Politiek Kwartier | Schuldig tot het tegendeel bewezen is

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Serie: ,

COLUMN - De Fraudewet gaat uit van de schuld van mensen. Een uitgangspunt dat behalve oneerlijk ook nog eens kostbaar is.

In het strafrecht geldt het principe: onschuldig totdat schuld bewezen is. Dit gaat op voor ernstige zaken als moord en doodslag, maar ook voor oplichting en vermogensdelicten.

In de sociale zekerheid geldt sinds de invoering van de zogenaamde Fraudewet op 1 januari 2013 echter het omgekeerde principe. Als iemand door een administratiefout onterecht een te hoge uitkering krijgt, moet hij bewijzen dat hij te goeder trouw was. Lukt dat niet, dan kan deze persoon een forse boete niet meer ontlopen.

In sociale zekerheidsland zijn mensen bij het constateren van een misstand dus schuldig tot het tegendeel bewezen is.

Dit ligt helemaal in lijn met een cultuur waarin werklozen worden afgeschilderd als profiteurs die moeten worden geleerd eindelijk eens zelf wat te doen om aan een baan te komen.

Dat deze cultuur schril afsteekt tegen de realiteit van een groot gebrek aan vacatures, heeft haar tot op de dag van vandaag nog niet aangetast.

De zogenaamde Fraudewet blijkt ondertussen vanaf de implementatie al vele misstanden op te leveren. Maar minister Asscher heeft aan deze signalen geen boodschap. Hij wil de officiële evaluatie van de wet afwachten.

Die evaluatie zal echter niets anders uitwijzen wat we nu weten, en eigenlijk al lang zagen aankomen: duizenden mensen komen in de moeilijkheden doordat ze tegen de bureaucratische muur oplopen van instanties als het UWV en de Sociale Diensten.

Asscher wil echter niet graag aan de Fraudewet tornen, omdat fraude ‘het draagvlak onder de sociale zekerheid ondermijnt’.

En daarom gaan we onschuldige mensen maar als fraudeurs behandelen?

Waarom laten we ons sociale stelsel eigenlijk om zeep helpen door jaloerse mensen die uitkeringsgerechtigden toch altijd wel zullen blijven beschouwen als klaplopers – totdat ze zelf een keer ziek worden of hun baan verliezen uiteraard?

En hoe zit dat met het draagvlak voor de sociale zekerheid als uitvoerende instanties niet alleen een potje maken van hun administratie en dienstverlening, maar dit ook nog eens kunnen aangrijpen om mensen de rechten te ontnemen waarvoor ze jarenlang premie hebben betaald?

Bullshit. In werkelijkheid is draagvlak niet het argument. Dit kabinet wringt zich in de raarste bochten om op de sociale zekerheid kunnen bezuinigen. En als dat niet op een rechtvaardige manier kan, dan maar op een onrechtvaardige manier. Want mensen die geen oplichters zijn beboeten is ronduit immoreel.

Het is daarbij echter nog maar zeer de vraag of deze aanpak van fraude wel zo kostenefficiënt is.

Iemand die een onrechtvaardige boete moet betalen schrijft een bezwaarschrift. En ook al wordt dat bezwaarschrift op basis van de Fraudewet sowieso ongegrond verklaard, dan nog lijkt het mij sterk dat de behandeling van al die protesten zo goedkoop is. Het UWV heeft haar administratie toch al nauwelijks onder controle.

Daarbij blijkt dat mensen door de boetes in financiële moeilijkheden komen en daardoor nota bene vaker gaan frauderen en langer in de uitkering blijven zitten. Het geld dat met de boetes wordt gewonnen, lekt zo vanzelf weer weg.

Het uitgaan van wantrouwen zou dus uiteindelijk wel eens flink duur kunnen uitpakken. En dat is dan cynisch genoeg het enige rechtvaardige aan de hele zaak.

Reacties (20)

#1 Letaupe

300.000 mensen die de zorgpremie niet betalen, maar wel zorg toeslag ontvangen hebben het niet geweten. Tien duizenden windhappers die geen cent belasting betalen en van de lucht leven hebben het niet geweten. Mensen die wel hypotheekrente aftrek claimen zonder een eigen huis te hebben , hebben het niet geweten. Samenwoners die een vals adres opgeven hebben het niet geweten. Studenten die zogenaamd uit huis wonen hebben het niet geweten, etc. etc. Nederlanders zijn kennelijk een nogal dom volkje.

Als je al die mensen die het niet hebben geweten blijft uit betalen, moet je niet verbaasd zijn als het sociale stelsel naar de knoppen gaat door gebrek aan draagvlak. We zijn natuurlijk geen gekke Henkie, laatst staan Ingrid.

