Het tijdschrift J/M heeft dankzij een (naar eigen zeggen) representatief onderzoek aangetoond dat ouders met kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs strengere docenten willen. ‘Meer dan de helft van de ouders meent dat het huidige onderwijs niet het uiterste uit kinderen haalt. Slechts 5 procent vindt dat het echt goed gaat,’ aldus het onderzoeksbureau in dienst van J/M. De bezorgde ouders zijn zelfs voorpaginanieuws in de Volkskrant van dinsdag 25 augustus. Een libertijns ideaal in het onderwijs is kennelijk geen goede voedingsbodem meer.
Laten we ten eerste vaststellen dat het huidige onderwijsstelsel inderdaad op kritiek mag rekenen. Maar tegelijk moeten we dat compenseren met evenveel lof. Dag in dag uit staat de docent in zijn klas te zwoegen, en dat al jaren lang. Afgaand op de krantenberichten, peilingen en onderzoeksresultaten uit de Nederlandse geschiedenis is er altijd wat aan te merken op de meesters en juffen. Sinds de invoering van de Wet op het voortgezet onderwijs (geuzennaam: de Mammoetwet) in 1968 begon het onderwijs vorm te krijgen zoals we het nu kennen. Daarvoor was het onderwijs überhaupt elitair en verzuild.
De ouders van nu zijn ontevreden. Over de school van hun kroost. Althans, dat beweert onderzoeksbureau Qrius. ‘Scholen moeten strenger, ordelijker en gedisciplineerder zijn. Zo ziet 80% graag de strenge, maar rechtvaardige docent terug in de klas. Volgens 61% zou het helpen als leraren zich niet meer bij de voornaam laten noemen en 56% van de ouders pleit voor het herinvoeren van strafregels. Ruim eenderde vindt dat de school van hun eigen kind te soft optreedt tegen pesters en grote monden. Volgens de meeste ouders worden hun kinderen zeker niet overvraagd. Dat de druk om te presteren te groot is, vindt 60% dan ook ‘’onzin”.’
Het onderzoeksbureau meldt verder dat de ondervraagde 500 ouders een 6,5 geven als cijfer voor het voortgezet onderwijs van hun kinderen. Het Ministerie van OCW laat in Bestel in Beeld 2008 (PDF), (een indruk van de kwaliteit van onze onderwijs-,cultuur- en wetenschapsstelsels’) nog zien dat ouders het voortgezet onderwijs met een 7 of hoger beoordelen. Maar goed, de cijfers van J/M zullen we nu maar ter harte nemen.
Mieke Groenendijk, reeds 34 jaar werkzaam in het basisonderwijs vertelt naar aanleiding van het onderzoek op de site van J/M: ‘Maar dan wil ik wel dat ook óuders het gezag van de leerkracht accepteren zodat mijn collega’s en ik niet zoveel tijd kwijt zijn met ons te verantwoorden.’ En ook Presley Bergen van Beter Onderwijs Nederland stelt: ‘Daar komt bij dat de meeste ouders die strikte regeltjes wel voor andere kinderen willen, maar niet voor hun eigen kind. Het zijn dezelfde ouders die op hoge poten verhaal op school gaan halen als hun kind onheus bejegend is.’
Verdeelde markt
Nu, er is al langer een tweedeling aanwezig in het onderwijs. Grof gezegd: het Nieuwe Leren versus ‘klassiek’ onderwijs, simpel terug te brengen tot progressief versus behoudend. De meer progressieve zijde van het veld wordt bevolkt door pedagogen, wetenschappers en onderwijskundigen (Freudenthal Instituut, Open Universiteit, APS), de meer conservatieve tak zie je terug in bewegingen als Beter Onderwijs Nederland. Die discussie wil ik nu niet hier voeren.
Maar nu de ouders. Hun ouders (dus de opa’s en oma’s van de huidige middelbare scholieren) hebben nog de omschakeling naar de Mammoetwet meegemaakt, evenals de scholierenactiegroepen, de oproepen tot ‘demokratisering van het onderwijs’. De kritiek is terecht als moderne ouders constateren dat het ‘niveau’ van een docent in hun ogen niet hetzelfde is als dat van hún docent uit vervlogen tijden. Maar in een tijd waarin meer leerlingen dan ooit naar school gaan, mag je constateren dat de aantrekkende markt van het docentschap meer ‘verdeeld’ is dan pakweg 20, 30 of zelfs 40 jaar geleden, toen de ouders van de huidige leerlingen nog les kregen van kweekschool-kandidaten en academici. De doorstroom van mbo naar hbo (de lerarenopleidingen) brengt een ander type docent voort. Dat wil niet zeggen dat docenten zich niet moeten ontwikkelen. De Pabo’s en docentenopleidingen voor het voortgezet onderwijs en andere opleidingsinstituten beschikken over meer middelen en onderzoeksresultaten dan ooit.
