Maandag leek het er even op dat Geert Wilders met zijn gedoogbreuk iets heel concreets ging regelen voor de pensionado’s van Nederland. De rente op staatspapier steeg, wat goed nieuws is voor pensioenfondsen die daar veel van hebben. Hun dekkingsgraad stijgt en de kans dat ze volgend jaar moeten afstempelen neemt af. Maar gisteren was het alweer business as usual. De financiële markten zijn niet onder de indruk van de politieke crisis in Nederland.
Dat heeft een simpele reden: Nederland is zo solide als wat. De staatsschuld is zo laag dat zelfs een iets hoger begrotingstekort dan drie procent daar niks aan verandert. GroenLinks voorvrouwe Jolande Sap wees naar het structurele overschot op de betalingsbalans, maar dat is niet helemaal correct. Als dat overschot helemaal in private handen is, schieten de overheidsfinanciën daar immers niet zoveel mee op. Multinationals en brievenbusfirma’s hevelen hun gelden net zo makkelijk over naar elders. De vraag is dus of er geld is dat je tot publiek bezit zou kunnen rekenen. Het antwoord is ja.
Nederlandse pensioenfondsen bezitten in totaal 875 miljard euro aan beleggingen (een record). Daarvan zit 250 miljard bij het ambtenarenfonds ABP. Als je dat zou nationaliseren (niet haalbaar), daalt de Nederlandse staatsschuld van 400 naar 150 miljard. Toen Nederland in de aanloop naar de euro een te hoge staatsschuld had, heeft Gerrit Zalm nog eens tevergeefs geprobeerd Europa ervan te overtuigen dat het ABP-vermogen bij dat van de staat geteld moest worden. Volgens de boekhoudkundige spelregels hoort het ABP niet bij de staat, maar als je de feitelijke situatie vergelijkt met andere landen, die staatspensioenen uit de lopende begroting betalen, kan de Nederlandse overheid haar verplichtingen met gemak nakomen, en dat zal niet veranderen als er een jaartje iets meer geld wordt uitgegeven dan eigenlijk zou moeten.
Kortom, niet zo gek dat de markten vooralsnog nauwelijks een krimp geven.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de potjes die de kampioenen verzekeren van Europa persoonlijk hebben weggezet. Bijna 400 miljard, waarvan tien procent in de vorm van Nederlandse staatspapieren staat bij de verzekeraars, als spaarpot voor met name zorg- en levensverzekeringen. Van die levensverzekeringen gaat de grijze golf in de komende jaren massaal de hypotheek aflossen, zodat die schuld ook rap zal dalen. O ja, en er staat ook nog 300 miljard op spaarrekeningen en dergelijke.
Nederland is puissant rijk. We hebben met zijn allen ruwweg vier keer de staatsschuld in diverse potjes zitten. Dat is geen reden om geld over de balk te smijten. Maar er is ook geen enkele reden om in paniek te raken. De kramp om de begroting heeft meer te maken met gezichtsverlies in Europa dan met reële naderende rampspoed.
Foto: NoHoDamon
Reacties (30)
Nederland heeft grote schulden, maar nog grotere spaartegoeden. (pensioenen ed). Het is helemaal niet nodig om het ABP te nationaliseren. Ambtenaren zouden dan nog meer bevoorrecht worden.
Immers hun pensioen is dan niet meer afhankelijk van de markt.
Pensioenen zijn uitgesteld bruto inkomen waar de staat nog in de toekomst belastingen op gaat innen. Andere Euro-landen hebben niet zo’n pensioenspaarpot en groot tegoed aan belastinginkomsten op uitgesteld pensioeninkomen.
Bij een belastingdruk van ca. 30% heeft de staat nog ca. 300 miljard tegoed van die pensioenpot. Daarvan zou je een deel naar voren kunnen halen door nu al belastingen te gaan heffen op die pensioenpot (bv 5%) en nu niet bezuinigen, wel hervormen. Die hervormingsbesparingen dan investeren in onderwijs en infrastructuur, de essentiele zaken voor een welvarende toekomst voor alle Nederlanders.