  • Volgende discussie
#2 Stoic

@1 “… hebben het niet geweten”. Wisten zij bij de sociale diensten en de UVW’s dat dan niet? Controleren zij dat dan niet? Men weet zoveel van mensen, en toch wist men van niets? Is hun administratie dan zo slecht? (domme vraag).
@1 En: wie is wij?
De vicious circle: Economic Decline > Political Deterioration > Political and Bureaucratic Incompetence > Economic Decline > …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 nome

Met Lodewijk Asscher (c.s.) heeft immoreel-sociale politiek wederom een gezicht gekregen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 infirit

Het is altijd interessant om na te denken over wie hier baad bij heeft, Cui Bono.. Wie heeft er baad bij een gedemoniseerde bevolkings-groep? Wie heeft er baad bij een constante of stijgende werkloosheid? Dan volgt er een laatste vervolg vraag, voor wie werken de politici dan?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 pedro

En dit allemaal terwijl we weten dat de fraude aan de top en door werkenden vele malen groter is dan die door uitkeringstrekkers.

Maar goed, we weten ook allemaal dat dit gebeurt om de VVD een pleziertje te doen, en het is natuurlijk ook fout, als er gefraudeerd wordt, maar ik mag wel hopen dat deze manier van fraudebestrijding dan ook eindelijk eens toegepast gaat worden bij al die zogenaamde toppers en bij de gewone werkende man. Ik denk dat deze manier van fraudebestrijding dan een erg kort leven beschoren is namelijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Micowoco

@5: Voor fraude aan de top geldt bij de VVD: keihard afzuigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Micowoco
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bismarck

“Asscher wil echter niet graag aan de Fraudewet tornen, omdat fraude ‘het draagvlak onder de sociale zekerheid ondermijnt’.

En daarom gaan we onschuldige mensen maar als fraudeurs behandelen?”

Asscher zal het niet doorhebben, maar de stijging in “fraudeurs” die door deze wetgeving ontstaat zal door de mensen die de sociale zekerheid wensen af te breken alleen maar aangegrepen worden om het stoelpoten onder draagvlak voor de sociale zekerheid nog verder door te zagen. Want er lopen er wel meer rond die denken dat een meerderheid van hen die tot fraudeur worden bestempeld tot de groepen behoort die #1 aandraagt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 infirit

@8: Het is heel naïef om te denken dat de politieke elite dit niet door heeft. Of denk je dat dit allemaal per ongeluk gebeurt?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Klokwerk

@Letaupe / @1 : Los van dat administratieve fouten heel vaak liggen aan de slechte dienstverlening van uitvoerende instanties zelf is ons stelsel voor veel mensen inderdaad te ingewikkeld. Niet dat ik er niet voor ben om onterecht uitgekeerd geld terug te vragen. Integendeel. Maar het gaat hier om boetes.

Er is een heel verschil tussen de uitkering stopzetten en teveel betaald geld terugvragen, en een boete van honderd procent erop te gooien. Dat laatste, daar hebben we het hier over.

En dan zou de eerste vraag die je je stelt moeten zijn: zorgen die boetes ervoor dat er minder fraude wordt gepleegd?

Dat antwoord blijkt nee te zijn, sterker nog, het werkt meer fraude in de hand.

Het punt is verder, juist dit soort zwartmaakverhaaltjes die jij hier ophangt waarin je suggereert dat de meeste fouten door mensen gemaakt worden die te kwader trouw zijn leiden tot welles-nietesdiscussies. Discussies waar we nooit uit gaan komen, maar alleen maar leiden tot grotere kosten aan controles en administratie. En zo wordt ons sociale stelsel opgeblazen.

De fraudewet is kort door de bocht, maar een maatregel waar mensen die te goeder trouw zijn het meest onder lijden en helaas de fraude alleen maar doet toenemen. Het resultaat is de afbraak van onze sociale verworvenheden.

Is dat wat je met je morele verzuchtingen wil bereiken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Letaupe

@10:
Dit soort zwartmaakverhaaltjes zij helaas uit het leven gegrepen. Het gaat hierbij om grote aantallen en de genoemde gevallen zijn uitstekend gedocumenteerd.
@2
Inderdaad wordt er volstrekt onvoldoende gecontroleerd. (zie bv Abvakabo enquête) Bovendien maken we het sociale stelsel veel te ingewikkeld door eerst te veel geld bij de mensen weg te halen om vervolgens deze fout met ruim € 12 mld. aan toeslagen, met een hoog frauderisico te corrigeren. De zorgpremie is hiervan het voorbeeld par excellence.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Derpjan

Een betere vergelijking dan met strafrecht is met contractbreuk denk ik. Een contract ga je zelf aan en daarbij kan een omgekeerde bewijslast gelden (bij een sollicitatie moet je bv. laten zien dat je geschikt bent, ipv. dat je direct wordt aangenomen en later maar moet blijken of je te goeder trouw bent). Als de andere partij jou beschuldigt van contractbreuk ligt de bewijslast natuurlijk wel bij die beschuldigende partij. Het UWV is vergelijkbaar met die beschuldigende partij na het aangaan van een contract, dus de conclusie blijft wel dat het UWV zelf bewijs moet leveren dat het zeer waarschijnlijk was dat jij, niet het UWV, in de fout ging en dat je dat met opzet deed of dat je extreem nalatig was (die situaties zijn zeldzaam en door gevallen onterecht als fraude te bestempelen krijg je een cirkelredenering van de politiek die wijst naar cijfers, of meningen van burgers over die cijfers, die ze zelf hebben opgeblazen.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Klokwerk

@Letaupe: Als je nu nog eens mijn @10 leest hè, zie je dan ook niet dat je daar met @11 helemaal niet op ingaat?

