Het moedige risico van riool-onderverzekering

“Het is toch een veel fijner idee?” Ik zucht en hou de voordeur nog in mijn hand. De jongen die voor mij staat, kijkt me een beetje smekend aan. “Als mijn riolering-tot-de-gemeentepijpen het begeeft bel ik de loodgieter wel. Dat geweldige risico van riool-onderverzekering ga ik dan maar gewoon nemen”, zeg ik monotoon. De jongen lacht cynisch. Hoofdschuddend stopt hij de rioolalarmpas met noodnummers weer in zijn zak en strompelt naar de buren. Het deed me denken aan een film die ik deze week zag, ‘Code 46’ van Michael Winterbottom. Die hel is niet ver weg.

In ‘Code 46‘ spelen Tim Robbins (William Geld) en de charismatische nieuweling Samantha Morton (Maria Gonzales) twee individuen die plotsklaps verliefd op elkaar worden. De combinatie ziet er vreemd uit en is dat ook, want genetisch is Maria exact dezelfde als Gelds moeder. Een toekomst met kloning breekt de geliefdes op. Het verhaal is wat dunnetjes maar niet onaardig, de regie is beter dan de film.

Maar het meest belangwekkende van de rolprent is de enorme betekenis die in alle dialogen aan de verzekering wordt toegekend. Een verzekeringsmoloch genaamd ‘The Sphinx’ (slogan: “The Sphinx knows it all”) heeft het berekenen van gevaar tot een zodanig niveau verheven dat je op de meest raadselachtige momenten geen papieren krijgt. En in deze beklemmende wereld betekent dat niet dat de jongen van de rioolverzekering simpelweg de deur kan wijzen, maar dat je in elk hotel, bij elke douane en werkgever geweigerd wordt. Totale uitsluiting is het gevolg.

Ooit heb ik eens een dag per ongeluk mijn autoverzekering laten verlopen. Ik belde de maatschappij en kreeg welgeteld zes stevige vermaningen van telefonistes en consultants: “Verlopen? Dat kan toch niet! Als we allemaal weigeren onze maatschappelijke verantwoordelijkheden op te nemen wordt het een mooie boel, mijnheer!” Ik was verbijsterd. Als ik alle kinderen in de buurt met een gloeiende pook had gebrandmerkt, zou de verontwaardiging zeker niet groter zijn geweest. Onverzekerd rondreizen, rondrijden, rondlopen of rondniezen, dat is het ergste dat je in de Westerse wereld van vandaag kan doen.

Voortdurend zijn we bezig de jus uit het leven te wringen door elk risico te calculeren, te wegen en te minimaliseren. Het leidt bij mij tot een soort mentale hyperventilatie, een benauwdheid. De voortdurende discussie over hoe belangrijk de kleine lettertjes van de nieuwe zorgverzekering wel niet zijn, prikt onhandig in dit trauma. Want ik heb al een brandverzekering, een levens- en overlijdensverzekering, een autoverzekering en een inboedelverzekering en een verzekering op mijn spaargeld. En dan ben ik de aansprakelijkheidsverzekering, de glasverzekering en weet ik wat niet allemaal voor garanties vergeten. Het is wachten op de geluksverzekering. Mijn leven dreigt soms niet te bestaan uit een reeks van momenten, maar uit een serie van formulieren. En hoe meer ik me daartegen verzet, hoe groter lijkt het onbegrip van de rest. Maar dat weet ik niet zeker.