Recensie Zomergasten 2018 met Esther Perel

Serie:

RECENSIE - Gaandeweg de zesde aflevering van Zomergasten 2018, kreeg ik steeds meer het gevoel dat Janine Abbring verliefd was op Esther Perel. Hoe ze glunderde toen Perel vertelde dat ze negen talen sprak. Hoe ze straalde toen Perel zei dat ze net zestig was geworden. Hoe ze tranen in haar ogen kreeg toen Perel over haar jeugd en ouders vertelde. Hoe ze jubelde toen Perel het had over hoe ze haar Joodse wortels een nieuwe context gaf door een pop-up synagoge te bezoeken met een homoseksuele rabbi. ‘Ik ben op zoveel niveaus jaloers nu’, zei Janine Abbring toen. Abbring gaf Perel in alles gelijk, zoals je dat doet als je ze verliefd bent. Ze hing aan haar lippen, van het begin tot het eind. En gaf Perel alle ruimte om haar verhaal te doen. Dat verhaal stond als een huis. Of als een stoel, om met Han Peekel te spreken.

Om eerlijk te zijn kende ik Esther Perel nog niet voordat deze avond begon. Dat ligt vermoedelijk aan mij, Esther Perel had er genoeg aan gedaan om zichzelf bij me in de kijker te spelen. Om het een beetje goed te maken, had ik gistermiddag wat zitten googelen. Behoorlijk wat uitspraken die Esther Perel tijdens Zomergasten heeft gedaan, had ik de middag ervoor al gelezen. ‘Zekerheid is de vijand van het veranderen’ bijvoorbeeld (had zij maar tegenover Eric Wiebes gezeten, dacht ik toen ze dit zei). En ‘wat aantrekkelijk is in het begin van een relatie, wordt later een bron van ergernis’. Of: ‘Vroeger was monogamie één persoon in je leven, vandaag de dag is monogamie één partner tegelijkertijd.’ Ze is niet bang om zichzelf te herhalen, wil ik maar zeggen. Esther Perel heeft haar kijk op menselijke relaties fijn geslepen in haar boeken en lezingen en voelt zich niet te beroerd om woorden te gebruiken die hun waarde al hebben bewezen. (En elke keer als ze zichzelf zag citeren, meende ik een vertederde glimlach bij Janine Abbring te zien.)

Het moet gezegd: haar blik op menselijke relaties in al hun gedaanten is verfrissend. Ze is genuanceerd en empathisch. Ze veroordeelt niet en ze laat van alles de complexiteit zien. De kern van haar visie is denk ik dat iedereen continu bezig is om z’n eigen verhaal te maken. Dat verhaal kan veranderen door de context. En wanneer je verhaal verandert, kan zelfs de ervaring veranderen.

Speelfilmfragmenten

Om haar ideeën te illustreren maakte ze opvallend veel gebruik van speelfilmfragmenten. Een fragment uit I, Tonya was aanleiding om het te hebben over de verhalen die mensen construeren om hun eigen rol in een relatie goed te praten. Een fragment uit Before Midnight illustreerde hoe relaties verlopen (harmonie, disharmonie, reparatie). Een fragment uit A Walk on the Moon was aanleiding om het over vreemdgaan te hebben. Een fragment uit Newness ging over hedendaagse romantiek en het vermijden van conflicten (het verwijderen van je Tinder-app schijnt tegenwoordig het toppunt van commitment te zijn). Away from her liet zien dat je binnen één relatie een nieuw verhaal kunt beginnen. En in Call Me by Your Name zagen we een vader die zijn zoon vertelde dat het zonde is om je gevoelens weg te stoppen in een poging niets te hoeven voelen.

Ik was blij als er een stukje documentaire te zien was, zoals My Architect over de architect Louis Kahn die tegelijkertijd drie gezinnen had. Ergens voelde het als een zwaktebod, om zoveel speelfilms te laten zien. Alsof haar ideeën alleen maar te illustreren zijn met fictie. Misschien komt het doordat de verhalen waar intermenselijke relaties uit bestaan zo complex zijn. De fictiefilm is een geconcentreerde versie van de weerbarstige werkelijkheid.

