OPINIE - Ik kwam vanochtend een fantastisch en heel boos stuk tegen op de site van Marketingfacts, waarin de schrijver tekeer ging tegen de organisatie die het “legaal” lezen van e-books wil bevorderen. Het stuk is de moeite van het lezen waard.
Bert Vegelien, de auteur van het artikel, somt alle factoren op die ervoor gezorgd hebben dat het e-book zo’n slechte naam heeft gekregen dat lezers noodgedwongen tot “illegale” praktijken moesten overgaan.
Een van de zaken die mij in dit artikel van Bert Vegelien trof, was de volgende alinea:
Oh ja, als we dan toch bezig zijn, laten we meteen de wet op de vaste boekenprijs bij het grof vuil zetten. Om meerdere redenen wat mij betreft, maar in dit verband omdat we dan mooie pakketaanbiedingen kunnen doen van boek + ebook. Dat laatste kan ook een titel uit de backlist van dezelfde schrijver zijn. Een boek dat niet meer in papieren vorm beschikbaar is, maar op deze manier weer verkoopbaar wordt.
Of de vaste boekenprijs op de helling moet, dat is een andere discussie, daar gaat het mij nu even niet om. Waar het mij wél om gaat, is de suggestie dat iemand die een boek koopt, gratis een e-book van dezelfde schrijver mag uitzoeken, bijvoorbeeld ‘een titel uit de backlist van dezelfde schrijver … Een boek dat niet meer in papieren vorm beschikbaar is, maar op deze manier weer verkoopbaar wordt.’ Hier doet Vegelien de uitgevers een fantastische suggestie aan de hand.
Ik download ook…
Ik geef het toe: ook ik heb ontzettend veel e-books gedownload. Dat komt omdat ik een boekenliefhebber ben. En ja, ik heb ook Nederlandse boeken gedownload. Zoveel dat ze me in fysieke vorm al lang een hernia hadden bezorgd. Ik heb er absoluut geen belangstelling voor om die downloads weer te uploaden, te verspreiden of te verkopen. Ik heb ze voor mezelf. Dat is legaal, nog wel tenminste.
Om wat voor boeken gaat het dan? Vooral om boeken die niet meer verkrijgbaar zijn. Want waar uitgevers kansen laten liggen, daar gaan boekenliefhebbers ermee aan de haal. Want er wordt weliswaar veel ophef gemaakt over illegale downloads, alsof de auteurs aan de bedelstaf belanden door de vele illegale downloads. Dat valt heus wel wat mee, de meest recente manier om e-books te beveiligen is tamelijk effectief. Dan wordt een watermerk in het bestand aangebracht, waardoor de oorspronkelijke koper getraceerd kan worden, als mocht blijken dat een bepaald boek illegaal in omloop is. Het systeem speelt vooral in op schaamtegevoelens, en dat werkt, geloof me.
Nee, nieuwe e-books interesseren me – uitzonderingen daargelaten – niet. Waar het mij om gaat is het enorme arsenaal aan downloads van boeken die al lang niet meer leverbaar zijn. De science fiction pockets van uitgeverijen als Born, Bruna of de Prisma-boekjes uit de jaren ‘60, of de serie Euro-5 van Kluitman, boeken van Asimov, Vance, Leiber, Frank Herbert, Wim Gijsen, etc., of de scans van de hele serie Perry Rhodan boekjes, duizenden exemplaren, inclusief de pockets, of de boeken van Simon Carmiggelt.
Liefdewerk, oud papier…
Dát is wat mij interesseert. Er zijn talloze boekenliefhebbers die avond aan avond boeken inscannen en vervolgens nauwkeurig de tekst doornemen op fouten. Boeken die nieuw niet meer te krijgen zijn. Die tweedehands vrijwel niet meer te krijgen zijn.
Het is behelpen, de layout is vaak belabberd, vaak zitten er toch nog scanfouten in de tekst. Maar ik kan ze lezen!
Aangezien de uitgevers er blijkbaar geen brood in zien om zelf het werk te doen en hun backlist in te scannen, mooi op te maken en te herpubliceren, doen die amateurs het maar, op hun zolderkamertje, met bloed, zweet en tranen, gratis en helemaal voor niks. Allemaal liefdewerk oud papier, voor boekenliefhebbers, door boekenliefhebbers.
Te hoge prijzen
De echte boekenliefhebber wil best betalen voor e-books. Niet hetzelfde bedrag als voor een gedrukt boek, want het is overduidelijk dat aan een gedrukt boek veel meer kosten kleven dan aan een e-book. De e-books in Nederland zijn veel te duur, de prijzen worden onder andere door de uitgevers hoog gehouden, maar ook het hoge BTW-tarief werkt daaraan mee, omdat de overheid niet wil inzien dat het bij e-books niet om diensten, maar om boeken gaat.
