijk. Sensatiemedia leven op het zaaien van paniek via een eenzijdige of onjuiste presentatie van feiten. En zoals gezegd liegen politici ook in ons land regelmatig, terwijl de huidige president van de Verenigde Staten maakt er een sport van. Dat is heel schadelijk voor de democratie.

Tegelijkertijd blijft het begrip ‘waarheid’ filosofisch en sociaal-maatschappelijk gezien een problematisch begrip. Ik ben er zelf om zowel filosofische als maatschappelijke redenen een groot voorstander van om Waarheid te blijven zien als een sociaal construct, een relativistisch iets. Een absolute waarheid bestaat niet, en wie zich daarachter verschuilt, is in mijn ogen alleen maar verdacht.

Dat betekent echter niet dat er geen debat over te voeren is, zoals absolutistische denkers relativsten graag verwijten. Mijns inziens moet het ook vanuit een relativistische visie op de waarheid in ieder geval theoretisch mogelijk zijn om een ‘leugenaar’ voor het gerecht te slepen. In dat geval moeten een aanklager en een advocaat uitvechten of hier sprake is van een leugen, dat wil zeggen iets dat niet consistent is met zeer breed gedeelde geaccepteerde basale feiten.

In dat geval wordt ‘waarheid’ nog steeds gezien als in het debat geconstrueerd, maar dan via een platform dat zich dwingt tot het meenemen van meer en geverifieerde informatie, een zogenaamd ‘hoger’ platform. Waarheid blijft dan een sociaal construct, maar er is een autoriteit op basis van een inspanningsverplichting, en de verplichting van hoor en wederhoor.

Maar als dit al enige kans maakt, gaat het om heel verre toekomstmuziek, en het laatste woord over de wenselijkheid van een ‘wet tegen liegen’ is nog lang niet gesproken.

Het debat is voorlopig genoeg

Ondertussen zal het mensen hopelijk opvallen dat dit een probleem is dat veel breder is dan het verschijnsel sociale media.

Voor zover het slechts deze platformen betreft, is de oplossing gelukkig meer helder. Zolang we aan een verbod op liegen niet toe komen, moet het nepnieuws zoveel mogelijk ontmaskerd kunnen worden in het open debat. Dit zal er nooit toe leiden dat alle mensen dezelfde impressie hebben van de waarheid, en dat zou ook niet goed zijn. Als het volk echter maar beschikking heeft over de juiste informatie om zich een grondig oordeel te vormen, dan zullen ten langen leste de meest oprechte en best gefundeerde meningen uiteindelijk wel he meest vertrouwen winnen.

Zoals gezegd is dat geen 100% adequaat middel, maar het is het beste dat we hebben. Dit mechanimse heeft echter alleen kans op succes als informatie ook echt en ongefilterd beschikbaar is, en dat is zoals we hierboven zagen nu niet het geval.

Tenslotte

Tot zover mijn overzicht van de voordelen en nadelen voor sociale media, en wat aan het laatste gedaan zou kunnen worden. Ik hoop dat aan het begin van dit artikel duidelijker is geworden dat sociale media in tien jaar hét fundament van onze moderne economie en samenleving zijn gaan worden, met veel positieve eigenschappen, en dat dit terugdraaien hoogst ongewenst is.

Maar ook hoop ik dat duidelijk is geworden dat dit fundament niet zomaar willekeurig aangestuurd mag worden door één of een paar commerciële bedrijven met geheime regels over filteren, die doen wat ze willen, en hooguit luisteren naar de partij met de vetste beurs. Dat is wat nu gebeurt, en dat kan niet: dat is bloedgevaarlijk. Er moet dus snel actie worden ondernomen.

Een nieuwe wereld

We gaan naar een wereld toe waarin we met onze data allerlei sporen achterlaten, die vervolgens opgeslagen worden, overal. Sterker nog, we zijn al in die wereld. En overigens niet alleen via sociale media. Sinds het pinnen in winkels het contant betalen definitief aan het verdrukken is, worden ook al onze kleine aankopen inmiddels allemaal geregistreerd. Alle producten die we consumeren, het wordt allemaal opgeslagen, per stuk.

Daar zitten ongelooflijk veel voordelen aan. Het kan ons helpen veel efficiënter te produceren. Het kan de veiligheid en het gemak enorm vergroten. Het biedt kansen voor onderzoek ten bate van gezondheidszorg. En het kan ons zelfs helpen om veel bewuster te consumeren, en ons zelfinzicht te geven.

Die voordelen zijn enorm, en dat is de reden waarom dit proces onomkeerbaar is. En dit is niet erg, zolang we maar zo snel mogelijk regelen dat wij, als consumenten, patiënten en kiezers, altijd de uiteindelijke macht en zeggenschap en inzicht in die data hebben, en in hoe data gegenereerd, gefilterd en gedeeld wordt. Dat inzicht hebben we nu niet, en daar zou het privacydebat op moeten focussen.

Doodlopende paden

De oplossing ligt mijns inziens niet in allemaal van de sociale media af te gaan, en weer te gaan leven als vijftien jaar terug. Dat gaat simpelweg niet gebeuren. Het is een verloren strijd. De voordelen van sociale media zijn gewoonweg te groot, de mensen willen niet terug, en ze gaan niet terug. Wat dat betreft staan privacybewegingen die dat bepleiten met hun rug tegen de muur, en vooral met hun rug naar de toekomst.

Ook ligt de oplossing niet in het vinden van een gezamenlijk alternatief voor Facebook en Google in de vorm van netwerken die nu nog (nu nog wél) beheerd worden door een stel goedwillende IT-nerds met een anarcho-inslag. Want voor je het weet word je daar ook weer genaaid. Daar is geen garantie.

En los daarvan zie ik die massale overgang naar iets als Diaspora er eerlijk gezegd ook niet van komen.

De macht teruggrijpen

Wat we moeten doen, is als consumenten, patiënten en kiezers de macht over onze data zo snel mogelijk teruggrijpen. Het antwoord ligt bij de overheid, die gaat werken met strikte regels voor de commerciële partijen, én met strikte regels voor zichzelf, die neutraliteit en transparantie garanderen. Hierboven hoop ik een goed overzicht en aanzet te hebben gegeven hoe een en ander vormgegeven zou moeten worden.

Mijns inziens moet dit zo snel mogelijk worden opgepakt. Onze overheden zitten gelukkig minder stil dan het publieke debat doet vermoeden. De nieuwe privacywetgeving van de EU voor commerciële bedrijven is een mooie eerste stap. We zijn er echter  nog lang niet. Er is werk aan de winkel, en het is tijd dat vooral populaire journalisten als Lubach ophouden met het debat van gisteren te voeren, en hard na gaan denken over het werk dat voor ons ligt, om de moderne wereld beter vorm te geven, en daar hun specials en oproepen voor gaan maken.

Want twee tiende procent verlies van profieltjes op Facebook, dat nota bene onderwijl ook in ons land netto gewoon bleef doorgroeien, dat zet echt geen zoden aan de dijk. Overheden die Zuckerberg c.s. én zichzelf tot de orde roepen, doen dat wel. Laat daar het debat over gaan.

Reacties (95)

#1 L. Brusselman

Nooit een account aangemaakt voor welke vorm van verslavende social media dan ook(blogs uitgezonderd),en wat je niet kent mis je niet ook.
Bovendien verlies ik geen tijd en let op mijn huisdier ipv mijn smartphone als ik mijn hond uitlaat,dit in tegenstelling tot een groot deel van de andere uitlaters.
Soms heb ik het gevoel dat het grootse deel van de mensen op straat van een andere planeet komen, afgesloten van de zichtbare wereld met hun blik gericht op een smal plastic/glazen plaatje.

  • Volgende discussie
#2 Koos Swart

Leuk zo’n debat op academisch niveau, maar daar zitten ook heel wat halve zolen tussen. Daar begrijpen minder intelligente mensen niets van. Die willen geen debat, die willen feiten.
Kern daarvan is het geloofwaardig overkomen.
Ik ben daar nu mee bezig, ik heb eerst twitter en later facebook gebruikt om de islam te hervormen. Wat vind ik ervan? Twitter is Sodom en Gomorra en facebook is Babylon.
Ze zijn allebei ongeschikt om de islam te hervormen.
Ik weet vrijwel zeker dat facebook, net als myspace en hyves, wordt vervangen door iets nieuws. Dit begint nu in feite al, veel jongeren zitten op andere netwerken. Sociale media lijken me een ideale toepassing voor peer-to-peer technologie. Blijven al je foto’s gewoon op je eigen computer of mobiel staan en het kost geen serverruimte.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Henk van S tot S

@1:
Dan behoor je dus evenals ik niet tot ”De smartphone zombies”
;-)


N.B.
Sorry wat off topic

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Klokwerk

@1&3: Ik hoop dat uit bovenstaand artikel duidelijk wordt dat ook voor mensen die zelf geen gebruik maken van de sociale media, de wereld onder invloed daarvan verandert. Het politieke debat wordt voor een steeds groter gedeelte op de sociale media gevoerd, en iedere burger, of die nu dit soort platformen gebruikt of niet, wordt door politieke beslissingen geraakt.

Dit geldt ook voor de economie. Bedrijven hebben in zeer snel toenemende mate geen keus meer om al dan niet gebruik te maken van de sociale media, willen ze nog overleven. En daarnaast treft veel van de punten die ik aansnijd ook de ‘klassieke zoekmachines’.

@2: Wat ik beweer geldt ook voor andere niet-genoemde opkomende platforms als Instagram.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Joop

Bij sociale media als Facebook is aan jezelf de keuze wat je zoal intypt voor gegevens. Daarom bewust gebruik maken en weten wat je doet, zoals schrijver aangeeft. Waarom moeten we weer in hemelsnaam beschermd worden door de overheid? Als je het niet vertrouwt verwijder je toch je gegevens en/of zeg je je account op.