Werd het toch nog persoonlijk

Meeste indruk maakte bij mij het fragment uit Shoah, de negen uur durende documentaire over de holocaust van Claude Lanzmann. In het fragment zagen we Abraham Bomba die als kapper onderdeel was van het sonderkommando van Treblinka. Bomba kwam uit hetzelfde dorp als de ouders van Esther Perel. Toen hij vertelde over dorpsgenoten die hij kaal schoor voordat ze de gaskamers in gingen, lukte het hem niet om verder te vertellen. Lanzmann bleef aandringen. Perel zag hier wat er bij haar thuis aan de keukentafel ook gebeurd was. En wat er bij zoveel Joodse families aan de keukentafel van de jaren na de Tweede Wereldoorlog gebeurd was. De kinderen die willen weten hoe het zit. De ouders die zwijgen. De kinderen die het toch willen weten, maar tevens ook niet weten hoever ze kunnen gaan met hun vragen.

Een ander fragment dat aanleiding gaf om wat persoonlijker te worden, ging over een Israëlische choreograaf die een traditioneel Joods paaslied van een moderne choreografie had voorzien. Het stuk zorgde destijds voor zoveel opschudding dat de regering bijna dreigde te vallen. Voor Esther Perel was deze dans echter vooral een voorbeeld van hoe je een nieuwe vorm probeert te vinden voor tradities en rituelen. Dit deed Perel zelf ook, zowel in haar persoonlijke leven als in haar werk. Hoe ze dat laatste precies deed, kwamen we helaas niet te weten. Even later merkte ze wel op dat er in de Tien Geboden maar liefst twee geboden aan ontrouw worden gewijd. Eén gebod verbiedt om het te doen, het andere om eraan te denken. ‘Wie dat heeft geschreven, had het goede begrip over de natuur van de mens’, zei Esther Perel hierover.

Op de sofa

In het begin van de avond vroeg presentatrice Abbring aan Perel, of interviews met haar vaak uitmonden in verkapte therapiesessies met de interviewer. Perel beaamde dit, waarop Abbring aangaf dat ze niet gespaard hoefde te worden, mocht de gelegenheid zich voordoen. Maar toen de gelegenheid zich daadwerkelijk voordeed, wist Janine Abbring niet hoe snel ze naar het volgende fragment moest.

We hadden net een stukje gezien uit de documentaire The { }And, waarin een koppels confronterende vragen op kaartjes moeten beantwoorden. Ter afsluiting van dit onderwerp speelden Abbring en Perel zelf het kaartspelletje. Het kaartje dat Janine Abbring trok, bevatte de vraag ‘Als je moeder op dit moment hier was, wat zou ze dan over jou vertellen?’ Janine Abbring voelde zich overvallen door deze vraag. Haar moeder was vorig jaar overleden. Ze was dement en zou haar dochter niet eens herkennen mocht ze hier zijn op dit moment. ‘Ga terug naar je moeder toen ze nog moeder was’, zei Perel. Abbring zei dat haar moeder zou zeggen dat ze goed borstplaat kon maken en minder stoer was dan ze zich voordeed. En dat ze rechtop moest zitten. ‘Goh. Ja. Hm.’, zei Janine Abbring. Ze schuifelde wat zenuwachtig op haar stoel en kondigde snel het volgende fragment aan: de persconferentie waarin Bill Clinton beweerde nooit seks te hebben gehad met die vrouw genaamd Monica Lewinsky.

Daarna hadden Janine en Esther het er niet meer over. Zoals dat zo vaak gebeurt in relaties.

Reacties (24)

#1 Reinaert

Ik heb dezelfde boeiende uitzending gezien. Goed verhaal van Esther Perel wederom een overbodige Abbring die niets “toevoegt”. Ze zat zoals steeds niet “in de weg” en dat is jammer.

  • Volgende discussie
#2 FrankZ

Ik heb het nog geprobeerd met ondertitels zonder geluid, maar ik kon het accent niet verdragen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Tom van Doormaal

Moet Abbring iets toevoegen dan?
Ik heb minder moeite met de illustratieve filmfragmenten: de psychiatrie is vooral poëzie en illustreer dat maar eens met documentaire werkelijkheid.
Ik vond niet alles even sterk: kapper Bomba van Lanzmann had ik al veel meer gezien. Daar stond tegenover dat ik het afscheid van haar, met een prachtige Julie Christie, pijnlijk mooi vond.
De formule van Zomergasten is sterk, de gesprekken waren als introductie en verheldering wel te verdragen. Maar inderdaad voegde Abbring niet veel toe: hoefde ze ook niet. Het verhaal van de gast en de fragmenten stonden als een huis.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Reinaert

