OPINIE - Het was aardig geweest als al die angstige artikelen en verhitte debatten over de islam geleid zouden hebben tot een werkbare tactiek om de zogenaamde Islamitische Staat de nek om te draaien, maar vooralsnog blijft men op rechts steken in oeverloos gedrein over Het Grote Gevaar Dat Islam Heet en worden ideeën die getuigen van enig inzicht in religieus denken, rigoreus van tafel geveegd.
Na de aanslagen van elf september 2001 al gingen er stemmen op om de terreurdaden niet het etiket ‘jihad’ op te plakken. Waarom? Jihad, in brede zin ‘een inspanning voor het geloof of plicht jegens Allah’ (en niet in de eerste plaats militaire strijd tegen ongelovigen!), is een belangrijke religieuze plicht voor moslims. Voor een gelovige is jihad dus een heilige en eervolle bezigheid. Het afslachten van onschuldige burgers jihad noemen is dus zeggen dat het heilig en eervol is. Ik geloof niet dat we die boodschap willen uitdragen. We noemen seksueel misbruik van kinderen in de katholieke kerk ook niet liturgisch, dat wil zeggen, een onderdeel van de heilige eredienst.
Van hetzelfde laken een pak is de term ‘Islamitische Staat’ die in werkelijkheid noch islamitisch, noch een staat is. Maar zij willen zich presenteren als islamitische staat – dat weten we omdat ze zelf niet zo lang geleden de toevoeging ‘in Irak en Syrië’ hebben laten vallen. Ze claimen namelijk de enige, universele islamitische staat te zijn. Diverse buitenlandse media spreken het liefst van Daesh, een term waar de leiders van deze terreurbeweging een grote hekel aan hebben. Maar wij doen precies wat Daesh van ons verlangt.
Jonge gelovigen, en zeker jong bekeerde gelovigen of hen die het geloof van hun ouders herontdekken, lopen vrij eenvoudig het risico om te radicaliseren. Mijn oude geschiedenisleraar zei het al: ‘Bekeerlingen zijn altijd vurig.’ De priesteropleidingen van de katholieke kerk kennen het fenomeen en weten hoe ze ermee om moeten gaan omdat ze de religieuze manier van denken door en door kennen. Hulp aan radicaliserende gelovigen moet dan ook in de eerste plaats uit de geloofsgemeenschap komen.
Islamofoob rechts echter vertelt de radicaliserende gelovige dat moord en doodslag ‘jihad’ is en dat een psychopathische moordenaarsbende ‘islamitisch’ is. En men sterft liever dan voor te stellen om de radicalisering door de islamitische gemeenschap zelf te laten aanpakken – dat kan namelijk helemaal niet, want heel de islam is één pot nat: gematigde moslims bestaan niet. Is dat nu allemaal wel zo slim? In tegendeel, maar men wil van geen wijken weten – tien tegen één dat ze dit stukje betitelen als een zwakke poging om te beweren dat de islam onschuldig is en er niks mee te maken heeft.
Zo lang we niet uit de vermoeiende cirkelredenering van de islamofobie weten te stappen, gaan wij geen oplossing vinden voor het behoorlijk serieuze probleem van de radicaliserende moslimjongere. De categorische weigering om alle factoren die meespelen te begrijpen, blokkeert elk idee wat nuttiger is dan een meldplicht voor geradicaliseerde moslims. En daarmee gaan we echt niets bereiken.
Reacties (18)
@EoE, je hebt gelijk. Maar aan de andere kant kun je je afvragen waarom fobisch rechts nog steeds zo’n spreekbuis heeft en krijgt. Waarom de insteek van fobisch rechts zo’n propagandistische kans krijgt. Is dit idee een rode draad in de geschiedenis? Zoiets als antisemitisme? En zo ja waar komt die draad vandaan? Waar ligt de oorsprong?
Het moet redelijk eenvoudig zijn dit de mond te snoeren. Men kan alles monddood maken dus fobisch rechts ook. Maar het gebeurt niet.
De geschiedenis toont aan dat men dat dus niet wil. Het is opportunistisch om jihad en islam zo neer te zetten zoals dat gebeurt. En welk doel wil men dan dienen?
Ik heb in een ander leven en onder een andere persoonlijkheid wel eens gezegd hoe ik denk dat in elkaar steekt. Maar ik geloof het verder wel. Tegen de geest van de tijd is het blijkbaar moeilijk vechten. Bierkaai en zo. Pas als we echt naar de kloten gaan, apocalyptisch naar de kloten, zoiets als Berlijn 1945 en zo, dan komen er stemmen op als: misschien is het toch niet helemaal zo slim wat we doen.