Privacy is belangrijk. Oké. Maar is er een duidelijk bewijs dat gebruikers Facebook meer last hebben van het een of ander dan een niet-gebruiker? Of dat gebruikers Twitter meer beïnvloed worden dan niet-Twitteraars? En in welke mate speelt regelmatig of sporadisch gebruik een rol?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Klokwerk

“Als je het niet vertrouwt verwijder je toch je gegevens en/of zeg je je account op.”

Dat moet dan om te beginnen wel kunnen ;).

Bovendien hoop ik in dit artikel duidelijk gemaakt te hebben dat het om meer gaat dan privacy: het gaat ook om open en vrije informatie. Hoeveel mensen daar gebruik van maken is natuurlijk aan hen, maar informatie moet wel open en eerlijk toegankelijk blijven, om een democratie en economie te laten functioneren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Joop

@6.

Jij gaat er vanuit dat democratie en economie onder druk staan vanwege sociale media, en zeker de bedrijven er achter.

Daarom meldde ik dat je er bewust mee om moet gaan. Want hebben we niet hetzelfde met de televisie (gehad). Kennedy was anders ook geen president geworden.

We hebben nu referenda gehad die mede te danken waren aan sociale media. Dat vind ik een positief punt. De massa weet zich te roeren. En zich te uiten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Klokwerk

Zoals gezegd, ik denk dat de voordelen enorm zijn, en niet te onderschatten. Zie ook vooral de start en het einde van het artikel.

Maar er moeten wel checks and balances zijn, en die er nu absoluut niet zijn. Voor TV zijn die checks and balances in ons land indertijd gevonden middels het omroepensysteem, met leden als vertegenwoordiging, en via zendtijd voor politieke partijen. Dat is niet te kopiëren naar de sociale media, omdat de werking fundamenteel anders is.

Ja, mensen moeten met de sociale media om leren gaan (en dat leren ze ook best), maar ze moeten daar ook de tools en het inzicht voor krijgen, en die zijn er nu onvoldoende. Wat verstopt zit, daar kan niemand zich bewust van worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Joop

Tuurlijk zijn er fundamentele verschillen, internet is meer interactie. Vroeger telefoon of mail, tegenwoordig apps, etc.

Alleen wijs ik op punten van politieke manipulatie en commerciële reclame. Dat was bij tv, ondanks inspraak en minder reclame, vroeger precies eender. Zeker de laatste drie decennia. Sociale media is verfijnder.

Ik denk dat iedereen graag de illusie heeft dat hij of zij zelf kiest, en vooral wat je opneemt, maar net zoals bij de tv wordt je onbewust toch genaaid. Het is allemaal beeldvorming. Daar gaat het de marketeers en politici om.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Klokwerk

Nee, er is een ander fundamenteel verschil dan slechts dat er interactie is, en dat zit hem in de filters. Niet iedereen krijgt dezelfde informatie te zien, en de criteria volgens welke je wat te zien krijgt, zijn onduidelijk. Dat is een bedreiging voor de vrije verspreiding en beschikbaarheid van informatie die met de oude media niet of nauwelijks aanwezig was, want toen was er slechts de keuze individueel of de hele massa. Nu gaat het om groepen die gecreëerd kunnen worden zonder dat iemand er bewust van kan zijn, behalve dan de CEO’s van de sociale media (of misschien zelfs die niet eens).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Joop

De filters?

Dat hangt nog van jezelf af van met welke groep je je identificeerd. Of zoals met de verkiezingen je je democraat of republikeins opstelt.

Vroeger hadden we censuur. Mochten we ook niet alles weten . Lees net dat Japan een eiland zeer zuidelijk heeft, Okinawa, daar hebben ze nog wel eens problemen gehad met de gelegerde Amerikanen daar. Dat stond in de lokale media breed uitgemeten. De landelijke Japanse dagbladen gaven er geen plaats voor.

Ik denk ook trouwens dat Facebook geen nieuwmedium is. Ontspanning, flirten, lachen, etc. Mensen en hun meningen, sommigen erg nadrukkelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Klokwerk

Nee, het hangt niet af van met welke groep jij jouzelf identificeert, het hangt ervan af met welke groep Facebook jou identificeert.

En welk beleid Facebook vervolgens voor die groepen heeft, en dit beleid is nu geheim.

En verder is censuur uiteraard uit den boze, maar dat is dus precies waar het hier om gaat: selectieve censuur voor bepaalde groepen, of voor allemaal, door een privaat bedrijf.

Heel veel mensen lezen hun nieuws overigens alleen nog maar via hun Facebook-tijdlijn, en dat neemt enorm toe. Dat is het ‘het zijn maar poezenplaatjes’ argument dat ik nu juist aan het begin van mijn artikel probeer te weerleggen. Sociale media hebben al veel belangrijkere functies ingenomen, en dat neemt alleen maar toe.

Dit probleem is echt niet op te lossen door het een beetje weg te relativeren, beste Joop. Ik begrijp dat jij wellicht een soort natuurlijke aversie hebt jegens overheidsoptreden, en die terughoudendheid snap ik, maar ik ben dan ook niet voor iedere vorm van overheidsoptreden, sterker nog, ik vind dat de overheid ook zichzelf in deze betere regels op zou moeten leggen, zoals hopelijk uit mijn artikel wel blijkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Jos van Dijk

Mooi overzicht! Het openbaar maken van algoritmes onderschrijf ik van harte. Ben benieuwd of dat in deze neoliberale tijd afdwingbaar is van bedrijven als Facebook en Google.

Dat Europese overheden sociale media willen controleren vanwege zogenaamd nepnieuws vind ik nogal verdacht. Nepnieuws is zoals je schrijft van alle tijden en regeringen maken zich daar net zo goed schuldig aan. Ik zie die anti-nepnieuws hype meer als een poging van de overheid om meer grip te krijgen op de onderlinge communicatie van burgers. Het tendeert naar censuur.

Dat ‘certificaat’ waar je over schrijft doet me denken aan het 19e eeuwse dagbladzegel. De opheffing daarvan luidde het begin van de persvrijheid in.

Ik ben bang dat we met leugens, desinformatie en propaganda moeten leren leven. Tegenwicht door betere toegankelijkheid van wetenschappelijke informatie, zoals je met Jona bepleit, is absoluut noodzakelijk. Ruimte voor de journalistiek om onderzoek te doen eveneens. Maar het belangrijkste is denk ik wel de ‘empowerment’ van de nieuwsconsumenten, die elkaar scherp kunnen houden op het onderscheid tussen eerlijke en misleidende informatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Joop

Nou, het gaat me niet over overheidsoptreden , meer de bewustwording bij mensen , in dit geval gebruikers Facebook.

Bewustwording en beeldvorming. Facebook wil graag bepaalde zaken weren. In het algemeen. En ook sturen bij verschillende groepen. Groepen zullen doelgroepen zijn. Voor een bepaalde boodschap, een bepaald beeld. Of onthouding, maar dan is het nog een bepaald beeld in stand houden.

Op tv bijvoorbeeld journaal is het precies eender. Eerst komt er een selectie van het nieuws. Wat wel wat niet? En dan zie je een aankondiging en gelijk een beeld links bovenin. Een chagerijnig kijkende minister, beeld van mensen wachten bij spoorwegovergang bij presentie jaarcijfers ns, beeld koeien staan aan hek in stal bij landbouw onderwerp, ik verzin maar wat.

Waarom zoveel kritiek op Facebook, als je dat overal ziet? Ik gebruik ongeveer tien jaar Facebook, nooit dat soort ideeën gehad dat ik werd gestuurd, meer of minder dan in elke andere media.

Vooral omdat jezelf aangeeft dat we niet weten wat een eventueel beleid is van Facebook als het over sturing gaat. Wel zaken die naar boven zijn gekomen met de nodige ophef. Maar dan nog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Klokwerk

@13: Dank Jos. We zijn het wel eens denk ik. Met zo’n vergunning bedoel ik in ieder geval geen betaalde vergunning, maar een die je krijgt als je aan bepaalde voorwaarden voldoet (en anders geldt voor bedrijven voorbij een bepaald volume een boete, stel ik mij zo voor). Ofwel je doelt op het certificaat voor de ‘echtheid’ van profielen? Dat voorstel van het CPB zie ik zelf ook het minst zitten. En inderdaad, we zullen met nepnieuws moeten leren leven en ermee leren omgaan: het debat en vrije informatie zijn de enige wapens denk ik.

@14/Joop: Daar kan ik wel voor een groot deel in meegaan. Mensen moeten ‘vaardig’ worden gemaakt op de sociale media. Misschien dat scholen daarin een functie hebben voor de volgende generatie, maar eerlijk gezegd denk ik dat mensen dat ook zelf wel leren. Scholen hebben wel een functie in meer brede zin: mensen leren hoe te bepalen of informatie betrouwbaar is. Maar dat gaat veel breder dan de sociale media.

De macht van Facebook openbaart zich vooral als je probeert commerciële en/of politieke boodschappen via dat netwerk te promoten. Vooral als je een aantal verschillende boodschappen en routes bewandelt, en dat een tijdje doet, wordt duidelijk hoe groot de macht heeft die Facebook heeft over de verspreiding van een boodschap, en hoe willekeurig die macht lijkt te worden toegepast.