@3: Moet Abbring iets toevoegen dan?
Als je een formule kiest met iemand die interviewt dan moet die persoon naar mijn idee iets toevoegen, anders is hij/zij overbodig en kies je voor de docu in welke vorm dan ook. Dus ja Abbring zou iets toe moeten voegen. Ze zou bijvoorbeeld hebben door kunnen vragen over goed en kwaad. Eshter Perel wilde op een bepaald moment daar geen uitspraak over doen. Het is dan denk ik een “open doel” om daar eens wat vragen over te stellen. Dat brengt meer dynamiek.
Maar goed ook ik vind dat de gast en de fragmenten stonden als een huis. De gekozen formule met een interviewster biedt in mijn ogen geen meerwaarde. En dat was ook zo in eerder uitzendingen, bijvoorbeeld bij van Gaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 beugwant

Maar weten we nu iets meer over Perel zelf? Ze vertelde hooguit wat over haar ouders, en het (cliche)antwoord dat ouders tegen iedereen hun trots uiten, behalve tegen het kind zelf. Ik heb niet eens kunnen uitvissen wat haar beroep nou precies is.

@2: Perel is een uitgesproken voorbeeld van taalinterferentie. Ze moet daar zelf het meeste last van hebben, want ze zat voortdurend te zoeken. En zonder botox was ze beslist expressiever geweest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Inkwith Barubador

@2: Ik had hetzelfde. Ik vond het moeizaam haar te volgen, en dat komt niet door haar Vlaams accent.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 beugwant

@3: ”Het verhaal van de gast en de fragmenten stonden als een huis.”
Het schijnt dat bij Perel de vooral vrouwelijke kijkers met de gast wegliepen (Lips/Parool), waar in 2016 bij Griet op de Beeck nogal wat mannen verliefd zouden willen worden. In beide gevallen kreeg de kijker een prachtige façade gepresenteerd, maar we willen juist weten hoe het met de fundering zit.
Op de Beeck is later inderdaad met e.e.a. naar buiten gekomen en ik sluit niet uit dat Zomergasten iets bij haar getriggerd heeft. Wie weet mogen we bij Perel ook nog eens zo’n ontwikkeling volgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 JANC

@6: Geen problemen gehad. Het wisselen tussen Engels en Nederlands zou voor iemand die een beetje fatsoenlijk Engels spreekt geen problem zijn. Interviewster Abbring leek bijvoorbeeld geen moeite te hebben haar aan te vullen of te helpen het juiste woord/de juiste uitdrukking te vinden

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Ron Halkes

Als reactie op al die positieve kleffe reacties op deze foute dame zou ik de uitspraak van Lebbis over Oprah Winfrey ,waar deze Esther Perel n.b. te gast is geweest, willen gebruiken met betrekking tot wat deze foute dame allemaal doet “….maar zo werkt Satan. Satan gaat eerst in je hart zitten en daarna pakt hij je ziel. Oprah Winfrey is rechtstreeks uit de teelballen van Satan op aarde terecht gekomen ” https://www.youtube.com/watch?v=jEeOzr4d3eM&frags=pl%2Cwn

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 JANC

@9: wat is er dan zo fout aan deze dame? Dat ze bij Oprah zat?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Ron Halkes

Een betere vraag is:” Wat is niet fout aan deze dame?”
Een paar voorbeelden 1/Ja, ze is bij Oprah Winfrey geweest,deze Oprah, die billionaire is geworden d.m.v het verkopen van illusies en rommel aan het niet zo slimme deel van de bevolking, om gelukkiger te worden,wat ze natuurlijk met die rommel niet worden,maar wel hun geld kwijt zijn etc. 2/ ze geeft TedX talks,inhoudsloze talks vooral bedoeld het hoger opgeleide deel van de westerse bevolking een goed gevoel over zichzelf te geven, zonder dat er echt iets verandert in de wereld , 3/ ze is een zwaar overbetaalde therapeute met name voor de jetset in New York e.o. 4/ Ze verkondigd alleen maar tegeltjes-wijsheden met een bravoure van een erudiet intellectueel 5/ ze vindt het blijkbaar nodig met een handsieraad te pronken een decadent sieraad van hoogstwaarschijnlijk een paar duizend dollars…..een sieraad ook om te imponeren, jezelf zekerder te voelen,een ‘machtspositie’ te creëren in relatie met anderen, een ieder enigszins intelligent persoon zou zich verre houden van zulke troep , en dan is ze ook nog therapeute, zou ze alles over moeten weten 6/ praat op een onverdraagzame, zelfverzekerde manier ,tegenspraak niet duldend en dan ook nog over “zekerheid”, het is werkelijk lachwekkend 7/ ze heeft zich psychisch “dichtgetimmerd’ met overdreven enthousiasme om haar werkelijke zelf niet te hoeven tonen. 8/ Sowieso zijn dit soort onzinnige therapeuten bezig met de luxe problemen van de ‘moderne’ westerse mens,verdienen daar stevig aan. Problemen n.b. die mensen die eerlijk in de wereld staan zelf dienen op te lossen en ook alleen maar zelf kunnen oplossen,maar te beroerd zijn om er energie in te stoppen……….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 JANC