Het is veel simpeler. Er komt gewoon een voorheffing bij pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen van 35% – vergelijkbaar met de dividendbelasting systematiek.
1) De pensioenpremie dotaties worden belast tegen 35% inclusief de huidige reserves (ca 900 miljard);
2) het jaarlijks rendement op die reserves wordt ook overeenkomstig belast;
3) bij uitkering wordt de 35% verrekend.
Netto ontvangt men dus exact hetzelfde pensioen. Het percentage van 35% is ontleend aan de CPB vergrijzingsstudie. De omkeerregel voor pensioenen wordt dus materieel afgeschaft. N.B. Jaarlijks komt nog eens 23 miljard beschikbaar over de ca 65 miljard aan storting pensioenpremie en rendement.
Maar nu komt de randvoorwaarde: Al het beschikbaar komende geld wordt uitsluitend besteed aan aflossing staatsschuld tot deze nihil is. Vervolgens wordt dat geld uitsluitend besteed om het houdbaarheidstekort door vergrijzing en stijging zorgkosten op te vangen.
De interest last van 11 miljard valt ook weg en dat geld is beschikbaar om de tekorten weg te werken.
Met het stabiliteitspact hebben we niets meer te maken. Als Eurocommissaris Rehn balans kon lezen, of Rutte iets van economie begreep was het probleem nooit ontstaan.
Voor meer details (inclusief literatuurverwijzing) : http://tinyurl.com/d7xqqb7
“Het is helemaal niet nodig om het ABP te nationaliseren. Ambtenaren zouden dan nog meer bevoorrecht worden.”
Daar denken die ambtenaren zelf heel anders over. Als het ABP genaast wordt, is het voor de regering makkelijk hun pensioenen te verlagen als dat zo uitkomt.
Als je dat zou nationaliseren (niet haalbaar), daalt de Nederlandse staatsschuld van 400 naar 150 miljard.
De rekenwijze is ook gewoon fout. Dat andere landen er nog slechter voor staan, omdat ze minder (Nederland heeft toch ook nog het omslagstelsel van de AOW) voor hun pensioenen sparen, betekent nog niet dat de Nederlandse overheid mag doen alsof ze minder schulden heeft. Beter zou elk land (dus Nederland ook voor de AOW) naast de staatsschuld ook nog een rijtje met toekomstig verschuldigde pensioensuitkeringen opvoeren.
Meneer Bismarck
In de periode 1990-2008 zijn de reserves bij de pensioenfondsen gestegen van 260 miljard in 1990 naar 838 miljard in 2008. Was daarover toen “gewoon” belasting afgedragen dan had dat mijn generatie zo’n 200 miljard aan belastingen gescheeld. Ik vind het prima dat dat geld er is. Maar we kunnen natuurlijk hiermee gewoon de staatsschuld aflossen en ervoor zorgen dat die schuld nooit meer oploopt of zelfs nihil wordt – zie boven. Zoals u ongetwijfeld bekend is vallen die reserves ook al niet onder de vermogensrendementsheffing toch ook zo’n 10,8 miljard per jaar. http://tinyurl.com/8xm474p
Beste meneer Mol,
Ik ben niet op voorhand tegen dat voorstel, maar het is toch een beetje beneven het punt. Meneer Christian doet alsof de overheid momenteel minder schuld heeft dan ze heeft, op grond van het opgebouwde spaargeld van particulieren.
Met vriendelijke groet,
Bismarck
Meneer Bismarck
Helaas moet ik constateren dat u het nog niet begrijpt. Als je een schuld hebt en een niet geboekte vordering dan kun je die clearen. Je moet dan eerst die vordering eindelijk eens gaan boeken. Surprise, surpise onder die schuld blijken een aantal instanties te zijn, waar de staat een flinke vordering op heeft. Die streep je dan even weg en de rest van de vordering laat je uit betalen.
Dat spaargeld van particulieren is helaas maar voor 65% van hun en van die andere 35% zullen ze nooit een cent zien, want die moeten ze afdragen als belasting. U gaat van de veronderstelling uit dat bezit als volle titel geldt, helaas denkt de fiscus daar anders over.