Gebruikers zijn zich daar vanzelf minder van bewust. Bovendien overschatten zij hun eigen kritische geest, en onderschatten zij hoezeer ook zij beïnvloedbaar zijn door prioritering en presentatie van nieuws/informatie. En die zelfoverschatting maakt helaas nog kwetsbaarder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 L. Brusselman

@4: Ik ben iig blij in de luxe omstandigheden te verkeren dat ik me kan veroorloven tot de nieuwe marginalen te gaan behoren.
Want daar leidt het negeren van sociale media blijkbaar toe.
Zo blij dat ik niet in deze tijd hoef op te groeien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Matthijs2

Goed artikel. Mooie weergave van positieve en negatieve kanten.

Ben zelf van mening dat de negatieve kanten toch wel erg groot zijn. Probleem van surveillance industrie kan niet onderschat worden. Het is echt geen kwestie van “goed nadenken over wat je op Fb plaatst” of “een beetje meer opvoeding”. Wat de grote netwerken aan data opslurpen gaat extreem ver, veel verder dan bijna iedereen zich realiseert. En veel verder dan wat onder de GDPR zou mogen. Als ze die wet echt gaan handhaven, dan mogen en kunnen Google en Facebook hun activiteiten niet meer uitvoeren in de EU. Hun hele verdienmodel is immers zoveel mogelijk persoonlijke data verzamelen.

Het probleem met alle sociale media platforms tot nu toe blijft het verdienmodel. Zolang de gebruikers het produkt zijn dat verkocht wordt aan anderen, ontkom je niet aan het probleem van dataverzameling.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Klokwerk

Ik ben wat dat betreft wat optimistischer. Ik heb er als een bok op de haverkist opgezeten (vanwege natuurlijk het schrijven van dit artikel, maar ook vanwege mijn werk: ik ben zelfstandig webdesigner), en juist Facebook en Google hebben hun privacyvoorwaarden naar de letter van de wet aangepast, en alle data zijn beschikbaar voor de gebruiker. Dat is zeker in het geval van Google een enorm dossier. Dat je ook kan wissen. Ik neem aan dat weg dan ook echt weg is, anders krijgen ze daar bij Google vroeg of laat grote ellende. De meeste gebruikers zullen echter nooit naar hun data kijken, en het gewoon laten staan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Klokwerk

Zoals te zien is ben ik over het opslaan van data door de overheid zelf en de macht van Facebook via selectief filteren een stuk negatiever…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Matthijs2

Heb er minder vertrouwen in. Het hele business model van Facebook en Google is zo veel mogelijk en gedetailleerd mogelijke data verzamelen van ons, dus daar kunnen ze eenvoudigweg niet mee stoppen. Als ze dat zouden doen kunnen ze de tent sluiten. Die privacyvoorwaarden is dan ook niet anders dan “accepteer dat we werkelijk alles van jou mogen verzamelen, verwerken en delen”. Leuk en aardig dat ze nu duidelijk in de privacyvoorwaarden zetten wat ze allemaal wel niet doen, maar dat verandert dus niets. Accepteren of je account opzeggen. En zelfs als je je account opzegt wordt er nog een schaduw profiel van je bijgehouden.

Ben ook bang dat de wetgever te laf is om echt iets te doen tegen de grote tech companies.

Daarnaast is ook het verzamelen van data door overheden een groot probleem, daar heb je gelijk in.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Klokwerk

Ik ben meer optimistisch, maar dan om bepaalde nuanceringen. Ten eerste weten Google en Facebook donders goed dat de EU er niet voor terugschrikt miljoenenclaims bij dit soort bedrijven neer te leggen.

Je kan ook zien dat ze niet alleen hun privacy-beleid hebben geüpdate, maar dat je door verschillende updates van hun programma’s de afgelopen maanden veel meer inzicht hebt gekregen in je eigen data, en meer kan controleren wat je opgeslagen hebt, en wat niet. Het is niet alleen dat je je dossier kan downloaden, het hele dashboard van vooral Google is danig op de schop gegaan.

Google heeft veel meer informatie van je dan Facebook, maar daar staat tegenover dat je selectiever kunt wissen:
https://www.consumentenbond.nl/internet-privacy/google-en-privacy

Selectief bulkinformatie wissen in Facebook kan ook, maar daar heb je extensies en apps voor nodig.
https://www.isimedia.nl/hoe-kun-je-meerdere-berichten-van-facebook-in-een-keer-verwijderen/

Ik denk niet dat Google en Facebook het aandurven meer data op te slaan dan ze bekend maken, omdat ze wel weten dat dit illegaal is, en ze het risico van een lek én de publiciteit én de boete niet willen nemen.

Ik denk daarbij dat ze braaf zijn om nog een andere reden: ze weten dat de meeste mensen, zeg 70%, totaal niet geven om hun eigen privacy, en voor zover ze zich er al druk om maken teveel digibeet zijn om hun eigen instellingen te controleren en te schonen. Hooguit 5% zal zijn data zal wissen.

Het selectief kunnen wissen, wat Google met name faciliteert, is daarbij een truc om mensen niet te laten kiezen om hun account volledig te laten deleten. Dat is geen vriendelijke service, maar strategie.

Ik denk kortom dat de wetgever aardig op weg is voor wat betreft commerciële data, en dat de bedrijven daar op zich goed op reageren, maar dat het vooral verder een kwestie van mensen bewustmaken moet zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Matthijs2

Nou ja, dan heb jij er kennelijk meer vertrouwen in dan ik.

En ik blijf erbij dat als de GDPR echt strikt gehandhaafd zou worden, Facebook en Google helemaal geen bestaansrecht meer zouden hebben, tenzij ze gewoon geld zouden vragen aan ons consumenten. Want de GDPR zegt dat je data alleen voor strikt noodzakelijke redenen mag verzamelen. Dus een webshop mag jouw adres vragen omdat ze het pakketje op moeten kunnen sturen. Daarna mag die shop dat adres niet te lang bewaren. Maar Google heeft helemaal geen goede reden om al die data van mij te verzamelen, behalve dan om een profiel op te bouwen voor de adverteerders. Of Facebook die via de like buttons mijn surfgedrag op allerlei sites bijhoudt, dat is ook geen noodzakelijke dataverzameling. Dus vraag me echt af wat de wetgever daar tegen gaat doen.

Overigens is het probleem veel breder dan alleen Facebook en Google en andere grote spelers. Op veel websites staan wel tientallen tot honderden trackers die je volgen. Die trackers zijn weer in bezit van een complex netwerk van bedrijven die van alles verzamelen en verkopen. Dat is nog een enorme schaduweconomie van datahandel waar weinig over bekend is en die voor de wetgever zeker buiten bereik is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Klokwerk

Dat eerste: je kan als bedrijf natuurlijk zeggen dat het vertonen van advertenties op maat één van je core business activiteiten is, en volgens mij zijn de voorwaarden daarop herschreven. Het zal aan een batterij juristen zijn te bepalen of dit in de geest en volgens de letter van de wet is, dat kan ik niet zo bepalen. Ik zelf als consument vind het heel grote winst dat de data inzichtelijk zijn (of zouden moeten zijn).

Het tweede: volgens mij zijn bedrijven die via trackers informatie doorsturen nu al in overtreding, in ieder geval voor zover het persoonsgegevens betreft (en ip adressen zijn volgens mij persoonsgegevens). Ik kan mij vergissen maar volgens mij is dat wel een consequentie van de wet. In dat geval kan de EU sites die trackers van derde partijen hebben gaan beboeten. Dat gaat dan nog wat worden…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Matthijs2

Over inzichtelijkheid van data: ja dat is een vooruitgang. Al vraag ik me af hoe veel je echt te zien krijgt. Wat ik zelf recent gedownload heb van Facebook was echt maar een fractie van wat ze van me hebben, dat weet ik zeker.

Het zal afwachten worden hoe streng de wet gehandhaafd gaat worden. Als ze streng gaan handhaven en daar werkelijk toe in staat zijn, zal het een hele verbetering zijn. Wat al die trackers betreft zal het nog moeilijk worden, omdat ze geen controle hebben over buitenlandse sites en bedrijven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Klokwerk

“Wat ik zelf recent gedownload heb van Facebook was echt maar een fractie van wat ze van me hebben, dat weet ik zeker.”

Als je dat echt zeker weet en hard kan maken, dan heb je vanaf over twee weken een mooie zaak voor de rechter :).

“Wat al die trackers betreft zal het nog moeilijk worden, omdat ze geen controle hebben over buitenlandse sites en bedrijven.”

Jawel, in zoverre als die bedrijven handel drijven met de EU zeker wel. Dan moeten ze aan de AVG voldoen om ook geen boetes te krijgen. Als ze ‘alleen maar’ gratis informatie verspreiden valt er volgens mijn juridische lekenkennis echter weinig aan te doen. Dan is er geen sprake van handel, maar breng je digitaal gezien alleen een-bezoek-aan-het-buitenland, en heb je volgens mij de bescherming van de AVG niet.

Natuurlijk, het staat of valt allemaal bij handhaving, maar ik zie dat bedrijven dit in ieder geval zeer serieus lijken te nemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Henk van S tot S

Geloven in de goede bedoelingen van bedrijven Google is net zo naïef al het geloven in god.
;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Klokwerk

Ik geloof niet in goede bedoelingen, ik geloof in risicomijdend gedrag ;).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Henk van S tot S

@27:
En wie legt het merendeel van de gebruikers uit, hoe adblockers, privacy-instellingen e.d. weken?

Niemand.

Gevolg:
De managers van Google e.d. doen een plas en alles blijft zoals het was.
;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Klokwerk

Onzin Henk. Zoals je hierboven in @21 kunt zien legt bijvoorbeeld de consumentenbond uit hoe die shit werkt. En ik post het hier nog maar even.

Scholen kunnen er aandacht aan gaan besteden. Of ouders die wel om privacy geven.

Je kan wel zeggen dat niemand het je uitlegt, maar eigenlijk zeg je daar alleen maar mee dat je denkt dat niemand de moeite neemt om naar die uitleg te luisteren.