Tot dan kun je redelijkheid echt vergeten. En als er dan op zo’n moment even redelijkheid ontstaat ben je het na een jaar of 50 ook weer kwijt.
“Van hetzelfde laken een pak is de term ‘Islamitische Staat’ die in werkelijkheid noch islamitisch, noch een staat is. ”
Gestopt met lezen. Op deze manier haal je de islam-hervormers alle wind uit de zeilen en help je juist mee om “het probleem” een probleem van vooral niet moslims te maken, in plaats van een probleem van ons allemaal.
IS is wel degelijk islamitisch en grijpt voortdurend terug op de islamitische geschiedenis, daarom zijn ze juist zo succesvol.
Dat dat niet aansluit bij een groot deel van de hedendaagse moslims is juist goed, er is blijkbaar een voedingsbodem voor hervormingen. Die voedingsbodem moet je koesteren in plaats van tegenwerken.
Op deze manier haal je de islam-hervormers alle wind uit de zeilen
Gestopt met lezen. Wat islamofoben nogal (zeg maar, altijd) vergeten is dat IS vooral heel veel dode moslims oplevert, in Syrie en Irak. D’r is inderdaad met veel misbaar een dozijn westerse gijzelaars vermoord (maar hoeveel westerse doden hadden d’r normaal in het arabische verkeer gevallen?), maar hoeveel hebben west-europese xenofoben en islamofoben nou echt te duchten van daesh?
Het lijkt mij dat tien jaar roze anti-islampropaganda voor nederland een betere voedingsbodem biedt voor het opbouwen van frustraties in Nederland dan wat Daesh doet in Syrie.
@3:
Juist het feit dat IS vooral dode moslims oplevert (al gaan ze daar toch wel anders mee om dan niet-moslims) laat zien dat hervorming nodig is. IS valt namelijk andere moslims aan met het argument dat ze afvallig zijn, in plaats van te accepteren dat er moslims zijn die genuanceerder denken over de geschriften.
Maar goed ik zie dat jij de discussie al dood wil slaan door mij islamofoob te noemen? Lekker nuttig weer ja. De rest zal ik dan maar laten gaan.
Jij komt binnen met “gestopt met lezen” en verwijt nu een ander dat die de discussie “dood wil slaan”? Gast…
Als je door had gelezen, was je misschien ook tot de conclusie gekomen dat het zinnetje waar jij stopte met lezen, helemaal niet zo belangrijk is voor het verhaal. Verzanden in details is ook een manier om de discussie dood te slaan.
Heb je nog iets te melden over de stelling dat de oplossing vanuit de geloofsgemeenschap moet komen en dat bemoeienis van buiten, goed of kwaad bedoeld, de boel alleen maar verergert?
@5: Ik word inderdaad een beetje moe van mensen die willen beweren dat IS niet islamitisch is ja. Dat heb je goed gezien. Dat is het wel, op allerlei fronten en tal van moslims erkennen dat ook, inclusief veel hervormers, gewone moslims en extremisten onder de moslims. Dus waarom zou je willen zeggen dat dat niet zo is?
”Heb je nog iets te melden over de stelling dat de oplossing vanuit de geloofsgemeenschap moet komen en dat bemoeienis van buiten, goed of kwaad bedoeld, de boel alleen maar verergert?”
Ik schreef niet voor niets over hervormers. Als “de media” die nou wat meer aan het woord laten in plaats van extreme figuren uit te nodigen denk ik dat daar al een goede stap gezet is, aangezien genoemde hervormers al genoeg kritiek uit moslim-kringen te verdragen krijgen. En wie je uitkiest om op TV te komen is ook bemoeienis. Is dat goed of slecht?
@2: Stoppen met lezen is nou niet echt een toonbeeld van intellect….
@7: Haha, een conclusie trekken over iemands intellect op basis van 1 zin bij 1 artikel staat anders ook niet hoog op de lijst hoor. ;)
@6 Het valt moeilijk te ontkennen dat IS islamitisch is, maar dat is niet het hele verhaal. Het is een extremistische groep binnen de Islam en ze vertegenwoordigen alleen zichzelf, niet ‘de Islam’. Dat onderscheid wordt niet voldoende gemaakt, bijvoorbeeld als de wreedheden van IS worden aangegrepen om te pleiten voor hervormingen in de Islam. Het probleem is dat alle moslims keer op keer op één hoop worden geveegd.
@8: Daarom heb ik met interesse de rest van je betoog gelezen…
@9: Er is inderdaad geen “de islam”, wat de islam is, is tijds-, plaats-, staats- en ook persoonsafhankelijk.