Omdat de heer Rehn niet kan balans lezen en Rutte het niet kan uitleggen, zullen we dus tot boeking moeten overgaan.
Dat ik dat nog mag meemaken, dat mensen elkaar op een blog met meneer aanspreken …
En verder ben ik het eens met meneer Mol dat een vermogende bevolking langs democratische weg belast kan worden om de overheidsfinanciën op orde te brengen, en dat de markten dus gelijk hebben dat ze niet in paniek raken.
Ik vind dat wel verfrissend dat we elkaar een beetje respectvol toespreken. Mag ik de dames en heren op dit blog voorstellen dit lang vol te houden?
Met Dank!
Beste Meneer Mol,
Er is geen sprake van onbegrip, hooguit misverstand. Er is geen sprake van ongeboekte vorderingen. Ik begrijp wel dat u dat graag anders ziet, maar daarmee is het nog geen realiteit. Pensioenen worden echt pas belast bij uitkering, niet voorshands, dus de bezitsverdeling die u voorstelt is (nog) geen realiteit. Ik begrijp dat u daar graag verandering in brengt, maar tot zulks in wetgeving is gegoten, is de situatie toch echt niet zoals u ze voorstelt.
Met vriendelijke groet,
Bismarck
En dan maken we ons druk over 3%?
Als dit waar is, waarom wordt er dan zo woest onderhandeld in de kamer om toch maar in godsnaam iedereen gerust te stellen?
Mag ik dan gewoon eerlijk zijn, heren, en zeggen dat ik er nu echt niets meer van begrijp?
En bovendien hoorde ik laatst iemand roepen dat Nederland natuurlijk ook nog eens een oliestaatje (oké, gas dan) is.
Het wordt potverd… tijd voor wat optimisme, dan zijn we die crisis zo voorbij. Dat heb ik dan weer wél goed begrepen!?!?? Toch?
“Als dit waar is”, uw vraag is terecht en uw opmerking ook. Het is binnen economen algemeen bekend, alleen de media willen er niet aan. Ter nadere onderbouwing:
Arnoud Boot en Lans Bovenberg, “Hevel hypotheken over van banken naar overheid”,www.mejudice.nl, 25 april 2012. http://tinyurl.com/d6jtrx8
Alleen wordt de poet gebruikt om de banken te helpen en zij schepen de overheid met nog meer risico op i.p.v. de overheidsschuld terug te brengen. (zie Van Praag in NRC van Vandaag)
Ivo Arnold, 2012, “Het Catshuispakket redt de schatkist maar verzuimt de economie te versterken”,www.mejudice.nl, 24 april 2012. http://tinyurl.com/dxf6nrz
De referentie naar het IMF slaat op onze verborgen activa
Aart de Vos,“Nederland: puissant rijk, maar gierig als een oude vrek”, http://www.mejudice.nl, 29 maart 2012, http://tinyurl.com/6usymq9
In lijn met mijn betoog met iets andere benadering
En wat gedetailleerder uitgewerkt mijn eerdere betoog
“Staatsschuld veel kleiner dan gedacht”, http://cormol.wordpress.com/
Over pensioenuitkeringen worden belastingen betaald. Laten we gemiddeld iets van 30% nemen?
Dan ben je in principe gewoon zeker van 262,5 miljard aan belastinginkomsten. Die kun je van de staatsschuld afhalen.
Waar veel landen flink zullen moeten lijden onder de vergrijzing, zal het in Nederland wat makkelijker zijn. Die enorme spaarpot zal dan deels geleegd worden en laten we hopen dat Europa ons niet dwingt mee te betalen aan de pensioenen van andere landen.