En de meeste mensen zullen dat inderdaad niet doen, denk ik ook.

Maar dat hoeft ook niet. De winst is dat mensen die niet te belazerd zijn om de inhoud van hun verdenkingen te onderzoeken, en wel om hun privacy geven, en daar ook een kleine moeite voor willen doen, de mogelijkheid hebben om hier wat aan te doen.

En dat is een hele winst. En bijzonder bovendien, want het is al vrij duidelijk dat zeker de helft van de mensen privacy helemaal niet zo belangrijk acht. Daarom is het zo prettig dat er toch wat aan gedaan wordt.

Kritisch zijn daarop is goed en nuttig en opbouwend, maar cynisch zijn, daar is nog nooit iemand een stap mee vooruit gekomen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 DeVrede

Ik ben het grotendeels eens met Klokwerk, al was het maar omdat er ook nog zoiets bestaat als eigen verantwoordelijkheid.

Ik moest de laatste weken dan ook geregeld denken aan de aflevering in South Park, waar één van de kindjes zo onverstandig is ongelezen akkoord te gaan met een nieuwe Apple gebruikersovereenkomst.

http://en.wikipedia.org/wiki/HumancentiPad

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Henk van S tot S

@29:

Maar dat hoeft ook niet. De winst is dat mensen die niet te belazerd zijn om de inhoud van hun verdenkingen te onderzoeken, en wel om hun privacy geven, en daar ook een kleine moeite voor willen doen, de mogelijkheid hebben om hier wat aan te doen.

Je overschat de vaardigheid van een grote groep mensen die min of meer digibeet zijn.

Ik zou zeggen:

start een internetcafé met cursussen voor ouderen die nog nooit iets met pc’s te maken hebben gehad en nu ineens met hun mobieltjes berichten en photo’s “moeten” uitwisselen met kinderen en kleinkinderen.

Misschien ben ik cynisch maar niet ten onrechte.
Met een variatie naar een oud gezegde:

Google e.d. vertrouwen is zoiets als
“Al te goed is buurmans gek”

Dat is mijn mening.
Je hoeft dat niet met me eens te zijn.
N.B.
Hier laat ik het maar bij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 analist

@22:Want de GDPR zegt dat je data alleen voor strikt noodzakelijke redenen mag verzamelen.

Dat zegt deze wet niet. De AVG (GDPR in normaal Nederlands) zegt dat je een grondslag moet hebben voor de gegevensverwerking. Je mag kiezen uit zes verschillende grondslagen waaronder “toestemming”. Als je toestemming hebt mag je vrijwel alles verzamelen (ex bijzondere persoonsgegevens zoals ras, geaardheid,etc). Wat Facebook nu zegt “geef je ons toestemming voor A, B en C. Nee? Oke, dan kan je geen gebruik maken van onze dienst”. Ik heb het idee dat de dominante partijen (Google, Facebook) nauwelijks geraakt worden door de AVG: juist omdat ze zo dominant zijn gaat niemand opt-outen.

@klokwerk:
Het is prima dat de discussie gevoerd wordt, maar het niveau van de discussie is op dit moment naar mijn mening ontzettend laag.

Wat hij in zijn programma namelijk verzweeg, is dat het na dit jaar mei (deze maand dus), voor bedrijven die handelen met de EU niet meer legaal is om persoonsgegevens op te slaan waarvan de klant niet weet dat ze opgeslagen zijn. Ook moeten alle opgeslagen gegevens niet alleen inzichtelijk zijn, en moet inzichtelijk zijn met wie ze gedeeld worden, en moet ieder persoon zijn eigen data kunnen ‘deleten’. Dit is namelijk deel van de nieuwe privacywetgeving die vanaf volgende maand in de hele EU geldt.

het grappige van “niveau” is dat deze per definitie relatief is. Bovenstaande vind ik een vrij oppervlakkige lezing van de AVG, hoewel het voor de leek allicht een openbaring is. Klopt namelijk niet helemaal wat je zegt: probeer na 25 mei eens bij de Kamer van Koophandel of het Kadaster (in principe bedrijven) je persoonsgegevens te laten verwijderen. Gaat je niet lukken.

Je betoog lijkt sterk te leunen op de veronderstelde heilzame effecten van de AVG op de privacy en data-eigenaarschap. Dat is een hypothese die op zich een artikel waard is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Klokwerk

@Henk: zoals gezegd, ik vertrouw Google niet, ik vertrouw erop dat ze reageren met voor hen risicomijdend gedrag.

@Analist: Uiteraard is het niveau relatief, maar ik moest met dit artikel uitgaan van een niveau waarop de invloed van AVG helemaal niet onderkend werd. Ik ben natuurlijk geen jurist, dus mijn niveau is ook beperkt, maar ik vind dat journalisten als ze iets zeggen over privacy in ieder geval iets moeten weten en zeggen over de laatste belangrijke ontwikkelingen op dat gebied.

AVG is in dit artikel een onderwerp maar ik snij er meerdere aan: privacy voor overheidsinstanties is een heel andere zaak, en daarvoor gelden zeer verschillende regels, die in veel gevallen haaks staan op de tendens van AVG, dat geef ik al expliciet aan.

Dat geldt dus ook voor het kadaster en de kvk, wat natuurlijk geen ‘bedrijven’ zijn, maar overheidsinstanties.

Aan het begin van het artikel wilde ik ook nog de gevolgen van sociale media voor sociale structuren en de economie beschrijven, en verderop gaat het artikel over filters & nepnieuws, duidelijk iets anders dan AVG. Meer in de diepte duiken kan, maar dan had ik een boek moeten schrijven, geen artikel (overigens is dit artikel met meer dan 5000 woorden al uitzonderlijk lang… zelfs voor mijn doen…).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Matthijs2

@32: maar dat is dus een probleem. Als een grondslag “toestemming” voldoende is, dan is die hele GDPR dus een wassen neus. Facebook en Google zijn zo groot en dominant, dat je bijna niet zonder kunt. “Hier een lap voorwaarden, ga akkoord of delete je account”, om vervolgens buitengesloten te zijn van je online netwerken, aangekondigde evenementen, etc, die voor een (groot) deel en soms uitsluitend op facebook staan.

Wat ik persoonlijk ook een probleem vind is dat platforms als Facebook zich anders voordoen dan wat ze werkelijk zijn. Op de homepage staat iets over “Connect with friends and family all over the world”. Wat fijn, krijg je er ook een warm gevoel bij? Maar daar hoort dus te staan: “Advertise with us, we have the most detailed surveillance data on anybody in the world” of “Sign up, we will track everything you do, build a detailed profile of your personality and sell that to our clients”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 Klokwerk

Geen wassen neus, hét grote verschil is immers dat je nu inzage hebt in de eigen gegevens. En dat je ze achteraf ook kan verwijderen.

Daarom was dat topic van Lubach ook zo achterhaald – of hij had moeten zeggen: ja, er komt wel een nieuwe wet, maar ik vertrouw de werking daarvan toch niet (je komt dan natuurlijk minder sterk over als je boodschap ‘we are fucked’ is, dat snap ik ook wel).

En bij Google kan je je gegevens dus wél selectief verwijderen. Kijk maar.

Facebook is natuurlijk beide: wat jij zegt en wat Facebook zegt. Het is niet het één of het ander.

Ik heb via FB contact met mensen die ik anders al lang uit het oog zou zijn verloren, sterker nog, al lang uit het oog verloren wás. En ja, dat geeft een warm gevoel. Met privacy zijn we nog niet klaar, maar dat gaat wat mij betreft eindelijk de goede richting op. Aangaande filteren en censuur echter maak ik me grote zorgen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 analist

@34: Als een grondslag “toestemming” voldoende is, dan is die hele GDPR dus een wassen neus.

geen wassen neus maar het “breekt” de macht van google of facebook niet. juist het tegendeel: AVG maakt het vooral moeilijker voor kleinere sites die geen “generieke” toestemming kunnen afdwingen.

@35:hét grote verschil is immers dat je nu inzage hebt in de eigen gegevens. En dat je ze achteraf ook kan verwijderen.

Ja, gegevens die gebaseerd zijn op toestemmingsgrondslag kunnen op die manier “vergeten” worden. Maar als facebook van de wetgever gegevens moet vasthouden (bijvoorbeeld tbv bestrijding terrorisme) heeft die grondslag voorrang.

Bijvoorbeeld in Duitsland:
https://www.zdnet.com/article/germany-aims-to-store-all-users-browsing-data-but-court-says-its-breaking-eu-law/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 Matthijs2

We zullen het zien. Ik hoop ook echt van harte dat het een grote stap de goede richting in gaat worden, maar heb er gewoon nog een hard hoofd in. Het business model van Fb en Google staat zo diametraal tegenover privacy dat het gewoon niet samen kan gaan met respect voor mensenrechten en privacy. Tenzij ze stoppen met adverteerders en ons gebruikers geld gaan vragen. Met een paar euro per maand per gebruiker zijn ze er al.