In de jaren zeventig en tachtig gingen de huidige ouders zelf naar school. Juist de tijd waarin de leraar Jos genoemd werd. Toen er nog volop in de school gerookt werd. Waarin de docent met een beetje goede wil nog het Maagdenhuis had bezet. Die ouders die nu klagen, zijn opgegroeid in een tijd dat jongerencultuur tot wasdom kwam. Zie ze nu eens oproepen tot nieuwe gestrengheid. Dat er niet meer gerookt wordt in de klas, lijkt me een pré. Dat de vrije school niet de maat geeft ook. Maar wat is er mis met onze verworvenheden van het liberalisme in het onderwijs? De hete adem van Den Haag, daar leken we juist van verlost. Scholen kregen de kansen om hun eigen onderwijs in te richten, mits het voldeed aan de eindtermen en examencommissies.
Maar nu moeten we volgens de ondervraagde ouders het liefst naar een systeem van een staatsschool. Waarom? De honger naar een streng schoolklimaat moet ergens op gebaseerd zijn. Ontevredenheid? Zeker loopt het op bepaalde scholen uit de klauwen door een te grote toestroom leerlingen, te weinig faciliteiten en financiële middelen voor docenten en management. Maar dat heeft niets te maken met de discussie over strenge docenten. Daarbij: de scholen waar ge-jijd en ge-Jost wordt, zijn dat per definitie slechte scholen? Leveren ze minder competente leerlingen aan het vervolgonderwijs? Er is geen enkel onderzoek dat dat aantoont. Strengere scholen met veel aandacht voor traditioneel en frontaal-klassikaal onderwijs zijn er overigens wel. Islamitische scholen. Veel ‘u’ en veel gehoorzaamheid. Maar met veelal een negatieve aantekening van de onderwijsinspectie.
Jos
Onderwijs en samenleving houden verband met elkaar. Dat deze belerende en paternalistische toon wordt aangeslagen door de ouders, zegt wat over hun eigen aanpak als opvoeder. Alsof die generatie van die grootmeesters in de regelgeving en beoefenaars van de wetenschap zijn. Zie ze trots zwaaien met hun akte, ’toen onderwijs nog iets voorstelde.’ Nou, we merken het hoor. Waar zijn jullie met je kennis om het fileprobleem op te lossen? De huizenmarkt te stabiliseren? De samenleving te laten floreren? Tjonge, de inzet van de betweters is grandioos. Gemeenplaatsen als de supermarkt, het vakantieoord, het pretpark of de winkelstraat zijn een matrix van genialiteit. Dan vind ik de meeste scholen nog een verademing. Daar wordt nog wat geleerd. Zie hun zielige ouders wegkwijnen achter de lamellen van een lulkantoor langs de ringweg. Schouderklop van de baas, die ze ook gewoon Jos noemen.
Over Jos gesproken, zoals Jos van Kemenade al ooit zei in de publicatie Onderwijs bestel en beleid 2 (Wolters-Noordhoff, 1987): “Goed onderwijs draagt ook bij tot economische groei: de groei van het nationaal inkomen.” Kennelijk heeft de generatie van de betweters niet goed opgelet op school, want mede dankzij hen kan de volgende generatie op zwart zaad zitten. Dus gaan de kinderen maar en masse doorstuderen – en terecht.
Loze uitspraken als ‘meer strafwerk’ en ‘strenge docenten’ getuigen van een curieuze houding van die ondervraagde ouders. Als ouders hun kind al niet de baas zijn, dan kan een docent niet ineens de School met den Bijbel gaan spelen. Natuurlijk is vakkennis belangrijk. Maar alsof persoonlijke ontwikkeling en groei, sociale omgangsvormen, en het vormen van een identiteit ineens waardeloos zijn op een school.
Ik kom weinig docenten tegen die zich niet inzetten voor het samenvloeien van kennis, vaardigheden en houding. Vervelende, bemoeizuchtige ouders die hun kind onder een stolp plaatsen en niet de hand in eigen boezem steken, zie ik helaas vaak zat.