Eens alleen we moeten dat geld wel gedwongen besteden aan de staatsschuld terugbrengen ander krijgen we een probleem met houdbaarheistekort, vergrijzing en zorgkosten. Het bedrag is ongeveer 35% [CPB] van 900 miljard en er komt jaarlijks zo’n 35% van 65 miljard of 23 miljard bij aan pensioenpremies en rendement over pensioenvermogen. Die Haagse politici zijn net Oom Oom Dagobert, zittend op een goudberg en zijn oh zo blij dat ze net weer wat zilverlingen bij elkaar gezocht hebben.
Cor, waar zit hem dan de winst? In het feit dat pensioenfondsen een hoger rendement halen dan de rente op de staatslening?
De winst zit hem in de jaarlijks interestlast (besparing 11 miljard) ; geen afhankelijkheid financiële markt, geen EU stabiliteitseisen, geen risico van staatsaandeel in pensioenvermogens, thans 300 miljard, die door ondeskundig beheer kunnen verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Bovenberg (CDA-ideoloog) en anderen zijn als de dood dat de pensioenreserves verjubeld worden. Die reserves zijn natuurlijk in de loop der tijd ook fors toegenomen. (zie tabel http://tinyurl.com/d7xqqb7) . Vandaar mijn strikte eis om het voor aflossing te gebruiken. Pensioenfondsen hebben de laatste 10 jaar 4,34% gemiddeld rendement gemaakt, of ze dat blijven halen is maar zeer de vraag. Die reserves geven uitgesmeerd over een aantal jaren een belastingopbrengst bij uitkering die nu natuurlijk wegvalt. Per saldo is de voorgestelde maatregel echter neutraal. Econoom Van Praag zal aanvoeren (NRC vandaag) dat de fondsen kleiner worden en daardoor de uitvoeringskosten hoger worden. Dat geldt voor de heel kleine fondsen. De grote pensioenfondsen zijn nu al te groot en die kleine moeten toch fuseren.
Het klinkt wel leuk, meneer Mol, maar de overheid is niet te vertrouwen met (dat) geld. Als die 35% voorheffing eenmaal van de pensioenen is afgehaald, is die buffer permanent weg. Het is zo op. En omdat er zal blijven geleend, zal er altijd weer geld nodig zijn om de rente te betalen, en dan gaan de ogen na een tijdje opnieuw naar de gepensioneerden en het wordt dan heel verleidelijk om toch maar weer een vorm van belasting te gaan heffen. Dan is de overheid heel creatief hoor: bijvoorbeeld in de vorm van een “zorgaccijns”, of hoge premies voor zorgverzekeringen met korting voor jonge mensen ipv ouderen, of een “woonbijdrage” voor mensen die in een tehuis zitten, of belasting op de AOW, die nu nog wel belastingvrij is. Of, in het verlengde van de verhoging van de huren voor scheefwoners, de “langwoners”: mensen die te lang een woning huren krijgen een extra huurverhoging, “om de doorstroming te stimuleren”.
Ik deel uw zorgen. Van het stabiliteitspact moeten we de richtlijnen in de grondwet opnemen. We kunnen in plaats daarvan ook opnemen dat de staatsschuld nihil is. Als we dan ook de overige wetten laten toetsen aan de grondwet, hebben we dat ook binnen.
De grondwet lijkt me in geen geval de juiste plaats om iets over orde van grootte van begrotingstekorten en staatsschulden op te nemen. Die deint zich uitsluitend te beperken tot het regelen van de verhoudingen van staat en burgers (rechten en plichten van beiden, inrichting van de staat en de rol van de burgers daarin). Wat dat betreft is de EU-grondwet die we niet zo mogen noemen toch al een gedrocht. Ik heb er dan ook niet zonder reden tegen gestemd.