En ik geloof niet dat Fb en Google je alle data laten wissen. Als ik de laatste jaren lees welke ontwikkelingen er doorgevoerd worden (ook bij Fb) met gezichtsherkenning, netwerkanalyse, etc. Al die data zijn te waardevol voor hen om niet te gebruiken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 Matthijs2

Facebook houdt zich in elk geval niet aan de geest van de wet:
https://www.theguardian.com/technology/2018/may/16/facebook-lets-advertisers-target-users-based-on-sensitive-interests

@klokwerk: het is natuurlijk leuk dat je inzage hebt in gegevens en die kunt verwijderen, maar:
– dan heb je dus feitelijk geen keuze. Zodra je iets plaatst om te delen met vrienden of familie, wordt je privacy geschonden. Je wilt ze delen met vrienden, maar facebook kijkt altijd mee.
– verwijderen van data: hoeveel levert dat echt op? Waarschijnlijk is dat alleen maar nog meer data voor facebook. Immers, nu wordt ook het feit dát je bepaalde foto’s of bepaalde gegevens verwijdert opgeslagen en geanalyseerd. Het algoritme van Fb leert dan juist nog meer over jou. Goh, waarom zou je nu juist die foto van jou in die lokatie met die mensen verwijderen? Etc.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 Klokwerk

Je gaat er dus vanuit dat FB het risico neemt om op deze wijze de wet te overtreden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 Matthijs2

In zekere zin wel ja. Hoeveel honderd miljard dollar is het bedrijf rijk? Genoeg advocaten om wat ze doen op een of andere manier “legaal” te maken. Genoeg lobby om alle euro parlementariers de goede richting op te krijgen. En aangezien de GDPR pas na de 25ste in werking treedt weet nog niemand nu hoe de wetgevers de wet daadwerkelijk gaan uitvoeren.

En nogmaals: de kern van het bedrijf is surveillance. Daar kún je niets aan veranderen met wetgeving achteraf. Het core business model van Facebook en dat soort bedrijven is privacy schending. Daar verandert de GDPR niets aan. Het enige dat verandert is dat het nu iets duidelijker is voor ons dat ze al die data ge-/misbruiken.

Als ik nu inlog krijg ik een popup scherm met als enige opties:
– accepteren dat al die data verzameld en gedeeld worden, of
– m’n account opzeggen

Het lijkt me echt geweldig als het verandert wat fb en co doen, maar ik zie gewoon niet in hoe. De slager moet dieren slachten. Hoe ga je dat vegetarisch maken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 L. Brusselman

Je kan ook andere zoekmachines gebruiken,je bent niet gebonden aan Google.Qwant is een goede zoekmachine die claimt je privacy te respecteren.
https://www.qwant.com/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 Klokwerk

Je kan ook DuckduckGo gebruiken, mijn favoriet: anoniem en is heel prettig.

Echter Google is tegenwoordig wel meer dan een zoekmachine.

De discussie gaat naar mijn idee wel een beetje een rare kant op. Het lijkt er nu op dat de aanname wordt gedaan dat welke gegevens je ook deelt, dat altijd zomaar ‘slecht’ zou zijn. Dat is natuurlijk niet het geval.

Gegevens delen met een andere partij kan helemaal goed zijn, als wat zo’n partij ermee doet maar helder is, en je goedkeuring kan wegdragen.

Wie helemaal niets wil delen, moet geen internet gebruiken. (En voor de zekerheid een juten zak over zijn hoofd trekken als hij de straat op gaat ;). )

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 Frank789

@42: Of gebruik http://www.startpage.com als je anoniem Google wil gebruiken en ook eens zoekresultaten van buiten je bubbel wilt zien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 Matthijs2

@42: op zich mee eens dat data delen op zichzelf niet slecht hoeft te zijn.

We kunnen het hopelijk ook eens zijn dat de verkeerde, zelfs kwaadaardige, manier van dataverzameling enorm doorgeschoten is en wat we nu meemaken met oa de AVG en alle publiciteit rond privacyschendingen e.d. een correctie is. Hoogst noodzakelijk ook.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 analist

@42: De discussie gaat naar mijn idee wel een beetje een rare kant op.

hij gaat niet de jouw gewenste kant op maar dat lijkt mij niet verkeerd. je steekt de loftrompet op voor AVG maar het lijkt er op dat deze wet niet FB tot het gewenste gedrag beweegt. Zie ook #38. Het enige wat nog overblijft is “het recht om vergeten te worden” maar itt wat jij lijkt te denken is deze niet absoluut.

met oa de AVG en alle publiciteit rond privacyschendingen e.d. een correctie is

vergezocht omdat AVG al sinds 2014 in de maak is en FB/Cambrigde Analytica pas sinds eind 2017 speelt. wat waarschijnlijker is, is dat de gemeenschappelijke markt van de EU gemeenschappelijke data/privacy regels nodig heeft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 L. Brusselman

@42: Het gaat mij er om dat het met Google de verkeerde kant opgaat. Of het nu gaat om de censuur door belangengroepen(het niet laten verschijnen of ver wegstoppen in de zoekresultaten van bepaalde sites die Israelkritisch zijn)of de collaboratie met het militair industrieel complex.

‘Werknemers Google nemen ontslag vanwege samenwerking met Pentagon’
https://nos.nl/artikel/2231827-werknemers-google-nemen-ontslag-vanwege-samenwerking-met-pentagon.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 Frank789

@46: Kun jij poepen zonder “zionistisch” te roepen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#48 Klokwerk

@45: Wat was er niet duidelijk aan de formulering ‘naar mijn idee’?

Ik kan hem ook terugkaatsen: AVG heeft niet het door jou gewenste effect op het gedrag van FB. Maar die wens wordt niet door iedereen gedeeld.

De wens die sommigen hier impliciet uiten dat er helemaal geen data meer opgeslagen worden, is niet het uitgangspunt van de wet, en volgens mij vinden de meeste mensen het ook geen probleem dat er data opgeslagen zijn.

Ik denk dat mensen die hier reageren vanuit die gedachte dat over het hoofd zagen.

En ik vind inzage wel degelijk een heel belangrijk punt. Vind jij van niet, jouw goed recht, maar het is wel een wezenlijke verandering, te weten wat er van jou opgeslagen wordt en met wie het wordt gedeeld.

Het recht om vergeten te worden tenslotte, is juist wel behoorlijk absoluut: de partij is gehouden eraan de gegevens te wissen. Dat mensen er hier zomaar vanuit gaan dat partijen als FB dat in praktijk niet doen, sterker nog, er nog meer data aan gaan hangen, is maar een wilde aanname. En het zou een nogal grove overtreding van de wet zijn. Als dat uit zou lekken… dat heeft een bedrijf als FB een groot probleem.

@46: Goed voorbeeld. Het is juist om deze reden dat ik stel dat de algoritmes van dit soort partijen openbaar zouden moeten zijn. En dat er grenzen aan worden gesteld.

Het is echter een ander probleem dan de privacy.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#49 Frank789

@48:
[ @46: Goed voorbeeld. ]
Echt? Dit stond er hoor:
“Of het nu gaat om de censuur door zionistische belangengroepen”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#50 Klokwerk

Dan is dat kennelijk veranderd, maar wat ik goed vond aan het voorbeeld is dat aangetoond wordt hoe Google simpel door filters voor de zoekmachine de politieke discussie kan beïnvloeden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#51 L. Brusselman

@49:gbh II is de Grootinquisiteur weer eens aan het uithangen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#52 Frank789

@51: Kun jij poepen zonder “zionistisch” te roepen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#53 L. Brusselman

@50: En dat is wat mij betreft een reden te grotere zorg dan eventuele privacy schendingen.
Het geeft een zeer beperkte groep mensen te veel potentiële macht

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#54 Klokwerk

Daar ben ik het helemaal mee eens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#55 Klokwerk

Vooral omdat daar nu ook eigenlijk niemand zich mee bezighoudt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#56 L. Brusselman

@55: Een van de redenen daarvoor is mi dat te veel mensen zich alleen met de privacyaspecten bezighouden.
Dat camoufleert veel grotere gevaren zoals bv politieke sturing.Dat vindt men bij betrokken bedrijven eigenlijk wel best denk ik,achterdochtig als ik ben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#57 Klokwerk

Je gelijk wordt door bovenstaande discussie eigenlijk min of meer bevestigd…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#58 Matthijs2

Die beide problemen (privacy en politieke sturing) hebben wel veel met elkaar te maken denk ik, omdat ze beide direct voortkomen uit het gangbare business model van internetbedrijven zoals Facebook. En dat businessmodel is zoveel mogelijk gebruikers binnen halen in een “gratis” dienst en ze vervolgens zo veel mogelijk binnen de dienst bezig houden, zodat de aandacht/data van die gebruikers verkocht kan worden aan de echte klanten, de adverteerders.

Dus clickbait, echokamers, fake news, manipulatie door schimmige partijen, het zijn allemaal gevolgen van dat model.

Als gebruikers gewoon zelf een paar tientjes per jaar voor Facebook zouden betalen, heeft Facebook ook niet meer die dubieuze denktanks of russische partijen als klant nodig. Zelfde geldt voor andere online diensten.

Ik weet dat het niet makkelijk is om iets te doen aan dat business model, maar het is denk ik wel nodig daar goed over na te denken. Alle maatregelen die je neemt terwijl de kern hetzelfde blijft, is slechts wat plakband aan de buitenkant, zonder het echte probleem te verhelpen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#59 Frank789

@58: [ Als gebruikers gewoon zelf een paar tientjes per jaar voor Facebook zouden betalen ]

“Facebook made an average of $6.18 off each user in Q4…”
Op jaarbasis praat je dus over $ 20+ en de trend is stijgend.
Bij de Canadese en Amerikaanse gebruiker zit je al gouw op € 100,-
En wie betaald bepaalt, dus dan liever onbetalende onmondige gebruikers en ongelimiteerde inkomsten.

https://www.cnbc.com/2018/01/31/facebook-earnings-q4-2017-arpu.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#60 Klokwerk

Stel dat mensen die paar tientjes betalen, dan nog blijft er de prikkel om óók hun data te verkopen.