E-books moeten wat mij betreft ongeveer een derde tot hooguit de helft van de prijs van een gewoon boek zijn, willen ze interessant worden. En dus, als ik een boek koop, koop ik toch vaak nog een gewoon boek, omdat ik voor de hoge prijs iets echts in mijn handen wil voelen.
Eigen niche creëren
Het punt is: willen uitgevers de markt voor e-books interessant maken, dan moeten ze zelf een niche creëren. Dat zouden ze kunnen doen door de boeken uit hun eigen fonds, die al lang zijn uitverkocht, opnieuw uit te brengen, jawel, als e-book. Hetzij in PDF, hetzij als Epub, of beide (geef lezers toch de keus!). Mijn eigen boeken God en de menselijke maat en God én Darwin zijn ook uitverkocht. Ik begrijp niet waarom uitgeverijen als Meinema, Boekencentrum, Ten Have, Kok, maar dus ook Nieuw Amsterdam niet hun eigen niche creëren door de vele boeken waar ze de rechten van beheren opnieuw in e-bookformaat uit te brengen. Ik zou graag mijn eigen boeken als e-books ter beschikking stellen.
Denk eens in: het stallen van die boeken kost vrijwel niets, er is geen fysieke ruimte voor nodig, je kunt het inscannen, nalezen en opmaken ervan uitbesteden aan de vele ZZP’ers en freelancers die momenteel zonder werk zitten (creëert ook nog eens banen!), en je laat als uitgever zien dat je je auteurs en je boeken écht een warm hart toedraagt. Uitgeverijen zouden hier zelf het voortouw moeten willen nemen, in plaats van voortdurend maar biefstuk te voeren aan die valse waakhond die Stichting Brein heet.
Stichting Brein is de vijand van de uitgever
Want let wel, als Brein ooit wint, als er daadwerkelijk een wet komt die het downloaden van boeken (en muziek, en films) verbiedt, dan zijn de uitgeverijen zelf de grote gedupeerden, omdat ze de boekenmarkt voor hun ogen zullen zien instorten. En de bestsellerauteurs die nu op een huilie-huilie-toon staan te verkondigen dat ze hun boeken niet geschreven hebben om gratis weg te geven, zullen dan nog veel harder huilen omdat ze hun boeken aan de straatstenen niet meer kwijt kunnen. Ik chargeer, maar zie dit wel gebeuren. Stichting Brein is de grootste vijand voor de commercie die er momenteel bestaat. Het is een wolf in schaapskleren, gerund door een stel middeleeuwse inquisiteurs zonder scrupules. Je moet ervoor oppassen, niet ermee weglopen.
Dat gezeur over e-books moet eens stoppen, uitgevers moeten zelf eens initiatief tonen. Máák de boekenmarkt, in plaats van erachteraan te hobbelen…
Via Taede Smedes.
Reacties (13)
Kan je dit toelichten? Ik zie het verband tussen het illegaal maken van downloaden en een harder instortende boekenmarkt dan nu het geval is niet.
Vorige week nog wilde ik zelf een e-boek aanbieden via de service van Bol.com. Echter, dat boek zou de koper 15 euro kosten terwijl men voor een papieren exemplaar 17,50 zou hoeven te betalen. In beide gevallen hou ik er zelf 1,60 aan over. De rest is voor ‘drukkosten’. Hoe Bol.com het drukken van een e-boek voor zich ziet vraag ik mij dan af. Net als waarom men 2,60 ‘administratiekosten’ vraagt per verkocht exemplaar. Ik ga het daarom maar in eigen beheer doen en zal de koper vijf euro per verkocht exemplaar vragen. Waarvan vijf euro op mijn bankrekening verschijnt. Jammer voor Bol.
Ik ga het je gekker vertellen. Ik heb boeken ingescand omdat ze niet meer te koop zijn en ik ze heel graag wilde als naslag. Wat zou het fantastisch zijn als je oude boeken digitaal kon kopen. Ik heb nog wel een lijstje. Boeken zijn vaak na een jaar niet meer te koop en gelukkig lukt het via België nog wel eens.
Cory Doctorow biedt zijn boeken gewoon gratis te lees en ter download aan, zo bereikt hij mensen die anders nooit van hem gehoord zouden hebben, en als die zijn boeken vervolgens echt leuk vinden dan kunnen ze hun geld een keer uitgeven aan een fysiek exemplaar.