Reacties (28)
Je zet het wel een beetje flauw weg Thomas. Waar we (ik pretendeer te spreken namens de volledige 30+ bevolking van Nederland) vanaf willen, is scholen waar een leerling zonder meer de leraar de klas uit kan gooien, of waar een leraar een onwelwillende leerling niet meer dan mag verzoeken om stil te zijn (de klas te verlaten, zijn huiswerk te doen, …), zonder dat er bij weigering enige sanctie volgt. Een corrigerende tik leidt tot een aanklacht wegens mishandeling (of een in elkaar geslagen/neergestoken leraar), strafwerk tot ouders die (ook vaak weer met fysiek geweld) verhaal komen halen. Daar mag wel eens wat aan gedaan worden.
En géén zeilklassen of zeeklassen meer !!!
But seriously : crisis = hang naar discipline ?
– een leerling die de leraar de klas ‘uitgooit’
– onwelwillende leerling
Daar ben ik niet (en geen enkele leraar) voor.
En wie heeft dat vrolijke kroost zo opgevoed?
@3: Vooral niemand. Ouders verwachten steeds meer dat de school en de staat opvoedt (want zelf geen tijd? zin?), de school heeft steeds minder middelen om iets aan opvoeding te doen.
Concrete voorbeelden: Scholen die aangeklaagd worden omdat jonge meisjes in handen vallen van loverboys (hadden zij moeten voorkomen en niet de ouders), discussies over of South Park wel om half 9 op een niet-staatszender uitgezonden mag worden (want de ouders kunnen de TV niet op een andere zender zetten voor jonge kinderen, die zo allemaal vieze woordjes horen, waarvan de ouders dan weer geen zin hebben om er er uitleg bij te geven). Allebei hier voorbijgekomen het afgelopen half jaar.
@4, tja, dubbele banen, ’s avonds te moe om op te voeden, sleutelkinderen, magnetronmaaltijden, … het helpt allemaal niet mee aan de opvoeding…
Nuance bij het loverboys verhaal: de school deed niets toen dat meisje niet kwam opdagen bij haar lessen. Dus met de constatering dat ze niet meer op school aanwezig was werd niets gedaan, de ouders waren hier dan ook niet van op de hoogte.
@3 Precies. Maar veroorzaakt door diezelfde ouders. En dan nu ineens oproepen tot meer strafwerk op school – dan hadden ze misschien zélf wat duidelijker mogen zijn voor hun kinderen thuis.
De 24-uurseconomie verlangt kennelijk dat mannen en vrouwen de hele tijd het klavier van het toetsenbord moeten beroeren bij de baas. En ze ‘stallen’ hun kinderen bij de leraar en vinden dat die leraar álles moet kunnen. Want ze zijn zelf te druk met het beroeren van het toestenbord etc.
Ja psies Thomas, het zijn salonopvoeders die dan geborneerd gaan bloggen dat een 13jarig meisje vooral niet mag afwijken van de rest.
@7; Kun je je boehoe over kinderen die twee jaar alleen van huis móeten kunnen even ontopic ergens anders doen?
LOL @ MP
Is wel degelijk ook nog on-topic hier @Bismarck. Want die 13-jarige en haar vader staan mooi toch als alternatief rolmodel langs de zijlijn. En misschien vindt die vader wel dat met dat onderwijs in NL hij zijn dochter beter kan laten zeilen.
Op zijn minst een raaklijn.
(over de geborneerde bloggers zullen we het dan maar even niet hebben, dat zijn gewoon vaders met zulke jonge kinderen dat ze eigenlijk nog niet weten waar ze het over hebben. Oh sorry.)
@6: Nederland een 24-uurseconomie? Mijn Amerikaanse vriendin trok een gek gezicht en zei “that’s fucking bullshit” toen ik haar dat vertelde. Geen winkel open op zondag en maandagochtend, om half 5 allemaal in de file, 6 weken per jaar vakantie en gemiddeld 1400 uur per persoon werken (minder dan waar dan ook in de OECD-landen) noem ik geen ’24-uurseconomie’.
@10 dan is het nog erger! Waar hangen al die bezorgde ouders uit? Wat doen ze de hele dag?
Even een ander punt: hoe betrouwbaar is dat opinie-onderzoek eigenlijk? In een Amerikaans onderzoek van Weissberg (uit 2002) vroeg men aan ouders of ze kleinere klassen wenselijk vonden. Door variaties in te bouwen met de filtervraag, vraagformulering enz. varieerde de uitslag van 15% voorstanders tot 72% voorstanders. Het hangt er maar vanaf hoe je het vraagt.