Neemt niet weg dat de hardste schreeuwers vaak de overhand hebben, ook onder moslims, en de zachtere stemmen, de genuanceerden dus, juist weggeschreeuwd werden en onderdrukt in hun geluid.
Zo lijkt het alsof er enkel extreem geluid is. De opkomst van IS (als je tenminste niet denkt dat het een Joods complot is), de realisatie dat de politieke islam geen goede weg is, zorgt er voor dat er meer waardering voor nuance ontstaat en dat die geluiden steeds meer boven komen drijven.
Ik denk dat het blijven aanvallen van extremen, het blijven benoemen van de problemem met de (politieke) islam en een podium geven aan moslims die dit veel doen, een goede bemoeienis is.
Zeggen dat wat we zien “geen islam” is, is kolder en contraproductief en gaat voorbij aan de talloze moslims die slachtoffer worden van wreedheden, sociale uitsluiting en bedreigingen, juist omdat ze pleiten voor een samenleving waarin de politieke islam geen plaats heeft of die pleiten voor een seculiere maatschappij waarin ieder zijn eigen godsdienst of gebrek daaraan moet kunnen uitoefenen.
Dat is hoe deze “islamofoob” er over denkt.
@11 Laten we beginnen met te erkennen dat IS binnen de Islam als geheel geen ruk voorstelt, in plaats van dat idiote “IS is slecht, IS is islamitisch, de Islam is slecht”. Als je zegt dat “de Islam” toe is aan een hervorming, dan zeg je dat het probleem “de Islam” is en niet enkel dat stel seksueel gefrustreerde idioten in Syrië. Dat onderscheid moet je blijven maken. De Islam is het probleem niet. IS is het probleem.
Het gaat om moslims, en dan heeft de helft van de mensen hun mening al klaar. Niemand pleit voor een “hervorming” in het Christendom omdat schreeuwers als de Westboro Baptists zich misdragen. Daar wordt het probleem wel bij de extremisten gelegd en niet bij het hele geloof. Nee, dat is anders, want dat zijn geen moslims!
@12: je lijkt te vergeten dat het christendom al een grote hervorming heeft doorgemaakt, van letterlijke aannemen v/d waarheid naar allegorische interpretatie.
Waar het mis gaat, is bijvoorbeeld in jouw voorbeeld IS te vergelijken aan de Westboro Baptists, als de WB zich geweldadig gaan gedragen en hele volkeren in gijzeling houdt EN daarbij gaat wijzen op heilige teksten en daarmee een groot deel van de bevolking achter zich krijgt, dan praten we weer verder. Feit is dat extremistische christenen anno nu nauwelijks voet aan de grond krijgen.
Kijk dan vervolgens eens naar hoeveel moslims zeggen een dood door steniging te steunen voor bijvoorbeeld “sex voor het huwelijk”? Uiteraard zijn er dat hier in het westen een heel stuk minder dan in desbetreffende landen. En dat laatste gegeven laat je dus ook zien dat er onder moslims verschillend gedacht wordt. Tegelijkertijd verdedigen ze de teksten in de koran net zo hard, want hey, “directe woord van god” he. Het zijn dan ook moslims zelf die roepen om hervorming, juist omdat het extremistische gedachtengoed te makkelijk aanwezig is, te makkelijk aan mensen trekt vanwege het idee dat er niet of nauwelijks te tornen valt aan interpretatie.
Niemand zal zeggen dat IS geen gebruik maakt van grof geweld om hun doelen te verwezenlijken, maar het zijn niet de ongelovige of christelijke westerlingen die IS aan de islam koppelen, dat doen ze toch echt zelf. IS claimt het kalifaat te verwezenlijken, een politiek-religieus ideaal waarmee ze op toch behoorlijk wat mensen een aantrekkingskracht uitoefenen. En dat ze niets voorstellen, daar ben ik het zeker niet mee eens.
Waarom is het voor velen zo moeilijk om verschil te maken tussen politieke islam en daarbijhorende zaken uit de islam, inclusief gebeurtenissen uit islamitische geschiedenis door prominente moslims, los te zien van het alledaagse leven van veel moslims in de 21e eeuw? Ik heb kritiek op de islamitisch gefundeerd geweld, op islam als politiek instrument en op de groepsdruk onder moslims die elke nuance en roep om hervormingen doen verstommen. Ik zeg het nogmaals: wie dat verschil niet ziet gaat voorbij aan alle moslims die gedood zijn vanwege en nu nog strijden voor of aansturen op hervorming om een moderne werkbare vorm van islam neer te zetten. Die gaan voorbij aan welke landen nog blasfemie-wetten hebben. Die gaan voorbij aan doodstraffen voor “tovenarij”, voor auto-rijden, voor kritiek op de staat en wat al niet meer. En nee, daar betreft het niet enkel IS, maar ook Saudi Arabië, bijvoorbeeld.
