Zeven dagen. Zo lang duurt het voordat de aanhoudende onrust in Johannesburg eens het nieuws haalt hier. Tweeëntwintig doden, honderden gewonden en duizenden vluchtelingen en toch duurt het zeven dagen voordat we er hier van mogen weten.
Het is een soort wet. Als er geen Nederlanders bij betrokken zijn, dan geldt het aantal slachtoffers en de emotionele afstand tot Nederland. Emotionele afstand heeft weinig te maken met kilometers, maar alles met gevoel. Zo vinden veel mensen 2.973 doden in Amerika erger dan 133.600 doden in Myanmar. Daar kun je op tegen zijn, maar zo werkt het voor veel mensen wel.
Wie zich ooit eens een beetje heeft verdiept in Zuid-Afrika kent de townships daar. Het zijn wijken die aan grote steden vastgroeien. In westerse ogen ziet het eruit als een armoedig zooitje. Huizen, soms van steen, maar vaker van golfplaat, leem en ander materiaal zoals karton en lappen stof. Er is veelal geen elektriciteit, en het water moet gehaald worden bij een tappunt. Townshipbewoners moeten voor het water betalen met een soort chipknip. Bij het tappunt staat ook een toilet.
Zo?n township heeft eigenlijk alles: kappers, supermarktjes, schooltjes, zelfs kinderopvang. En Shebeens, veel Shebeens (illegale kroegen). In de townships leven veel werklozen, want werk is schaars in Zuid-Afrika. In de ochtend zitten sommige kruispunten vol met mensen die op de stoep zitten te wachten. Van tijd tot tijd stopt een truck, mensen springen op de open laadbak en dan worden ze naar werk toe gereden, meestal in een fabriek. ’s Avonds worden ze afgezet op de kruispunten en het beetje geld dat ze die dag hebben verdiend, gaat op in de Shebeen.
Veel mensen houden het hoofd eigenlijk niet boven water. Wie in een township wordt geboren, heeft maar weinig kans om eruit te komen. De Afrikaanse regering betaalt de lagere en middelbare school als de ouders daar geen geld voor hebben. Maar een vervolgopleiding kunnen ze vergeten. En dan zijn jongens veroordeeld om, net als hun vaders, grootvaders, broers en ooms, op de kruispunten te zitten, hopende op werk die dag. Het is wachten op het winnende lot uit een loterij. Elke dag.
Met meer vluchtelingen uit Zimbabwe of Mozambique dan ooit, zijn de kruispunten waar de arbeiders wachten om opgepikt te worden, voller dan ooit. Geen wonder dat een toch al sluimerende vreemdelingenhaat plotseling ontvlamt.
Zeven dagen. En dan nog is het geen nieuws om mee te openen, maar wordt het een bericht op pagina zeven van de krant van een regel of tachtig. Het is om je ogen uit je kop te schamen.
Reacties (11)
Ik vind het eerlijk gezegd een wonder dat het ueberhaupt in de krant komt. Dat ligt meer aan het Westerse karakter van Zuid-Afrike vergeleken met de tientallen andere landen waar zich vergelijkbare ellende afspeelt, dan aan de problematiek. Zoals Amerika belangrijker is dan Birma, zo is Zuid-Afrika belangrijker dan Congo, Tsjaad of Tsjestjenië, een land dat emotioneel zover van me afstaat dat ik niet eens de moeite wil nemen om uit te zoeken hoe je het spelt.
Emotionele afstand? Wat dacht je van financiële afstand? In die townships kunnen we niks verkopen. In ons land wordt je strenger gestraft voor diefstal dan voor moord. Andere mensen interesseren ons alleen, wanneer ze een dikke portemonnee hebben.
[/sarcasme]
Ik denk anders ook niet dat de Zuid-Afrikaanse media bericht over ons aller Gregorius.
’t Moet natuurlijk wel van twee kanten komen.
Informal settlements of shacks worden de golfplaten huizen genoemd, mooie eufeumismen.
Vergeet niet dat de situatie stukken beter is dan tien jaar geleden. Mensen hoeven in ieder geval geen kilometers meer te lopen voor wat water, het tappunt staat in ieder geval enigszins in de buurt. De overheid is begonnen met het bouwen van RDP-huizen (Reconstruction Development Programme)in townships: eenvoudige, kleine huisjes met primaire behoeftes.
De bevolking groeit helaas zo snel dat niet iedereen daarvoor in aanmerking komt. De shacks zijn jammer genoeg een normaal straatbeeld.
En alcohol is misschien wel het grootste probleem (samen met AIDS natuurlijk): zelfs in de gekleurde gemeenschap doet men , vooral in het weekend, niets anders dan zuipen.
@4 – Dat is waar, alcoholisme is een groot probleem in de townships. Ik sprak in het township Mondesa (Namibië) eens met een jongen die zei dat de criminaliteit bij hen niet zo hoog was als in de naburige stad Swakopmund. Alles wat in Mondesa gebeurde was altijd alcohol-gerelateerd en viel onder kleine criminaliteit.
@1 – Columnist Joep van Deudekom had daar eens een formule voor uitgevonden:
Het aantal slachtoffers gedeeld door de afstand van de ramp vermenigvuldigd met het aantal Nederlandse slachtoffers maal de vakantielandfactor staat gelijk aan meeleefgevoel.
“Emotionele afstand heeft weinig te maken met kilometers, maar alles met gevoel. Zo vinden veel mensen 2.973 doden in Amerika erger dan 133.600 doden in Myanmar.”
Een ander voorbeeld was hier beter geweest, New York ligt dichterbij (in kilometers) dan Rangoon.
Een beter voorbeeld was geweest die kleine 3000 doden in New York te vergelijken met de waarschijnlijk meer dan 100.000 (het precieze aantal is eigenlijk niet eens duidelijk, misschien gaat het om meer dan een kwart miljoen) burgers die inmiddels gestorven zijn in de oorlogen in het dichterbij gelegen Tjetjenie.
uiteindelijk draait het om de vraag: wat betekenen die doden voor onze situatie. 3000 doden in Amerika hebben een veel grotere impact gehad op ons leven dan 100duizend in Birma.
Maar het kan nog veel erger. Ik werk in de regionale journalistiek. Als er in een klein dorpje in het westen van de provincie een moord in de relationele sfeer wordt gepleegd is dat een opening, hoewel dat voor weinig mensen consequenties heeft. Als een gemeente met 200duizend inwoners de OZB verhoogt is dat niet vermeldenswaard.
Ik begrijp wel waarom het lang duurde voordat dit geweld het nieuws hier haalde: het betreft hier namelijk zwarten die zwarten uitmoorden, en ach, dan is het niet relevant. Was het een blanke actie in Afrika geweest dan hadden de kranten volgestaan.
De Schreeuw is terug.
Het Edvard Munch-museum gaat De Schreeuw opnieuw tentoongestellen.
@Ernst. Ik volg je niet, waarom zou dat niet relevant zijn? Als een getinte man een getinte man in Nederland vermoordt, dan is dat toch ook relevant?
@Jaap: Veel verder off-topic kan je niet geraken.