Israël zet nu zelfs clowns zonder proces achter tralies

Mohammed Faisal Abu Sakha ging ruim drie maanden geleden door het Za’atara checkpoint op weg naar zijn ouders in de buurt van Jenin. Dat was op 14 december. Hij kwam er echter nooit aan. Bij het checkpoint werd hij aangehouden en kort daarna werd hij onder administratieve detentie geplaatst. Sindsdien zit hij in de Megiddo gevangenis in Israel. Onnodig te zeggen dat hij nooit ergens voor is aangeklaagd.

Mohammed (23) is een clown. Op zijn 14e begon hij te studeren bij de Palestijnse Circus School, die verbonden is aan het Palestijnse Circus, één van de weinige lichtpuntjes die het voor het overige nogal gestresste Palestijnse leven draaglijk maakt.

In 2011 werd hij één van de artiesten van het circus en tevens één van de leraren van deze school, waaraan ruim 300 kinderen studeren, onder wie zo’n 30 kinderen met leermoeilijkheden. Mohammed houdt zich speciaal bezig met deze laatste categorie.

Het circus en de school, die door giften (waaronder van de Europese Commissie) op de been wordt gehouden, is zijn leven. Hij woont er vlakbij, brengt er zijn werkdagen door en was bezig een boek te schrijven over het lesgeven aan kinderen met leer- en andere moeilijkheden.

Tot hij werd aangehouden. Er zijn nu nog vijf leraren over aan de school en niemand voor Mohammeds categorie. De lessen voor de kinderen met problemen zijn sindsdien opgeschort. Mohammed geeft nu les in de gevangenis van Megiddo. Aan 13- en 14-jarigen met wie hij samen zit opgesloten zo vertelde hij zijn moeder, het enige familielid dat – na protesten – sinds het begin van zijn detentie bij hem is toegelaten.

Het was niet de eerste keer dat Mohammed gevangen zat. Toen hij 17 was zat hij een maand uit voor het feit dat hij – toen hij 13 was – een steen naar een Israelische militaire jeep had gegooid. Zijn ouders betaalden een boete van 2.500 shekel. Een militaire rechter zei hem toen dat hij ”nooit terug naar het circus zou gaan”, zo vertelde hij zijn vrienden bij die gelegenheid.

Ditmaal zit hij vast zonder dat er iets tegen hem is ingebracht. Zijn advocaat vertelde dat hij nauwelijks is ondervraagd. Een woordvoerder van het leger zei desgevraagd dat hij vast zit ”op grond van vertrouwelijke informatie dat hij  betrokken is bij het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina”. Dat zou hem tot een ”ernstige bedreiging voor de veiligheid” maken, die ”bij gebrek aan andere middelen alleen via administratieve detentie kon worden geneutraliseerd”. Vrienden van hem ontkennen zijn betrokkenheid bij het PFLP. Volgens leeft Mohammed alleen voor het circus.

De ware reden van zijn arrestatie zal wel nooit bekend  worden. Maar misschien is de verklaring dat de Israelische geheime diensten vooral gekant zijn zijn tegen dit soort culturele uitingen. In mei 2010 wees Israel ook al eens een beroemde Spaanse clown uit, die op de bezette Westoever had willen optreden.

Administratieve detentie (gevangenisstraf zonder vorm van proces) wordt – ook volgens Israel – gehanteerd als een soort noodmaatregel, wanneer er geen andere rechtsmiddelen zijn. Bij diverse gelegenheden (onder meer hongerstakingen) heeft Israel toegezegd het middel te beperken en de omstandigheden te verbeteren. Daaraan heeft het zich echter nooit gehouden.

Het aantal administratieve gevangenen is sinds de zomer van 2014 weer geleidelijk gestegen. Intussen staat het op een ongeken hoog peil van rond de 600, zo’n 10% van alle gevangenen. Veel protesten daartegen van officiële zijden heb ik tot nog toe niet gehoord. Wel heeft Amnesty International een oproep gedaan om Mohammed Abu Sakha in vrijheid te stellen.

Dat is tenminste iets, al zal het waarschijnlijk niet helpen.