In een breuk met de Nederlandse traditie zal de burgemeester in de toekomst het hoofd der gemeente dienen te worden. Hij zal meer bevoegdheden en verantwoordelijkheden dienen te krijgen, en dan natuurlijk rechtstreeks gekozen moeten worden. Dit omdat de stedelijke problemen eenvoudig te groot zullen worden, en het niet meer zal voldoen om de burgemeester slechts de traditionele eerste onder zijns gelijken te laten zijn – in een omgeving waarin iedereen de problemen probeert af te schuiven en, als je ermee wegkomt, de burgervader tot afvoerputje van alle problemen te maken.
In een opiniestuk in de Volkskrant beklaagt de burgemeester van Groningen, Peter Rehwinkel (PvdA), zich dat er wetsvoorstellen klaarliggen voor de nabije toekomst waarin die gezellige burgervader die de schakel vormt tussen gemeenteraad en bestuurscollege tot een straffende burgervader wordt, die belast wordt met preventief fouilleren, straat- en huisverboden uitdelen, woningen van drugsdealers afsluiten, toezicht houden met een woud van camera’s, en ga zo maar door.
Rehwinkel wijst er terecht op dat dit binnen de huidige regels een oneigenlijke last legt op de schouders van de burgervaders. Hij zou het liefst een beetje terugschipperen richting jaren vijftig (toen hijzelf nog niet geboren was). En de wetgever probeert een beetje richting toekomst te schipperen omdat er nu eenmaal grote stedelijke problemen zijn. Maar het zal allemaal niet genoeg zijn, er zal een burgemeester dienen te komen met meer bevoegdheden, eentje die met de vuist op tafel kan slaan, eentje die – on-Nederlands? – de baas is.
Reacties (19)
Hoor ik nou iemand zich beklagen over het feit dat hij de baas is ? Zijn er meer mensen met dit soort nutteloze luxe-problemen in dit land ?
Helemaal met dit stukje eens.
Een burgemeester met meer macht betekent minder democratie want die macht moet ergens vandaan komen en dat is in dit geval van de gemeenteraad. Zelfs als je tegelijkertijd een gekozen burgemeester zou invoeren blijft de gemeenteraad veel democratischer want pluriform en proportioneel.
Ik zie weinig voorbeelden in de gemeentepolitiek waar de gemeenteraad niet slagvaardig kan optreden én de burgemeester dat wel zou kunnen en een andere lijn voorstaat. Vergeet niet dat de burgemeester dadelijk gekozen is door dezelfde mensen als de gemeenteraad, alleen dan zonder democratisch tegenwicht. En als het om serieuze straffen als straat- en huisverboden gaat dan moeten die natuurlijk door een onafhankelijke rechtelijke instantie worden opgelegd.
Wat is dit voor rare roep hier om een ‘sterke leider’ op sargasso? Wat een fascistisch idee om te denken dat één machtig persoon beter zou kunnen besturen dan een democratisch collectief. Er zijn in de geschiedenis wellicht een paar verlichte dictators geweest maar in verruit de meeste gevallen gaat het gewoon fout als je teveel macht bij een persoon legt.
En hoeveel dingen denk je dat een gemeente ‘slagvaardig’ moet beslissen? Het is de Tweede Kamer niet waar elke week een nieuw spoeddebat moet worden gevoerd over het laatste artikel in de Telegraaf.
@4: Teleurstellend dat je meteen in de fascisme-/dictator-reflex schiet.
“En hoeveel dingen denk je dat een gemeente ‘slagvaardig’ moet beslissen?” Je hebt kennelijk geen idee.
Je noemt er in ieder geval geen enkel voorbeeld van in je artikel. De roep om meer functies voor de burgemeester hoeft natuurlijk niet persé fascistisch te zijn maar je artikel noemt geen enkel argument behalve de half onbewuste gedachte dat een ‘sterke leider’ het allemaal wel op zal lossen.
Eerst maar eens dat dualisme zien slagen. Dat werkt nog lang niet, en de vraag is of dat gaat werken.
De functie van burgemeester is bij ons anders dan in andere landen, meer macht voor de wethouders, die op hun beurt zich dikwijls weer laten sturen door ambtenaren en adviseurs.
@6: Die voorbeelden worden juist wel genoemd. De huidige wetgever wil het juist meer bij de huidige burgemeester neerleggen dat hij in al die individuele gevallen straf uitdeelt. Terwijl de huidige burgemeester daar helemaal niet op toegerust is.