Daarom denk ik dat dit de oplossing niet is. De oplossing is aan het licht brengen wat nu verborgen is, en daar zeggenschap over eisen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#61 Matthijs2

@60: ben ik het niet mee eens. Als wij de klanten zijn dan handelt [dienst X] in ons belang. Onze data verkopen is tegen ons belang. Waarom zou je nog betalen voor Facebook als de dienst alsnog je data verkoopt? Zie ook het verschil tussen bijvoorbeeld Apple en andere companies, wat Aral Balkan er over schrijft:
https://ar.al/notes/apple-vs-google-on-privacy-a-tale-of-absolute-competitive-advantage/

Aan het licht brengen en zeggenschap over eisen gaat niet werken, simpelweg omdat het verdienmodel van Facebook en co is om onze privacy te schenden. Ze kúnnen niet anders. Hoeveel transparantie en “zeggenschap” je er ook tegen aan gooit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#62 Matthijs2

@59: laat het een tientje per maand zijn, dat is drie koffie. Dus laat maar komen.

En voor degenen die liever met hun eigen data betalen: in elk geval zou je de keuze moeten hebben.

Dat is het probleem van dit soort monopolisten. Stel dat je maar één oliemaatschappij zou hebben, één farmaceut. Die moet je opbreken. Ben helemaal voor kapitalisme, maar het werkt alleen in een goed gereguleerde markt met strenge marktmeester.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#63 Klokwerk

“Waarom zou je nog betalen voor Facebook als de dienst alsnog je data verkoopt?”

Omdat het een monopolist is en je er toch geen weet van hebt?

Het verdienmodel van Facebook is NIET het schenden van privacy, het verdienmodel is het employeren van jouw data. Als je niet wilt dat een bedrijf je data heeft, dan moet je geen gebruik maken van diensten die bestaan uit het delen van data, wat Facebook en alle sociale media zijn.

Ik heb het idee dat veel mensen hier denken dat het delen van data per definitie slecht is. Maar dat is natuurlijk niet zo. Het brengt juist heel veel voordelen met zich mee, en veel mensen willen het juist. Alleen dan is het wel zo goed hen inzicht en macht te geven over dat gebruik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#64 Matthijs2

@63: het verdienmodel van Faceook is wél het schenden van je privacy, omdat het zoveel mogelijk data verzamelt, veel meer dan strikt noodzakelijk. Het bouwt profielen op van mensen, houdt bij wie wat klikt, liked, comment, volgt je op internet, verkoopt die data, etc. Als het verdienmodel anders zou zijn (betalen door ons) zou dat allemaal niet hoeven.

Net als Apple. Die wil juist zo min mogelijk van haar klanten weten. Ook al zou ze in theorie van alles kunnen verzamelen.

Uiteraard, als jij een berichtje plaatst op social network X, dan moet dat ergens in een database van die dienst opgeslagen worden. Maar het is nogal een verschil of die dienst een ander (adverteerder) als echte klant heeft en dus van alles met die berichtjes doet, of het geval waarin jij betalende klant bent en netwerk X haar best doet jouw berichtjes zo veilig mogelijk op te slaan.

Dus nee, het delen van data is niet per definitie slecht. Als data bewust gedeeld wordt, met een doel waar gebruikers het mee eens zijn, is er niks mis mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#65 Klokwerk

Ja, en waarom zouden mensen advertenties op maat altijd maar vervelend vinden?

En zoveel mogelijk data verzamelen, veel meer dan noodzakelijk, dat is ook niet het schenden van je privacy. Als je het maar weet en OK vindt.

Het verdienmodel van Faceook is niet het schenden van je privacy, maar het gebruiken van data. En dat je dat gelijk aan elkaar stelt, dat is jouw waardeoordeel. Just saying…

En daarbij denk ik dat zolang FB monopolist blijft (en dat blijft ze volgens mij nog wel even, want het aantrekkelijke van FB is juist dat iedereen erop zit), een tientje contributie ze echt niet gaat weerhouden om nog extra inkomsten te zoeken. En als ze wel concurrentie krijgt, dan nog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#66 Frank789

@62: [ laat het een tientje per maand zijn..]
Je bent zeker geen Nederlander?

Overigens wordt jouw NAW door bedrijven waar jij klant bent al sinds jaar en dag verhuurd voor promotiedoeleinden. De adreslijst van NRC-lezers is zeer interessant voor bv. het Financieel Dagblad. Dan betaal je als klant/abonnee én je gegevens worden gebruikt.

Het verzamelen en bewaren van bepaalde gegevens kan weliswaar een wetsovertreding zijn, maar je privacy is natuurlijk pas werkelijk geschonden als een persoon in die gegevens gaat snuffelen en zo dingen weet waarvan jij wilt dat hij/zij die niet weet.

Maar in de meeste gevallen gaat het om algoritmes die bepalen welke adverteerder zijn advertentie op Facebook aan jou mag tonen. Bij Facebook weet niemand wie Matthijs is en de adverteerder weet niet dat de advertentie aan Matthijs getoond is (behoudens dat die reageert op die advertentie) en weet niet op welke gegevensselectie zijn advertentie aan Matthijs getoond is.

Wat wel gevaarlijk kan zijn is dat kwaadwillenden toegang tot de database krijgen die criminele bedoelingen hebben, of dat overheden toegang krijgen/eisen en jou een visum weigeren wegens veelvuldig bezoek aan pro-palestijnse sites.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#67 Frank789

@65: [ En daarbij denk ik dat zolang FB monopolist blijft (en dat blijft ze volgens mij nog wel even, want het aantrekkelijke van FB is juist dat iedereen erop zit),]

Op internet is het “winner takes all” en dat bereik je door gratis te zijn en jarenlang miljoenen in de opbouw te pompen en eventuele concurrenten op te kopen (whatsapp, instagram), zo wordt je zo groot dat alleen nog regeringen concurrentie kunnen creëren door de markt af te schermen, zie China.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#68 Henk van S tot S

@65:

Ja, en waarom zouden mensen advertenties op maat altijd maar vervelend vinden?

Omdat ze geen ongevraagde troep willen en slim genoeg zijn om zelf te bepalen wat zij “op maat” vinden.
Dat zijn mensen met “nee/nee” stickers en zij die adblockers e.d. gebruiken.

.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#69 Matthijs2

@65: we zijn het gewoon niet eens. Zoveel mogelijk en meer dan noodzakelijk data verzamelen is mijn mijn optiek het schenden van mijn privacy. Technisch gezien kan het ook heel anders. Data kan versleuteld worden, niet alles hoeft getrackt te worden, etc.

Over “extra inkomsten zoeken”: waarom doet Apple dat dan niet? Juist, omdat het verdienmodel van Apple is om meer dure hardware te verkopen, en het beschermen van mijn persoonlijke data juist een unique selling point is. Zo kan een ander online platform ook werken. Er zijn genoeg software bedrijven die technisch gezien zo bij al onze data zouden kunnen, maar dat niet doen omdat hun business model anders is.

@66: wij zijn het ook niet eens. Ik geloof niet dat dat het enige verdienmodel is. Alsof ieder bedrijf, ieder verdienmodel gepaard -moet- gaan met verzamelen van zoveel mogelijk data en verkopen ervan. Alsof dat echt de enige optie is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#70 Frank789

@69: Ik zeg nergens dat dat het ENIGE verdienmodel is, maar wel een al decennialang gangbaar model. Want daarmee kunnen bijvoorbeeld kranten meerdere inkomstenbronnen hebben en dus minder kwetsbaar zijn. Of gewoon meer winst maken.

Nee, dan Apple, dat zijn lieverdjes die hun apparaten zo maken dat als de accu kapot is dat ze zeggen koop maar een nieuwe. Die je oude iPhone vertragen als er een nieuwe op de markt komt.

Wat ik enger vindt is wat Apple en Facebook ons NIET laten zien. Ze zijn zo groot dat je van censuur kunt spreken terwijl het particuliere bedrijven zijn. Maar in mijn ogen zijn het wereldwijde monopolisten en kun je vaak nergens anders heen. Appple weigert een app met satire, tepels of multiplatform (app werkt ook op android). Complete tijdschriftenapps zijn geblokkeerd tot die ene pagina met dat blote lijf werd verwijderd. Facebook verwijdert kunst, tepels, borstkankerpagina’s, drugsvoorlichting.

Dat is allemaal veel enger. En reken maar dat Ziggo een advertentiebedrijf wordt dat noteert waar jij naar kijkt. En dat je Sony tv bij het opstarten advertenties toont op basis van waar jij naar kijkt. En dat je koelkast … en zo voorts.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#71 Frank789

@69: Het verdienmodel van Apple is ook om meer apps en muziek te verkopen. Je activiteiten in de News app en Apple Store worden in de gaten gehouden en gebruikt voor gerichte advertenties.
https://www.want.nl/apple-verzamelt-weinig-data/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#72 Matthijs2

@71 Dat is niet te vergelijken.
http://time.com/4998189/iphone-x-privacy-apple/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#73 Klokwerk

@Henk / @68: Die vraag was retorisch bedoeld: wat ik bedoelde te zeggen is dat er heel veel mensen zijn die advertenties op maat helemaal niet vervelend vinden of zelfs handig.

@Mathijs / @65: Dat is dan een kwestie van definitie. Maar waar het op neerkomt is dat jij het erg vindt dat bedrijven informatie van je opslaan, en ik dat alleen maar erg vind als zij dat buiten jouw medeweten doen, en/of tegen jouw wens in doen en je er niets tegen kunt beginnen. Wat jij wilt is een soort informatie-arme maatschappij. Ik zal je zeggen: die komt er niet. Dat is voorbij. Juist omdat heel veel mensen de vruchten willen plukken van het op grote schaal delen van informatie. En dat hoeven we mijns inziens niet erg te vinden, zolang je maar niet gedwongen mee hoeft te doen. Als dat ons verschil van mening is: OK, dan is dat bij deze duidelijk :).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#74 Klokwerk

Ik heb trouwens een bloedhekel aan Apple, want ik programmeerde ooit in Flash, en verdiende daar een leuke boterham mee. Toen Apple besloot om Flash op haar apparaten te boycotten, en dus plotseling de helft van alle toen opkomende smartphones geen flash meer verwerkten en naar verloop van tijd alle Apple-laptops ook niet meer, kon ik mij als een haas gaan omscholen, en heb ik de eerste jaren veel inkomsten gemist.