J/M vind ik niet het meest geschikte forum om de kwaliteit van dit soort opinie-onderzoek te borgen.
@9: Voor mij valt ze in dezelfde categorie als de leerling die denkt wijs genoeg te zijn om de leraar buiten te zetten.
@12 Het onderzoek is gedaan door Qrius, in opdracht van J/M.
@Thomas, ik ben het eens met de strekking van het artikel. Maar het is, denk ik, niet alleen een kwestie van de ’24-uurseconomie’, zie @6. Ouders worden bijv. ook geacht als mantelzorger op te treden. En gezien de huidige demografische ontwikkeling kan die zorg niet of nauwelijks worden gedeeld met broers of zussen, want die zijn er nauwelijks. Dat is er met de WMO niet beter op geworden. Tegelijkertijd verlangt de school dat je aandacht besteed aan het huiswerk van je kinderen. Vrouwen moeten ook volledig werken, mopperen alle Heleen-Meesen, anders wordt het nooit wat met de emancipatie. Ook word je – in het kader van levenslang leren – geacht je regelmatig en vooral voortdurend bij te scholen omdat je anders de trein naar de kenniseconomie mist. En als de werkgelegenheid nalaat, moet je bereid zijn te reizen. Niet met de auto, want dat is slecht voor het milieu; het treinvervoer wordt door de grotere vraag steeds duurder. En die auto, die is weer nodig om je kinderen te halen en brengen naar sportfaciliteiten. Er moet gesport worden, want te veel kinderen zijn te zwaarlijvig. Met de fiets is te link, want er zijn te veel auto’s in het stadsverkeer. De groep fietsers die het vaakst in het ziekenhuis beland, zijn die van 12 tot 17 (370 in 2005). En die lijst kan nog veel uitgebreider.
Kortom, iedereen wordt geacht allerlei ‘taakjes’ te verrichten. Het is dan niet opmerkelijk dat er een neiging ontstaat om verantwoordelijkheden af te schuiven.
Rousseau schreef in zijn ‘Le contract social’, dat de mens weliswaar zijn vrijheden opgeeft, maar daarvoor de rechten als burger terugkrijgt. De vraag is alleen waar de balans tussen de rechten en plichten ligt.
@15 ik beschouw je uitleg als een mooie extra alinea.
Ik geloof ook inderdaad dat er weinig leraren zijn die leerlingen opdragen onbeschoft te zijn.
Streng en rechtvaardig zijn als leraar is niet makkelijk, daar heb ik ook nog veel aan te verbeteren (dus voel ik me hier aangesproken), maar wel een ambitie van het overgrote merendeel van leraren. Daarvoor hebben we echt geen goedbedoeld advies van ouders voor nodig. Klinkt toch een beetje als de kijker naar studio sport die vind dat zijn club meer moet scoren.
Helaas werkt het effect van ouders namelijk ook vaak de andere kant op. Docenten moeten namelijk streng zijn, maar niet tegen hun eigen kroost, want die zijn alleen maar lief. De wil van ouders is natuurlijk altijd wet.
Ik heb serieus een keer bij een ouderavond ouders op bezoek gehad die er alleen waren om mij duidelijk te maken dat het niet kan dat een leerling ‘op gedrag wordt beoordeeld’ (oftewel een 1 krijgt voor spieken)
Het bovenstaande verhaal geldt gelukkig maar voor een klein deel van de ouders, maar aangezien scholen niet graag een conflict met ouders hebben, hebben deze ouders erg veel invloed.
Vervelend he Bismarck dat er zoiets als kinderen bestaat en dan vooral de eigenzinnige hup in het gareel, en natuurlijk vooral benadrukken dat ze kind zijn!
@1 “Waar we (ik pretendeer te spreken namens de volledige 30+ bevolking van Nederland) vanaf willen, is scholen waar een leerling zonder meer de leraar de klas uit kan gooien, of waar een leraar een onwelwillende leerling niet meer dan mag verzoeken om stil te zijn (de klas te verlaten, zijn huiswerk te doen, …), zonder dat er bij weigering enige sanctie volgt.”
Ik denk dat hier vooral de rol van het management op scholen cruciaal is, die fluiten namelijk docenten vaak terug om gedoe en problemen met ouders te voorkomen. Dat tast dus het gezag van de docent aan en eigenlijk heeft een docent dan nog maar heel weinig middelen over. Een docent die heel goed is krijgt eerder respect, maar ja daar is niet in geïnvesteerd de afgelopen 20 jaar.