@11: Ik zou zeggen: zoek therapie. Wat je hier schrijft is afgunst.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Ron Halkes

Noem het wat je wilt,en speel op de man, om de realiteit der dingen niet te willen onderkennen en voelen. Geluk ermee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 JANC

@13: Ik zou eens in de spiegel kijken. Jij schrijft

speel op de man

Kijk eens dan in jouw epistel wat er mis is met Perel:

ze geeft TedX talks,inhoudsloze talks

Is dat niet op de man spelen?
En is het op de man spelen, wanneer ik zeg dat jouw reactie (!) jaloezie is, als jij schrijft:

ze vindt het blijkbaar nodig met een handsieraad te pronken

Het “zoek therapie” was een speelse verwijzing naar Perel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Ron Halkes

Dus deze 3 uur lange Zomeravond met dit overmoedige flauwekul mens was eigenlijk een ‘Happinez’ avondje. en dat bij de ‘progressieve’ VPRO , wie had dat ooit kunnen denken…… Voor wie voluit wil lachen: Lebbis over het blad Happinez …… https://www.youtube.com/watch?v=G45M1eO_yGc&frags=pl%2Cwn

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Joop

Prachtige omschrijving bij reactie 11.

Zoals vaker hier wordt maar verwezen naar een therapeut en meer onzin. Want past niet in plaatje hier.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 JANC

@16: wat een verrassende reactie van jou. Op de man spelende en niet ter zake doende zaken als argumenten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Joop

@17.

Jij bent nietszeggender dan Ron.

Vooral de laatste stelling 8, in de elfde reactie over het decadente westen met de therapeuten die zich verrijken met in mijn eigen woorden zakken lucht omdat mensen bij de minste geringste psychische tegenslag al hulp moeten hebben. Lachwekkend!

Dat jij, janc, dat als vanzelfsprekend diskwalificeerd zegt meer over jou dan over hem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Joop

Tedx talkshow kan je inderdaad zien als praatjes voor mensen die zich vervelen, en tijdverdrijf zoeken, de volgende dag alles zijn vergeten, maar er wel zijn geweest.

Ken genoeg sprekers die weinig te bieden hebben , maar als een icoon worden behandeld, want man of vrouw weet het zo goed.

Vroeger had je dat met sommige dominees of pastoors , hadden ze volle kerken, want de beste man had charisma.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 JANC

@18: tuurlijk. Enkel klopt die stelling niet en laat het jouw macho-beeld zien van “echte mannen huilen niet”, “De minste tegenslag”. Dan moet je je maar vermannen. Tegelijkertijd afgeven op het vrouwbeeld van “De moslims”. Waarvan akte.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Joop

@20.

Och gut, je verzint er altijd wat bij of niet? Macho beeld, minste psychische tegenslag heeft daar niets mee te maken. Wel dat het luxe ziekten zijn, waar Freud al handig op insperlde.

Dus dat vermeende vrouwbeeld dat jij op mij plakt kan weer de prullenbak in. Zoal staat al die etiketjes die je opplakt trouwens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 JANC

@21: lezen kan je ook niet. Waarvan akte.

edit redactie: ophouden met persoonlijke ruzies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Joop

@22.

Ach, moet ik jou nog serieus nemen. Je hebt nog geen enkel zinnig punt neergezet. En dan mensen beschuldigen op de man spelen, jij doet niets anders.

edit redactie: ophouden met persoonlijke ruzies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 zazkia

Op de vraag is dit zo ja of nee v
volstaat de vaststelling dat dit meer en meer een meervoormannen blog is.
Nuff said. Oh snap je t dan nog niet?
Niet alles waar je piemel van omhoog gaat, is waar.

  • Vorige discussie