En waarom wil de wetgever dat doen? Omdat hij kennelijk vreest dat er anders te weinig van terecht zal komen met al die langs elkaar heen werkende instanties. Dus legt de wetgever het bij de burgemeester, omdat die het gezicht van het bestuurlijk gezag is in de gemeente, wel wetende dat die de schuld van de bevolking zal krijgen.
Maar die wetgever laat die burgemeester dan weer niet rechtstreeks door de bevolking gekozen worden, met meer bevoegdheden én meer verantwoordelijkheden.
Vandaar Rehwinkels vrees dat de burgemeester op deze manier het plaatselijke afvoerputje gaat worden. Overigens wil Rehwinkel kennelijk geen gekozen burgemeester; eigenlijk wil hij terug naar een tijd waarnaar we niet meer terug kunnen. Dat is nou juist de tragiek.
Goede mensen functioneren goed in iedere omgeving. Kijk maar eens naar Opstelten die van nature zowel burgervader was als beleidsuitvoerder als raadsvoorzitter. Daar was geen aanpassing van het bestel voor nodig.
Zou je zo’n technocratische dweil als Aboutaleb meer macht moeten geven? Ik stem tegen, dan liever bevlogen knoeiers als wethouder.
De paar voorbeelden die je noemt zijn taken die nu al bij de burgemeester liggen terwijl jij opriep om de burgemeester méér macht te geven. Je noemt ook geen argumenten waarom die taken beter door de burgemeester kunnen worden uitgeoefend dan door de gemeenteraad of gerechtelijke instanties.
Waarom de wetgever iets doet vind ik niet zo interessant, dit is jouw opiniestuk waarin jij stelt dat burgemeesters meer macht moeten krijgen, dus jij moet daar argumenten voor geven en verder dan de notie dat iemand die ‘de baas is’ en ‘met de vuis op tafel slaat’ het allemaal wel op kan lossen kom je niet.
Vooral linkse burgemeester zijn watjes die faalden in de politiek en door vriendjes onderdak zijn geholpen.
En zijn totaal ongeschikt om baas te wezen door het instinct van een rat die de beroemde eigenschap bezit om als eerste een puinhoop te verlaten wat bij een gemeente not done is.
Met als direct resultaat een puinhoop die alleen via martial law te veranderen valt.
Wat dan weer voor het gemak rechts heet maar pompen of verzuipen blijkt te zijn.
Eens met van Rehwinkel. En misschien ook relevant om te melden dat de beste man niet alleen burgemeester, maar ook staatsrechtskundige is.
@Anoniem:
1. Oproep tot sterke leider is één ding, maar vergeet niet dat de burgemeester verantwoordelijk is voor de openbare veiligheid. Nu is het systeem zo ingericht, dat hij/zij wel verantwoordelijk is, maar niet in het systeem ingebakken zit als een decider. Dat is een discrepantie die van Rehwinkel signaleert.
2. Je noemt de gemeenteraad, maar die heeft alleen maar een controlerende rol. Zie jij de gemeenteraad bij elkaar komen om bv een voetbalwedstrijd te verbieden, of -als voorbeeld van een crisissituatie- een paar honderd geflipte hooligans de politie belagen op een strandfeest.
Is dat genoeg voorbeeld voor je?
@12.2 Goh dat zijn nou precies voorbeelden van taken die de burgemeester al heeft, terwijl de schrijver van dit opiniestuk juist voorstelt om de macht van de burgemeester te vergroten.
Nog meer bevoegdheden? De Burgemeester heeft al bijzonder veel bevoegdheden (in zekere zin kan hij je met een pennenstreek je huis uit laten zetten, of laten doorzoeken, demonstraties verbieden en zo nog veel meer). Het lijkt me dat de burgemeester van een middelgrote stad of meer al te veel bevoegdheden heeft (danwel binnenkort krijgt), om ze allemaal gedegen uit te voeren. Gecombineerd met de macht die hij heeft (hoort een beetje bij bevoegdheden rondom de openbare orde) is dat een gevaarlijke situatie. Als je dan bedenkt dat hij zich tegelijk met raad en wethouders bezig moet houden over het beleid, zou je beter kunnen pleiten voor wat meer inperking.
@12: Je vergist je, de burgemeester heeft daar in de huidige situatie (en ook al in de jaren ’50) wel al deciding power in (hij kan in zijn eentje voetbalwedstrijden, demonstraties en feestjes verbieden, invallen verordenen en zo nog wat leuke dingetjes). Hij heeft dus ruimschoots de tools om die verantwoordelijkheid voor de openbare orde (en nog wat veiligheidsdingen) in te vullen. Ik ben dan ook heel benieuwd welke bevoegdheden Danny Jouwe nog meer in gedachten had, zonder dat het inderdaad gaat richting dictator zijn (want vergeet niet, de gemeenteraad is ook wetgever binnen de gemeente en dat is eigenlijk het enige waar de burgemeester niet “baas” over is).