@6: “De 24-uurseconomie verlangt kennelijk dat mannen en vrouwen de hele tijd het klavier van het toetsenbord moeten beroeren bij de baas. En ze ’stallen’ hun kinderen bij de leraar…”
Ten eerste: het klavier van het toetsenbord. OK…
Ten tweede: Ik denk dat dat meestal geen keuze is, om allebei 24 uur per dag de baas te klavieren. Vroeger, toen alles beter was, kon een postbode een gezin onderhouden, maar tegenwoordig niet meer. Als je dus allebei moet klavieren, moet je je kinderen ergens stallen, en dan lijkt de leraar me geen slechte keuze. Als kinderen de hele dag bij moeder (vrouw van de postbode) thuis zijn, is het logisch dat die ook de opvoeding op zich neemt. Als kinderen echter 10 uur per dag bij “de leraar” (whoever) doorbrengen, zal die ook zijn bijdrage moeten leveren aan de opvoeding.
Gegeven, dat, is niet anders. En dan niet gaan lopen zeuren dat die ouders in de 2 uur per dag dat ze hun kind zien, volledige verantwoordelijkheid voor de opvoeding moeten nemen.
Kwestie van accepteren dat de meeste ouders liever hun sociale/sportieve dingetje doen dan zo veel mogelijk tijd bij hun kinderen te zijn. Ik zou graag willen weten hoeveel uur per dag kinderen “vroeger” bij (1 of 2) ouders waren en dat vergelijken met de huidige situatie. Wat mij betreft geldt de aanwezigheid van surrogaatouders/oppasmoeders/opa en oma/club niet als alternatief (want oppassers-niet opvoeders).
Met dit resultaat in de hand lijkt me het verstandig te evalueren of deze tijd met de ouders voldoende is om een kind op te voeden. Ik vind persoonlijk dat er gemiddeld heel weinig tijd wordt besteed aan de kinderen door de ouders.
Ik ben tot nu toe behoorlijk tevreden met de kleuterjuf van onze oudste zoon.
Verder: mooie nostalgie foto’s!
Ik hoef alleen maar naar de voorkant van dat tijdschrift te kijken om direct daarna te beseffen dat die media onzin verkoopt
stichting brein en onderwijs
@1: Zijn die voorbeelden niet een beetje anekdotisch? Het lijkt me niet dat dat de norm is op scholen. Misschien op een aantal scholen in sociaal-economisch zwakkere wijken, maar het is nog niet enorm lang geleden dat ik van de middelbare school kwam en dit soort dingen maakte ik toch niet mee.
Op de school waar ik zat, waren de leraren die respect genoten en orde konden houden niet automatisch de leraren die zich met u lieten aanspreken en bergen strafwerk uitdeelden. Goed lesgeven en betrokkenheid bij de leerlingen was veel belangrijker. Als een leraar zich inzet voor zijn leerlingen, voelt een leerling dat over het algemeen wel en zal daarvoor respect tonen.
Echt slecht onderwijs zit ‘m eerder in leraren met een te nonchalante houding.
Overigens dient wel opgemerkt te worden dat de beste leraren, meestal de oudere leraren waren. Ik zou alleen niet durven zeggen of dat ligt aan dat deze leraren een betere opleiding hadden gehad tot leraar of dat ervaring een belangrijke rol speelde.
@15: “Met de fiets is te link, want er zijn te veel auto’s in het stadsverkeer”.
Hiervan ontgaat me de logica. Als je geen onderdeel bent van de oplossing ben je onderdeel van het probleem.
Ikkeh kan mijn kind niet opvoeden, want ikkeh heb het te druk met het “mijzelf verwerkelijken”. Bovendien: kom niet aan mijn kind, want mijn kind doet nooit wat fout, nooit. Ikkeh wil wel dat jij die andere rotkinderen opvoedt, strenger doen enzo, want het is duidelijk dat die kinderen dat nodig hebben. Mijn kind niet hoor. Ikkeh denk namenlijk dat het veel beter is dat mijn kind “zichzelf verwerkelijkt”, en dan moet je hem/haar natuurlijk in niets tegenwerken.
Ikkeh denk alleen maar aan ikkeh. Dat is wat ikkeh van de 60ies en 70ies geleerd heb toen de realiteit me inhaalde.