Ik ontken niet dat fraude voorkomt, ik stel mijn vraagtekens bij de rechtvaardigheid en doelmatigheid van de bestrijding daarvan.

Wat je zegt over de ingewikkeldheid van het stelsel is natuurlijk een feit. Dat maakt fraude aan de ene kant makkelijker, en aan de andere kant onbedoelde fouten (door zowel instanties als individuen) meer waarschijnlijk.

De oplossing daarvoor is niet in de wilde weg boetes uitdelen als er een keer toevallig een fout boven water komt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 EDDIE

@1 laten we iedereen ook 200 euro in de maand betalen aan verkeersboetes. er worden per jaar 8 a 9 milljoen snelheidsovertredingen begaan en bewijs jij maar eens dat je het niet gedaan hebt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Goeroeboeroe

@1: Niet dat ik de illusie heb dat dit je op andere gedachten brengt, maar toch. Het gaat om mensen die TE GOEDER TROUW een vergissing maakten. Het gaat niet om de lijst voorbeelden waar jij mee komt, en die grotendeels over echte fraude gaat. (Hoewel ook daar zou moeten gelden: onschuldig tot het tegendeel is bewezen.)
Het kan haast niet anders of jij bent nooit met UWV, DWI, of hoe ze ook allemaal heten, in aanraking gekomen. Ooit zo’n formulier gezien? En ooit geprobeerd dat foutloos in te vullen? Zat formulieren waar dat vrijwel onmogelijk is.
Daar nog bovenop: de site van UWV heeft meer dan ’n miljard gekost en werkt voor geen meter. Waardoor dus veel mensen denken dat ze iets hebben doorgegeven, maar dat in werkelijkheid niet is gebeurd. Ook die mensen zijn dus fraudeur, tenzij ze het tegendeel kunnen bewijzen. Ooit was dat m’n werk, nu niet meer, maar ik help nog wat mensen met administratie e.d. Aan die mensen adviseer ik tegenwoordig om belangrijke dingen op de site van het UWV alleen door te geven met ’n getuige erbij. Want als er op die site iets misgaat, zijn ze anders mogelijk fraudeur.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 L.Brusselman

Ik denk dat ik een windhapper ben,maar alleen omdat het UWV nogal vreemde regels heeft bij de aanvraag van een aanvullende bijstand als de partner een WAJONG uitkering ontvangt.Die moet zich namelijk inschrijven als werkzoekende ook als die persoon 100% afgekeurd is,als je dat weigert ontvang je geen aanvullende bijstand.
Een voordeel hiervan is dat je in ieder geval geen dwangarbeid hoeft te verrichten.Zorgpremie is uiteraard ook niet te voldoen,de zorgtoeslag is bij mij toch al in beslag genomen dus erg schuldig voel ik me daar niet over.
Toch ben ik ,ondanks de beperkingen die armoede met zich mee brengt,zorgelozer dan ooit.
M’n middelvinger kunnen ze krijgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Bolke

@16: Ben jij nu zo’n zoals de VVD het noemt, een uitvreter?
;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Bolke

In het strafrecht geldt het principe: onschuldig totdat schuld bewezen is. Dit gaat op voor ernstige zaken als moord en doodslag, maar ook voor oplichting en vermogensdelicten

Tenzij bij de vermogensdelicten de belastingdienst is betrokken, die heeft namelijk als sinds jaar en dag een omgekeerde bewijslast, schuldig totdat je zelf je onschuld bewijst.
Dus wat dat betreft is er niks nieuws onder de zon.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 L.Brusselman

@17: Ik denk dat de VVD niet blij is met mensen als ik,ze kosten weliswaar niets maar brengen ook geen geld in het laatje.Bovendien zijn ze eerder geneigd “ondergronds” te gaan(op tal van terreinen).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Joop

Ach, de targets moeten gehaald worden bij de sociaal rechercheurs. Alles toegestaan. Ook alles wordt meegeteld. Terwijl de fraude daalt. Gaat de demonisering verder. De kruik zal barsten. Geen woorden maar daden. Geen respect voor die nsb-ambtenaren en overheid. Weet wat je rechten zijn. En help iedereen die problemen heeft met die nazi’s. Verzet!

  • Vorige discussie