(Tussen de regels door wordt dat ook wel een beetje verzocht: ‘vond je mijn boek leuk?, steun je mijn boeken?, sta je achter wat ik schrijf en waar ik, min of meer, voor sta? doe me dan een lol en bestel ook een keer een fysiek exemplaar van een boek van me’ … )
Ik geloof daar wel in. Ik vind het eerlijker voor lezers, die zo eerst mogen ontdekken of een boek hun geld überhaupt wel waard is voordat ze het eraan uitgeven. (Hoe vaak bestel ik wel niet een boek en kom er dan tijdens het lezen pas achter dat het waardeloze troep is? ’t Grens soms echt aan oplichterij … )
(en dat is dus nog los van de vraag of intellectuele eigendomsrechten en de handhaving daarvan überhaupt wel te rechtvaardigen zijn … )
En voor de schrijvers en uitgevers is het ook helemaal geen nadeel. Zoals Doctorow zelf ook zegt: obscuriteit is voor hem (en de meeste schrijvers, die in meerderheid immers niet Dan Brown of J.K. Rowling zijn) een veel groter probleem dan piraterij. Als een miljoen mensen zijn boeken gratis lezen, dan is dat voor hem gratis publiciteit. En als 1% van die mensen naar aanleiding van die gratis leeservaring uiteindelijk een keer een fysiek exemplaar koopt, dan is-ie spekkoper.
Voor Dan Brown en J.K. Rowling is piraterij natuurlijk wel een probleem, maar, zoals wijlen mijn lieve grootmoeder altijd zei: Fuck Dan Brown en J.K. Rowling! …
@1 ‘Net als waarom men 2,60 ‘administratiekosten’ vraagt per verkocht exemplaar.’
Even los van de rest van het verhaal: dat is lijkt me omdat Bol een service levert (site, distributie) en daar geld mee wil verdienen. Kan ik ze niet kwalijk nemen. Als je hun service dat geld niet waard vindt, is het inderdaad een goede keuze om het boek gewoon zelf te verkopen.
@5: Natuurlijk wil (en moet) Bol geld verdienen. Maar 2,60 per verkocht e-boek waar zij na de opstart absoluut geen kosten aan hebben vind ik toch wat veel. Maar nu is wel duidelijker waarom e-boeks zo duur zijn. Weer wat geleerd. Dank voor je aanvulling!
@5: maar het is me niet duidelijk waarom ze zowel de verkoper als de koper om extra kosten vragen.
@1: Een van de redenen is dat er dan een generatie volwassen wordt die nooit boeken heeft leren lezen en dat niet meer zal gaan doen.
De overheid mag trouwens ook best een handje helpen… Waarom 21% BTW op een e-boek en 6% op een fysiek boek?
Ik zie hier geen woord over de internationale markt. Ik lees al 40 jaar uitsluitend in het engels, en ik lees gemiddeld 3 boeken per week. Daarom vind ik het een godsgeschenk dat ik hier (ZOAzie) binnen 30 seconden de laatste Dan Brown, of willekeurig welke andere auteur kan downloaden. Gratis. Overigens zou ik er met liefde 1 of 2 euro voor betalen, maar dat terzijde. Het was even wennen, maar een E-reader is de toekomst, en in mijn geval het heden. Ik heb 5000 recente boeken (veel bestsellers) in de reader, thuis staan er nog 8000 te wachten. Gratis, nogmaals. Overigens is – met name als je ouder wordt- een E-reader makkelijker lezen dan een boek.
@2 @5 @6 @7 Bol en andere aanbieders verlenen een dienst, maar krijgt daarmee ook een schat aan inzichten in de markt die ze nu niet of nauwelijks krijgen. Als ze de transactiekosten laag zouden houden, zouden er waarschijnlijk meer kopers en verkopers komen, waardoor de waarde van hun transactie-gegevensbestanden toeneemt.
Een van de dingen die aanbieders als Amazon en Kobo in de VS en Canada hebben geleerd, is dat er een markt is voor wat kortere verhalen die je tijdens een treinreis, een vlucht of op je hotelkamer uitleest. Verhalenbundels worden à la iTunes als geheel aangeboden maar ook de verhalen per stuk. (Het gaat al zover dat auteurs van hun uitgevers de vraag krijgen of ze hun volgende boek kunnen beperken tot een pagina of veertig.)
Als je wilt verkennen of hiervoor ook in Nederland een markt is, zou ik die 2,60 drastisch omlaag brengen.
@11: Dan is er dus hoop voor mij met mijn verhalenbundels met verhalen die zelden langer dan één pagina lang zijn. Dank voor de positieve input!
Volgens mij is het feit dat ebooks niet heel veel goedkoper zijn dan gedrukte boeken te verklaren met dat drukken echt niet zo duur is. Dus het is omgekeerd: Gedrukte boeken zijn niet veel duurder dan ebooks. Je betaalt voor content, niet voor de vorm. Hetzelfde voor mp3 vs. CD. Weinig verschil. Het gaat erom hoe jij dat boek of die muziek wil hebben. Soms is daar per keer verschil in. Misschien ga je op reis, wil je niet met boeken zeulen. Je koopt normaliter mp3 voor op je smartphone, maar van deze of gene artiest wil je ook het boekje hebben. Sommigen zijn helemaal om naar digitaal, anderen weer helemaal niet. Ik vind fysieke boeken veel fijner. Andere kaft, andere geur, andere zwaarte en rug…een andere beleving. But I’m a Luddite ;-)