Niet dat ik daar niet overheen kwam want in de IT moet je flexibel zijn en gebeuren die dingen nu eenmaal, maar dat dit ding terug te voeren was op persoonlijke kinnesinne van Steve Jobs naar het Flash team, maakt dat ik Crapple toch een stuk minder heb zitten.

De idioot agressieve verdediging van het design, tot en met dat ze alles wat plat en wit of een stuk fruit bevatte gingen claimen als “van hen” middels torenhoge claims met hun bloedhonden van advocaten, hielp ook niet echt voor mijn waardering.

Bovendien vind ik dat ze goeie, maar te dure spullen maken, die hun stabiliteit voor een groot deel danken aan de lage modificeerbaarheid van hun spullen (zodat je inderdaad voor een platte batterij al een nieuw apparaat nodig hebt).

Verder vind ik de meeste Apple adepten makke schapen die de helft niet zien van wat dat bedrijf uitvreet :). OK, ze hebben een belangrijke rol gespeeld op innovatiegebied, daarvoor mogen we ze erkenning geven, maar alles bij elkaar ben ik toch geen fan van ze.

Enfin, dit uiteraard geheel buiten deze discussie: ik moest het even kwijt ;).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#75 Matthijs2

@73: Prima om het niet eens te zijn, maar dit is niet correct:

“Wat jij wilt is een soort informatie-arme maatschappij. Ik zal je zeggen: die komt er niet”

Nee, dan begrijp je me helemaal verkeerd. Delen van bepaalde info is prima, als dat op gewenste voorwaarden is. Op m’n blog schrijf ik en deel ik van alles met het ganse internet, hier op sargasso doe ik mee aan discussies, iedereen kan dat lezen. Tegelijk chat ik gebruikmakend van bepaalde apps of software prive met mensen, waarbij de inhoud van die conversaties verborgen blijft voor ieder ander behalve die personen. Op m’n computer bewaar ik data die niemand mag zien. Etc.

Het probleem dat ik heb is dus niet het gewenst delen van informatie. Het probleem is het gangbare verdienmodel van bedrijven als Facebook, die adverteerders als klanten hebben en ons als product. De talloze trackers op internet die iedereen volgen zonder dat mensen dat door hebben. Etc.

Waar we het dan ook nog over eens zijn is dat die AVG een stap in de goede richting is. Waar we het denk ik niet over eens zijn (?) is dat ik vind dat de AVG nog niet ver genoeg gaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#76 Klokwerk

Ik denk dat AVG zeker nog wat verder kan gaan hoor. Ik denk dat het selectief deleten een vereiste zou moeten zijn. Maar dan zijn we er denk ik ook wel. Tenminste inhoudelijk qua wet.

Dan rest slechts controle en naleving in ieder geval: dat is natuurlijk een ander ding – ik ben daar zoals je ziet niet overdreven pessimistisch in, zoals sommigen hier, maar zomaar zal het niet gaan, er moet wel degelijk gecontroleerd en uiteindelijk ook beboet worden (ik zeg uiteindelijk aangezien je bedrijven aan de nieuwe situatie zal moeten laten wennen: de kleinere kan je coulanter behandelen dan de grotere, omdat die laatste juristen in vaste dienst hebben).

Maar talloze trackers zonder dat mensen dat door hebben: daar wordt met AVG nu juist wat aan gedaan. Het idee is dat je dat dus wél door gaat krijgen. Ook dat zal even wennen zijn. En we zullen ook nog even moeten zien in hoeverre de AVG instrumenten geeft om op te treden tegen het doorgeven van data van websites naar de grote reuzen. Ik kan dat niet helemaal overzien, maar idealiter zou het een instrument moeten zijn. Is dat het niet, dan zou daar een tweede verbetermoment moeten zijn, wat mij betreft.

Volgens mij komen we hier uiteindelijk toch dichter bij elkaar?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#77 Matthijs2

@74: sorry, I feel your pain ;)
(al heb ik zelf nooit flash gedaan, maar begrijp je issue)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#78 Matthijs2

@76: ja, we komen zeker dichter bij elkaar. Punt van verschil is meer een subjectief gevoel of het genoeg is, zal zijn, hoe het uiteindelijk zal uitwerken, etc. We zullen het zien.

Dank voor de goede discussie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#79 Olav

Ik weet wel dat er “longread” staat boven dit artikel, maar na het tussenkopje “Tenslotte”, waar de lezer denkt: “Ah, eindelijk”, nóg eens 669 woorden (incl. kopjes) tikken is mijns inziens toch echt wat aan de excessieve kant. Dat moet anders kunnen, bondiger. Het stuk probeert teveel zaken aan elkaar te koppelen en van enerzijds/anderzijds commentaar te voorzien. Een (unordered list) met de belangrijkste aanbevelingen uit het stuk zou ik ook wel op prijs hebben gesteld.

Quote: “En los daarvan zie ik die massale overgang naar iets als Diaspora er eerlijk gezegd ook niet van komen.”

Jammer, want laat diversiteit in het aanbod nu net wel een mogelijke oplossing zijn voor het breken van de monopolisten en het “teruggrijpen van de macht”.

Roepen dat het er niet van zal komen doet ook niets om het wel zover te laten komen. Daar ben je je hopelijk van bewust. Maar in die zin doe je dus wel een veilige (want zelfvervullende) voorspelling.

Ik ben akkoord met het vrijgeven van allerlei algoritmes. Over een vergunningsstelsel ben ik skeptisch want dat wordt gewoon een geldkwestie en de reuzen kunnen dat toch wel betalen. Als ik dacht dat we de tijdgeest en de Amerikaanse regering aan onze kant hadden dan zou ik pleiten voor het gedwongen opknippen (in heel kleine, ongevaarlijke stukjes) van die grote datareuzen (Alphabet, Facebook, Amazon e.d.). En voor publiek geld naar Europese open source projecten. Een mooie dagdroom.

Que sera, sera.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#80 Olav

Klokwerk @73: “wat ik bedoelde te zeggen is dat er heel veel mensen zijn die advertenties op maat helemaal niet vervelend vinden of zelfs handig.”

Dat zal best, dat ze dat niet vervelend vinden – een kinderhand is snel gevuld. Maar zijn die mensen zich er ook van bewust dat o.a. op deze manier (in combinatie met andere middelen) een tamelijk compleet pyschologisch/biografisch profiel van ze gemaakt wordt door machtige commerciële partijen die er slechts in geïnteresseerd zijn om dat voordeel uit te buiten voor eigen gewin? Of om het door te verkopen aan andere partijen als ze er op die manier meer aan kunnen verdienen? Of om het ter inzage te geven aan een enge overheid die enerzijds zegt haar onderdanen (“burgers”) te willen beschermen en anderzijds mensen laat verdwijnen en martelt in geheime gevangenissen? Om maar een voorbeeld uit de recente geschiedenis te noemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#81 Frank789

@72: Dat is wel te vergelijken alleen doen ze het op een veel veel kleinere schaal, maar het principe is niet veel anders.
Daarnaast faciliteert Apple allerlei apps die continue willen weten waar je bent, wat je met je telefoon doet, wat voor foto’s je neemt, enzovoorts.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#82 Matthijs2

@81: de vergelijking gaat mank omdat Apple als main verdienmodel heeft hele dure hardware verkopen, niet het verkopen van advertenties. Dus weliswaar zijn er bepaalde generieke advertenties te zien in de App store, het is in het belang van Apple om dat niet op basis van al te persoonlijke data te doen/niet te veel te willen verzamelen. Dat is echt wat anders dan veel andere online bedrijven die als -enige- verdienmodel het verkopen van persoonsprofielen hebben, en daarmee dus belang hebben in zo veel mogelijk tracken van persoonsdata.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#83 Klokwerk

Ik vrees dat je een klein beetje blind bent voor wat Apple allemaal verzamelt en doet Matthijs. Daarbij verkopen ze zeker niet alleen maar duur materiaal, ook apps, itunes etc. Ze willen echt het liefst iedereen in zo’n wit pakkie hijsen met een afgekloven vrucht erop.

Maar ik denk dat we het inhoudelijk eigenlijk wel eens zijn: optimistisch of pessimistisch… ik denk dat we beide erg sceptisch zijn over of het ooit goed komt? En de rest is koffiedik.

@Olav: Tsja, sorry, ik gooide de hele reut er maar een keer uit. Op basis hiervan kan ik dan weer puntiger artikelen schrijven, dit keer is het een paper, mea culpa. Ik had geen tijd om korter te schrijven ;).

Zo’n vergunningenstelsel is natuurlijk hoe je het inricht. Wat mij betreft worden die vergunningen gratis, maar moet je enkel aan een aantal voorwaarden voldoen. En zo nee, dan krijg je een enorme boete die samenhangt met je bedrijfsvolume. Dan komt je vrees volgens mij niet uit. Maar inderdaad, het moet er maar net zo komen, en daar lijkt het nu nog zeker niet op.

Verder heb ik eerlijk gezegd niet de illusie dat ik in mijn eentje erin zal slagen een diaspora te bewerkstelligen of tegen te houden – maar het is natuurlijk wel vlijend te lezen dat je dat ergens suggereert :).

