Social media veroorzaken meer strijd dan eenheid in protestbewegingen

door Delia Dumitrica en Mélodine Sommier Protestbewegingen kunnen niet zonder meer vertrouwen op socialmediaberichten om mensen te mobiliseren. Integendeel, zulke simpele berichten nodigen eerder uit tot twist en strijd. Zie het gekrakeel over ‘le peuple’ bij de Franse gele hesjes-beweging. Wie zijn ‘les gilets jaunes’, de Franse gele hesjes, en wat willen ze? Deze vraag – van The Guardian in februari 2019– gaat in wezen over de toegenomen onzekerheid over de (collectieve) identiteit van de digitaal georganiseerde hedendaagse sociale bewegingen. Socialmedia-platforms beloven uiteenlopende individuen te 'verbinden' en hun acties in een ‘kritische massa’ samen te voegen. Maar deze social media kunnen er ook toe leiden dat de behoefte aan één identiteit – waardoor individuen in de beweging samenwerken voor een gemeenschappelijk doel – snel achterhaald is.

Door: Foto: Jeanne Menjoulet (cc)
Foto: Patrice CALATAYU (cc)

Rode Rosa en de gele hesjes

, door

RECENSIE - Nieuw Licht is een pamfletreeks over hedendaagse vraagstukken gezien vanuit het perspectief van oude filosofen. Frank Meester en Coen Simon, de redacteuren van deze reeks, stelden aan filosoof Joke Hermsen de vraag: heeft het vandaag nog wel zin om te hopen op een betere toekomst? Of is de hopende mens hopeloos naïef?

Hermsen verdiepte zich voor haar essay in het werk van de Duitse socialistische schrijfster en activiste Rosa Luxemburg (1871-1919). Honderd jaar geleden werd zij, samen met Karl Liebknecht, door extreemrechtse paramilitaire groepen in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog gemarteld, vermoord en gedumpt in een Berlijns kanaal. Tijdens de oorlog had ze al enkele jaren gevangen gezeten wegens ‘landverraad’ omdat ze de internationale solidariteit van de werkende klasse hoger achtte dan de nationalistische motieven van het keizerrijk om de wapens op te nemen tegen Frankrijk.

Joke Hermsen kwam in contact met het werk van Luxemburg via Hannah Arendt, die grote bewondering voor haar had vanwege haar kritiek op het kapitalisme, haar vrijheidsstreven, haar oproep tot geweldloos verzet en de hoop op een betere wereld die Rode Rosa, zoals ze ook wel werd genoemd, ondanks alles bleef verspreiden.

Hermsen voelt zich verwant:

‘Hoop maakt blind, zou je ook kunnen zeggen. Misschien, maar zonder hoop gebeurt er helemaal niets. En Rosa Luxemburg was er nu eenmaal van overtuigd dat het roer om moest en we niet langer op dezelfde weg voort konden gaan. Wie niet meer hoopt heeft het bij voorbaat al opgegeven.’

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

Agora Energiewende: leren van de gele hesjes

, door

ACHTERGROND - De Duitse denktank Agora Energiewende heeft onderzoek gedaan naar de Franse protesten van de gele hesjes tegen de CO2 heffing. De Duitse denktank geeft aan dat het protest een diepere oorzaak heeft dan enkel de CO2 heffing. In het onderzoek geeft de denktank aanbevelingen voor toekomstig beleid. Waarbij ook gekeken wordt naar voorbeelden van succesvol beleid, zoals in Zwitserland.

Brand maar los in de commentaren over wat Nederland hiervan kan leren.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Torentje

, door

Een handvol gele hesjes mocht op bezoek bij de premier in het torentje. Een van hen weigerde hem de hand te schudden. Vervolgens ging het daarover, niet over het onderwerp van gesprek. Anderen vroegen zich af waarom een handvol boosburgers wel werd toegelaten tot het epicentrum van onze regering en serieuze demonstranten niet. Men rekende dit de premier aan.

Ik snap het wel. Dit soort gesprekken zijn voor de premier een verzetje. Serieus georganiseerde demonstranten willen een serieus gesprek. Daarvoor moeten ze bij de vakminister zijn. Die gaat de premier niet passeren door in zijn torentje verwachtingen te wekken. Wat wel kan: gezellig een beetje babbelen met hardnekkige hesjes of begeesterde scholieren. Staat leuk qua stukje contact naar de burger toe. En daarna weer aan het werk.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Het Nederlandse gelehesjes-twitter-netwerk

, door

DATA - Ook in Nederland zijn de Gele Hesjes actief. Naar voorbeeld van de Fransen worden ook hier lokaal acties gevoerd. In Frankrijk is het een brede beweging zonder duidelijke leiders. We waren nieuwsgierig of dat in Nederland ook zo is. Gegeven het aantal bezoekers tot nu toe, is de groep nog niet heel groot. Maar dat zegt niets over de achtergrond. En ook niet over het feit of dit een beweging van onderop is, of dat er “grote” spelers zijn.

Nu zijn we niet in staat om al die mensen die actief de straat op gaan te bevragen. Dus zochten we een indirecte manier. Op Twitter is het makkelijk de tweets te identificeren die met gehele hesjes te maken hebben door je juiste hashtags te zoeken. We hebben een botje een week aangezet en ruim 10.000 tweets verzameld. Hiermee kunnen we de actieve mensen vinden en middels een netwerkanalyse zien of er groepen zijn en wie relatief belangrijk wordt geacht.

Het netwerk bleek niet echt divers en er sprongen wel degelijk een paar leiders uit.


Dat blijkt als we naar het centrum van het netwerk kijken:


Naast het account Gelehesjesnl zijn er drie publicisten die een centrale positie innemen: Jan Dijkgraaf, Ebru Umar en Joost Niemoller. Dat maakt het toch tot een iets minder volkse beweging dan je zou verwachten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour

Quote du Jour | Budding Gallic revolution

, door

 

Paris, the city once known as “the Beirut of Western Europe” because of its beauty, was now a danger zone.

Wie wel eens een stuk van Robert Fisk heeft gelezen, zal de stijl vast herkennen. In brede oriëntalistische streken wordt ‘het Midden-Oosten’ verklaard vanuit eeuwenoude twisten en veten. Plak er een gesprekje over de actualiteit in een taxi aan vast, en een reisgidsvertelling over de pittoresque stadsgezichten, aangevuld met wat algemene informatie over de laatste ontwikkelingen, en klaar is kees.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.