Het probleem is dat deze spaarpotjes gedekt worden door hoge schulden elders in de economie, met name hypotheken. Je zou denken dat het nationaal niets uitmaakt, omdat ze tegen elkaar weggestreept kunnen worden. Maar dat is niet zo. De begunstigden van deze spaarpotjes zijn voornamelijk gepensioneerden, verzekerden en bankiers. De rente op deze schulden moet worden opgebracht door de hypotheeknemers, de huiseigenaren die nog vele jaren zal moeten betalen voor een huis dat het niet waard is. Deze betalingen werken als een extra belasting in de economie. Het haalt geld weg bij productieve werkers en geeft het aan bejaarden en zieken – niet actieven. Dat is mooi sociaal maar is wel een blijvende last voor de economie die de groei drukt. Wanneer zoals verwacht de huizenprijzen flink zullen zakken zullen vele mensen failliet gaan. Dit brengt de solvabiliteit van de banken in gevaar. Waarschijnlijk zal de overheid een groot deel van de niet inbare schulden overnemen, zoals in Ierland gebeurt is, waardoor de staatsschuld snel zal groeien.
Het probleem is dat al deze schulden uiteindelijk gedragen moeten worden door de productieve economie. Uiteindelijk wordt de productie capaciteit bepaalt door het reele kapitaal: bruggen, wegen, gasbronnen, patenten, know-how. Als de productiviteit van de economie is verbeterd door investeringen, dan is er niets aan de hand. Maar als het geld verspild is of slecht geinvesteerd, dan is er een problem. De huizenbel was een slechte investering op grote schaal. Het reele productie kapitaal van de economie is veel minder gegroeid dan de schulden die gecreeerd zijn.
Zoals u ongetwijfeld weet is de verdeling van de hypotheekschuld naar leeftijd nogal ongelijk. [http://tinyurl.com/c8yrjpu] 971 duizend woningbezitters tot 40 jaar zijn het meest kwetsbaar voor een eventuele verdere waardedaling van de eigen woning. Deze groep heeft 220 miljard bezit en 217 miljard schuld. Het is dus zaak dat de hypotheekrenteaftrek verantwoord en over een langere termijn wordt afgebouwd. In elk geval is van belang dat de Nederlandse rente laag blijft. De financiële wereld zal een heel lage staatsschuld bij de beoordeling in aanmerking nemen.
De hypotheekrenteaftrek heeft veel bijgedragen aan de huizenbel, maar het afschaffen ervan zal leiden tot het ineenzakken van deze bel. Zo is het met alle misstanden die tot de kredietcrisis hebben bijgedragen: ze moeten in stand gehouden worden of omdat anders het systeem ineen zakt. In andere woorden: het probleem moet eerst opgelost worden voordat er maatregelen genomen kunnen worden…
Leg eens uit hoe je het probleem wilt oplossen,
zonder maatregelen te nemen?
Ik zeg niet dat er een oplossing is, zeker geen gemakkelijke. Schulden die niet gedekt worden door productief kapitaal en die niet dragelijk zijn zullen niet betaald worden en moeten dus worden afgeschreven. En dat betekent dat een flink deel van de pensioenen en andere spaarcenten zal moeten worden afgeschreven. Maar dat zal het vertrouwen in de Nederlandse economie beschadigen en een flinke depressie tot gevolg hebben. Andere voorstellen verschuiven het probleem alleen of leiden tot uitstel, maar niet tot afstel.
Ik begrijp hieruit dat je zegt dat er geen oplossing is?
@7&10: Ik mag hopen van niet zeg. Ik ben gewend dat mensen op internet alleen dan de beleefdheidsvormen gebruiken als ze in werkelijkheid een totale minachting van de gesprekspartner hebben. Ik gebruik de vorm dan ook puur om terug te beledigen. U beiden mag zich bij deze ook aangesproken voelen.
mijn idee
Dit is mijn gewoonte niet, u hoeft zich dus niet aangesproken te voelen. Bovendien ben ik gewend om oudere mensen altijd netjes te bejegenen en dat geldt zeker voor een Pruisische Juncker.
De rente op staatspapier steeg, wat goed nieuws is voor pensioenfondsen die daar veel van hebben.
Toch maar eens een keer een economieboek in kijken voordat we iets op het web kwakken…..
Als de Nederlandse rente stijgt, dan daalt de waarde van Nederlandse staatsobligaties en dat is slecht nieuws voor pensioenfondsen.
Dat is alleen slecht als ze die dingen daadwerkelijk willen gaan verkopen, voor de rente inkomsten is het wel goed.