@14: Mijn punt is niet zozeer dat de burgemeester alleen maar meer bevoegdheden dient te krijgen, waar het om gaat is dat het huidige systeem daar niet geschikt voor is. De burgemeester dient meer bevoegdheden te krijgen én daar verantwoording over af te leggen én dus rechtstreeks gekozen te worden door de bevolking, en zeker niet benoemd te worden.
Wat de wetgever nu doet is alleen maar meer bevoegdheden bij de burgemeester leggen. En omdat de burgemeester bij het publiek het gezicht van het bestuurlijk gezag in de gemeente is wordt hij zo de boeman. De wetgever verkeert kennelijk in de veronderstelling dat er zo meer voor elkaar komt dan met al die langs elkaar heen werkende instanties. Maar de huidige burgmeester heeft met de gemeenteraad te maken, met de rechter, is benoemd door de Kroon, en krijgt de schuld van het publiek, waar hij niet door gekozen / herkozen is. Het huidige bestel lijkt steeds minder goed te gaan werken. Zo wordt de burgemeester, om met Rehwinkel te spreken, een afvoerputje.
Let wel: het is de wetgever zelf die steeds meer bevoegdheden bij de burgemeester legt, kennelijk rijzen er in het huidige bestel steeds meer problemen. Je hebt het er zelf al over dat burgemeesters van middelgrote steden binnenkort nog meer bevoegdheden krijgen en al teveel bevoegdheden hebben. De problemen zijn natuurlijk het grootste in de grote steden, daar zal het eerste wat moeten gebeuren.
Het gaat er niet om om dictatoriale bevoegdheden uit te gaan delen. De huidige problemen vragen meer bestuurlijke daadkracht dan geleverd wordt. En naar verwachting in de toekomst nog meer. Door alleen maar wat meer bevoegdheden naar de burgemeester over te sluizen IN HET HUIDIGE BESTEL komen we er zeker niet. Bovendien zullen dan de echt goede mensen gaan bedanken voor de eer van het burgemeestersambt.
@13/14 Weet ik, maar waar het Rehwinkel om gaat is dat het zijn verantwoordelijkheid is, maar dat hij heeft niet de politieke back-up, fundering, armslag (hoe je het ook wil noemen) heeft om spijkers met koppen te slaan, noch om erop aangesproken te worden.
Kort-door-de-bocht: hij zit er maar een beetje ze zitten en niemand wacht op zijn inmenging. Tot het fout gaat.
@16 dat was altijd wel het probleem van Rehwinkel, meer praten over de regels dan wat doen, was al in parlement zo en later ook in Naarden. Eerst garanties voor ik in actie kom, Hollands doorgeschotenheid ten top.
Een aanpakker neemt zijn ruimte, en als hij wordt teruggefloten omdat het niet goed is hoort hij het wel. Kijk eens naar Leers, die maakte zijn eigen speelveld. OK, OK, Bulgarië was iets teveel ruimte. Maar ik zie Rehwinkel geen Vinkenslag of drugshandel aanpakken, iets waar de burgerij wat aan heeft.
De eeuwig verplichte toevoeging dat Rehwinkel zo’n groots kenner van het staatsrecht is: daar hebben de bewoners die onder die man moeten leven niets aan.
@15 De burgemeester dient meer bevoegdheden te krijgen
Ik probeer het nog één keer: welke bevoegdheden moet de burgemeester er dan bij krijgen en waarom kunnen die beter uitgeoefend worden door de burgemeester dan door de gemeenteraad of een gerechtelijke instantie.
@15: “Wat de wetgever nu doet is alleen maar meer bevoegdheden bij de burgemeester leggen. En omdat de burgemeester bij het publiek het gezicht van het bestuurlijk gezag in de gemeente is wordt hij zo de boeman.”
Lijkt me dan nuttig om hem te laten kiezen, als hij als boeman gezien wordt. Het kiezen gaat niets veranderen aan de boemanstatus, alleen wordt ie er dan ook nog eens voor bestraft (met na een eerste termijn grote kans op geen herverkiezing).
“De huidige problemen vragen meer bestuurlijke daadkracht dan geleverd wordt.”
En verkiezingen gaan dat oplossen? De burgemeester heeft de slagkracht al, maar gebruikt hem blijkbaar verkeerd.