Maar goed, serieus, wat niet al te duidelijk in het stuk stond is dat ik zo’n diaspora ook echt niet als een oplossing zie. Want (dat staat overigens wel genoemd) als zo’n vergunningstelsel er niet is dan weet niemand wat die alternatieven allemaal met data uitvreten, filteren etc, en dan ben je nog geen steek verder.

Ik denk kortom dat het marktmodel in veel gevallen goede voorspellingen zal geven, maar ik denk niet dat marktwerking het antwoord is op alle problemen. Consumenten zijn niet zo bewust, en als bedrijven niet tot openheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden gedwongen, dan wint in de vrije markt van concurrerende kleinbedrijfjes niet de beste en de braafste, maar degene die zijn klanten het best weet te flessen, en die bovendien de kosten van zijn product het handigst op zijn omgeving weet af te wentelen, zonder daarvoor ter verantwoording te worden geroepen. En da’s niet goed.

Kortom, vrije keuze is leuk en goed en ik zal dat zeker toejuichen, ik zie daar helaas geen oplossing in voor de door mij beschreven problemen.

De oplossingen die ik wel zeg te zien zitten zijn overigens op beide situaties toe te passen: op een markt van vele aanbieders zowel als op een markt van een paar reuzen. En ze zijn ook nodig voor beide, mijns inziens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#84 Frank789

@83: Vroeger werden bedrijven die te belangrijk waren voor het functioneren van de maatschappij, zoals spoorwegen, mijnen, bus en tram, elektriciteitsfabrieken, telefoonmaatschappijen, gewoon genationaliseerd. En terecht zoals uit recente privatisering is gebleken.

Helaas zijn Google, Facebook, Microsoft en Apple groter dan vele landen en misbruiken zij elke gelegenheid (met dank aan Nederland) om winsten weg te sluizen en met trucs belastingvrij aan de aandeelhouder uit te keren.
Indien geen nationalisatie, dan maar strenge wetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#85 Klokwerk

Bij nationalisatie moet de overheid veel meer gaan doen dan alleen de randvoorwaarden bepalen en kunnen er geen alternatieven worden ontwikkeld, en is er geen keuze – en dat vind ik ook niet wenselijk. Maar een zeer streng begrensde markt vind ik inderdaad het juiste compromis tussen de vrije markt en een staat die alles moet regelen. Beste van beide werelden ;).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#86 Olav

Frank789 @84: “Vroeger werden bedrijven die te belangrijk waren voor het functioneren van de maatschappij, zoals spoorwegen, mijnen, bus en tram, elektriciteitsfabrieken, telefoonmaatschappijen, gewoon genationaliseerd.”

Ja, precies.

Voor mij hoeft het nationaliseren op de ouderwetse manier ook niet zo, de staat moet mijns inziens geen Facebook, Twitter, Google-klonen gaan runnen zoals ze dat bijvoorbeeld in China wel doet. Er moet ook altijd ruimte blijven voor nieuwe alternatieven.

Maar juist in de Free Software / Open Source beweging zie ik daarom een manier om dat soort alternatieven op een transparante manier te bevorderen. Gezien het strategische belang (van niet met huid en haar afhankelijk te worden/blijven van Amerikaanse grootbedrijven) zou ik wensen dat de overheid daar ook in investeert en er zoveel mogelijk aan meewerkt. En zo min mogelijk meewerkt aan het nog rijker en machtiger maken van de genoemde reuzen. Elke overheidsdienst en wijkagent zit tegenwoordig public relations te bedrijven op Twitter, Facebook, Whatsapp en what-have-you. Laten ze zich op zijn minst óók aanmelden op Diaspora en Mastodon. Het moet wel ergens beginnen.

Klokwerk @83: “dan wint in de vrije markt van concurrerende kleinbedrijfjes niet de beste en de braafste, maar degene die zijn klanten het best weet te flessen”

Dat is dus ook precies niet het soort vrije markt waar ik voor zou pleiten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#87 Frank789

@86: [ Er moet ook altijd ruimte blijven voor nieuwe alternatieven ]

Die is er altijd, maar marginaal, want “winner takes all”.
Windows, MS-office, Facebook, LinkedIn, Google, Whatsapp, Twitter. Je moet wel héél goed zijn met je Lynux of Ubuntu alternatief om daar 20% vanaf te snoepen. En doe je dat, dan wordt je met (te)veel geld gewoon opgekocht, een “offer you can’t refuse”.

Staal- en oliebedrijven werden ooit in de US gedwongen op te splitsen omdat ze teveel macht kregen. Zo zou Windows los moeten van Office en Whatsapp van Facebook om over alle Google producten maar te zwijgen.

Een oligopolie of eigenlijk monopolie van bovengenoemde bedrijven is dus absoluut geen vrije markt.

Hier in Nederland hebben we Ziggo als monopolist. Na al die jaren van verplichte nering mogen binnenkort eindelijk de concurrenten van Ziggo ook de kabel op.
Maar het blijft een oligopolie zoals afgelopen week weer bleek toen alle internetproviders ongeveer gelijktijdig hun tarieven met ongeveer hetzelfde bedrag verhoogden, zelfs inclusief XS4all.

Als bierfabrikanten of oliemaatschappijen dat vroeger deden dan had je gelijk de kartelcommissie op je dak, maar telecom lijkt wel uitgezonderd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#88 Matthijs2

@83: nee hoor niet blind. Weet heus dat Apple geen heilige is op alle vlakken. Zie bijvoorbeeld de consessies die het bedrijf doet aan de Chinese overheid ivm iCloud.
https://www.reuters.com/article/us-china-apple-icloud-insight/apple-moves-to-store-icloud-keys-in-china-raising-human-rights-fears-idUSKCN1G8060
Denk alleen logisch na en kijk naar de belangen die spelen en hoe eea in de praktijk uitwerkt. Ben het daarom niet eens met mensen die die bedrijven op één lijn zetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#89 Henk van S tot S
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#90 Klokwerk

Maar… mijn stelling zou juist zijn dat de praktijk nogal tegenvalt en dit andere businessmodel dus niet zo’n goede garantie is als wordt verondersteld…

Net als met ‘het monopolie breken’ trouwens – prima, maar ook dat gaat helaas naar ik vrees de door mij geadresseerde problemen, waaronder die met de privacy, niet oplossen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#91 Frank789

@90: Je hebt al heel wat meer privacy als whatsapp niet langer met Facebook is verbonden, Youtube niet met Google, Gmail niet met Google en zo voorts. Dit soort conglomeraten moet verboden worden vanwege teveel dominante toepassingen bij één bedrijf.

Het is niet voor niets dat al die apps voortdurend naar je telefoonnummer en geboortedatum en geldig (2e) emailadres vragen. Zogenaamd uit veiligheid indien je iets kwijt bent of gehackt wordt, maar in feite om van alle applicaties de data samen te voegen.
Daarom gebruik ik wel Whatsapp op de Iphone, maar geen Facebook of email o.i.d. dat gaat weer gewoon op de laptop via een niet-Google-browser en ook niet via een app en ze krijgen niet dezelfde geboortedatum en geen (geldig) telefoonnummer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#92 Matthijs2

@90: waar baseer je die stelling dan op?

De logica is wat mij betreft vrij helder. En de praktijk wijst het bovendien uit. Facebook -moet- wel in gebruikersdata graven, omdat dat het businessmodel is. Iedereen weet ook dat facebook dat doet, Facebook zet het duidelijk in eigen voorwaarden, en het blijkt wel als je je data opvraagt. Dat staat dus vast. Apple wil juist zo min mogelijk weten van gebruikersdata, omdat dat tegen het eigen business model in gaat. Het staat in de eigen voorwaarden. Als je vervolgens je eigen data opvraagt bij Apple blijkt hoe weinig het bedrijf van je weet
https://www.usatoday.com/story/tech/talkingtech/2018/05/04/asked-apple-everything-had-me-heres-what-got/558362002/

Ligt het alléén aan het business model? Misschien niet, misschien spelen andere factoren ook een rol en gooit een toekomstige Apple CEO het over een andere boeg. Maar dat het belangrijk is staat wel vast. Zeker de andere kant op: een bedrijf dat adverteerders als klant heeft en gebruikers als product, moet wel zoveel mogelijk gebruikersdata verzamelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#93 Klokwerk

De logica is wel helder, maar de praktijk wijst mijns inziens toch anders uit.

Volgens mij kan je Apple ook niet met Facebook vergelijken, want dat gaat om eh appels en peren. Apple zou je beter met Windows en ASUS en Spotify kunnen vergelijken. Die bedrijven willen ook niet veel van je weten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#94 Matthijs2

@93: huh? de praktijk wijst juist wel uit dat er een enorm verschil is. Zie de data die die journalist opvraagt, waar bijna niets in staat. De achterliggende logica (ander verdienmodel) blijkt zich dus in de praktijk ook zo uit te werken.

Dat je aangeeft dat het om appels en peren gaat is precies mijn punt. Inderdaad verzamelen bedrijven als Windows en Asus ook veel minder/weinig data. Windows heeft misschien een iets mindere track record, maar het zijn allemaal hardware/software fabrikanten die verdienen met verkoop van hun computers/producten. Niet met het verkopen van gebruikersdata.

Maar goed, ik laat het hierbij, heb m’n punt wel gemaakt. Als mensen geloven dat alle bedrijven nagenoeg hetzelfde zijn en allemaal uit zijn op onze data, dat het verdienmodel geen moer uitmaakt, dan geloof je dat maar.

Ga ik met een biertje in de tuin zitten ;)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#95 Klokwerk

Ehm… wat ik bedoel met appels en peren is dat Apple een wezenlijk ander product verhandelt, en dat dit volgens mij in deze meer bepalend dan het verdienmodel. Apple heeft geen profiel dat je connect met vrienden etc.

  • Vorige discussie