Nederlanders zijn irritant en agressief in het verkeer, aldus Verkeersminister Karla Peijs in september 2006. Daarom begon ze een campagne om ’t volk op het hart te drukken aardiger voor elkaar te zijn. Een duur reclamebureau verzon een uitmuntende slogan, bijna poëtisch. Een ernstige boodschap, maar o zo subtiel gebracht: “Rij met je hart”. Helaas, al in november bleek dat dit prachtige staaltje propaganda regelrecht op het predikaat flop afstevende. De oorzaak? De zojuist bejubelde subtiliteit. Natuurlijk zijn er mensen, zoals bovengetekende, die de mooie verpakking van de boodschap kunnen waarderen. Maar de probleemgroep gniffelt wat, scheurt verder, de middelvinger met enige regelmaat opheffend. In New York laten voorlichters zien hoe het wel moet.
Als New Yorkse voorlichters het publiek wat duidelijk willen maken geven ze op keiharde wijze aan wat er aan mankeert. Vaak in één confronterende zin. Een zin van het type dat nog de hele dag door je hoofd blijft spoken. Een slogan als “Rape, a certain right for men in Darfur” pakt je beet, en laat je niet meer los. Winkelend op Fifth Avenue, alle luxe van de wereld aan je voeten, krijg je het schaamrood op de kaken. Opeens is het niet meer zo vanzelfsprekend dat decadente paar schoenen te kopen. Is het niet beter om een maandelijkse donatie voor Darfur in te stellen?
Nu is het niet zo moeilijk om mensen een confronterende boodschap over Darfur mee te geven. Maar de voorlichters in deze stad beheersen de kunst ook als het over minder gruwelijke kwesties gaat. Neem zoiets simpels als leraren werven. In Nederland kwam Onderwijsminister Van der Hoeven destijds met “Je groeit in het onderwijs”. Welke boodschap komt beter over? De licht filosofische uitspraak van Maria, of de volgende ‘neus op de feiten’- slogan in New York: “You remember the name of your first grade teacher. Who will remember your name?”
Waarom hanteert Postbus 51 de Amerikaanse tactiek niet? Wellicht omdat de voorlichters in New York werken voor stichtingen, in plaats van de overheid. Vele rijken in de Verenigde Staten laten hun geld in een foundation na. De mensen achter deze stichtingen zijn degene die New Yorkers zo doeltreffend hun gedrag laten veranderen. De overheid krijgt in Nederland waarschijnlijk een stortvloed aan kritiek over zich heen als ze een campagne start die op het randje van het ethisch toelaatbare balanceert. Toch moet de overheid deze risicovolle stap durven nemen. Te vaak worden er miljoenen over de balk gegooid met laffe en te vriendelijke campagnes. De boodschap moet krachtiger gepresenteerd worden. Voorlichten is als een schot hagel, maar je kan het wapen wel preciezer afstellen.
Reacties (9)
Dit artikel vermeldt niet of die hardere slogans in de VS ook daadwerkelijk helpen. Maar ik geef toe: die van de leraar vind ik wel goed gevonden.
Van SIRE herinner ik me wel goede campagnes; bijv jaaaaaaaaaaaaaren geleden over het respecteren van bejaarden, dat een overduidelijk erg oude man erg nijdig zegt ‘ik ben je opa niet’
Ik weet niet of het helpt: In Belgie staan ook al redelijk brute borden naast de weg, maar de Belgen zitten zo nodig met een nog grotere Neanderthaler-instelling op de weg dan Nederlanders.
Misschien ligt t aan mij. Maar ik vind die amerikaanse aanpak confronterend. Leidt dat nu niet tot verharding…. en begon je nu net je artikel met een poging verharding onderuit te halen?
@ obscura, ik kon geen artikel vinden wat mijn mening onderschreef. Wel is er een theorie uit de sociale psychologie die zegt dat je mensen moet laten schrikken bij voorlichting, en ze vervolgens een oplossing moet aanreiken. Helaas ligt dat boek in Amsterdam, dus kan de auteur even niet achterhalen.
@knut, De Amerikaanse aanpak is inderdaad confronterend. Maar ik denk niet dat dit leidt tot verharding. Meer tot een beter bewustzijn. Het mondiale bewustzijn van een mens is een zeer zwak iets. Jij en ik kunnen ons gelukkig voelen terwijl we weten dat er op hetzelfde moment mensen sterven van de honger.
Door op zeer confronterende wijze mensen aan te spreken op wat er aan de hand is, worden ze even wakkergeschud. Even zijn ze zich dan bewust dat er iets niet klopt in de wereld. Waardoor ze sneller tot actie overgaan.
Als jij vervolgens geld overmaakt noem ik dit resultaat niet verharding. Maar medeleven met mensen die het slechter hebben.
Als jij je schuldig voelt door een confronterende boodschap over asociaal gedrag in het verkeer, gedraag je je sneller beter. Dat noem ik geen verharding, maar een meer prettige sfeer op de weg.
@ prometeus, het hoeft niet bruut te zijn. Maar wel confronterender. Je hoeft geen lijken te tonen, maar wel iets wat mensen raakt. Die deurmat naast de snelweg vind ik wel een goed voorbeeld.
We hebben mirror neuronen, die worden niet enkel getriggered als we zelf wat doen, maar ook als we een ander dat zien doen. Dat schijnt ons de mogelijkheid te geven om ons beter in te leven in de ander (en om gedrag te kopiëren). (Daar is trouwens nog een experiment van te zien in de Horizon docu: Human v2.0)
Dat is dus ook iets om gebruik van te maken als dat mogelijk is. Dit is misschien ook waarom de tsunami zoveel hulp opgang bracht, er waren namelijk beelden waarop je mensen zag rennen voor hun leven en waar je de angst en het verdriet van hun gezichten af kon lezen.
Misschien werkt dat ook als je beelden laat zien waarop goed/vriendelijk gedrag wordt getoond, waar gezichtsuitdrukkingen worden getoond waar waardering uit spreekt.
Wat betreft slogans ligt het er ook maar net aan wat het heersende denkbeeld is van mensen. Als dat het idee van competitie is waarin ieder zijn eigenbelang nastreeft waaruit dan door de onzichtbare hand het beste resultaat zou komen, dan werkt zo’n slogan van “Rij met je hart” niet. Maar als het heersende denkbeeld bij de persoon is dat je rekening moet houden met anderen en dat je moet proberen samen te werken, dan slaat bij die persoon die slogan waarschijnlijk wel aan (maar de meeste agressieve bestuurders behoren waarschijnlijk niet tot die groep). Maar dat is dus ook maar net welk denkbeeld mensen wordt bijgebracht (in de opvoeding). Het vereist veel tijd om mensen dat denkbeeld bij te brengen. (Dit wordt beschreven in het boek Thinking Points)
Werkt “Rij met je hart” niet gewoon averechts omdat het de insteek “gebruik je hersens” onderuit haalt? Een verwijzing naar het hart is meestal een verwijzing naar emoties wat bij asociaal rijgedrag meestal juist voor hitte zorgt.
De zelfbewuste asociale rijder zal waarschijnlijk zeggen: “Dat doe ik al” fo “Nou, hoor je het ook eens van een ander, opschieten sukkel”
@micha: Precies! Dat denk ik nu ook altijd als ik zo’n bord zie :-)
‘Ah, met m’n hart! Laat ik dan nu die asociale mercedes die zit te bumperkleven eens even lekker achterop mijn renault clio van 300 jaar oud klappen! Levert me vast een lekkere verzekeringspremie op’.