Wat betreft terrorisme in Nederland? Daar hebben we nauwelijks voor te vrezen. En beklimmers van moskeeën, of mensen die brandbommen naar binnen gooien mogen ze van mij allemaal aanpakken. Geweld tegen moslims, voddentaks etc etc, allemaal onzin en mee kappen.
@12 En Laskar Jihad, Jemaah Islamiah, Abu Sayaf, Ansar al-Sharia, Al-Shabab, en nog tal van dergelijke jihadistische organisaties.
En dat zijn dan alleen nog de terreurorganisaties. Er is een veelvoud aan verenigingen en organisaties die de politieke islam voorstaan, en die jongeren vergiftigen met fundamentalistische ideeën in madrassa’s. Dat is al decennia aan de gang.
Het lijkt me een volslagen miskenning van de realiteit om dat te bagatelliseren.
@14: Het lijkt me een volslagen miskenning van de realiteit om dat te bagatelliseren.
Inderdaad. En er is dan ook niet voor niets, uiteraard ook onder moslims, veel commentaar op. Wie dat blijft afdoen als niet relevant, geen probleem en “niets met de islam te maken”, schuift nogal wat onder de mat, inclusief het leed wat veel moslims hierdoor meemaken.
Nu komen we ergens. IS is niet irrelevant, maar de focus moet niet liggen op de islam maar op terreur. Het is terreur dat we afkeuren, niet de islam. Als het midden-oosten Hindoestaans was geweest, hadden we het nu over Hindoeterreur gehad. Er is daar een stammenoorlog gaande en dat heeft met religie verder weinig te maken. Het gaat om het horen bij een bepaalde religieuze groep en niet zozeer om wat de religieuze inhoud is van die groep. De vraag blijft of er een oorzakelijk verband bestaat tussen “de islam” en terrorisme. Dat lijkt me niet en daarmee kun je de islam hier ook niet de schuld toespelen. Verder, als je dat doet, dan moet je toch ook een goed verhaal hebben naar al die andere gematigde moslims die zich keurig gedragen.
@16: Ach kom, nu doe je het weer, zeggen dat het niets met de islam te maken heeft. Maar het “kalifaat”, het politiek-religieusen historisch droombeeld, is toch wel echt islamitisch, inclusief een hele set aan regels (sharia, ja, interpretatie) die daarbij hoort. Hoe kun je dat nou niet-islamitisch willen noemen?
dan moet je toch ook een goed verhaal hebben naar al die andere gematigde moslims die zich keurig gedragen.
Dat verhaal is er al hoor: veel mensen bezitten een betere moraliteit dan de boeken die ze aanhangen. Dat noemen we nou een basis voor hervorming, in combinatie met een seculiere maatschappij.
Ik heb geen moeite met een islam die zich beperkt tot de persoonlijke levenssfeer, althans, niet meer moeite als met andere religies. Heb ik ook nooit gezegd he.
@16 Nu doe je net alsof het min of meer toevallig is dat de islam van Nigeria tot aan de Filipijnen met geweld gepaard gaat. Maar het zou natuurlijk best zo kunnen zijn dat er aspecten aan de islam zelf kleven, die maken dat ze zich bij uitstek leent voor de legitimatie van geweld.
Het christendom werd gewelddadig toen het wereldlijke macht in handen kreeg en politiek met religie ging vermengen. Maar voor het christendom is dat accidenteel: het Nieuwe Testament gaat enkel uit van een verdrukte minderheid die pas na de apocalyps de macht in handen zal krijgen.
Voor de islam zit dat net iets anders. Mohammed droeg zijn volgelingen op de wereld te veroveren onder de banier van de islam; en de klassieke islamitische theologen hebben die opdracht door de eeuwen heen staande gehouden. Ze hebben tevens hele boekwerken vol geschreven met commentaren van wat een vrome moslim idealiter behoort te doen, en met familierecht en wat de islam voorschrijft over strafwetgeving.
Als je nu een fundamentalist bent, en je houdt er een revolutionaire mindset op na, dan is het helemaal niet zo bizar om daarop terug te grijpen.
Het enige dat dan nog ontbreekt is een legitimatie om medemoslims op te blazen en af te knallen, maar die kan men vinden in een specifieke theologische traditie vanaf Ibn Taymiyya, via Mohammed Ibn Abdel-Wahab tot Saïd Qutb, waarin steeds meer moslims als ‘ongelovigen’ worden bestempeld, die met geweld bestreden moeten worden om de ware islam te doen zegevieren.