De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Technologische vooruitgang is ervoor bedoeld het leven voor eenieder wat aangenamer te maken. En dus storten zich hordes wetenschappers op het verbeteren van die alledaagse frustratieopwekkende omstandigheid die het verkeer heet.
We zagen al eerder hoe ontwikkeling van een verbeterd verkeersbord de doorstroming bij kruisingen zonder stoplichten moest verbeteren en in veel gevallen worden kruispunten met stoplichten vervangen door rotondes.
Helaas is het niet mogelijk alle stoplichten uit te bannen en dus is de arme automobilist toch weer gedoemd om te pas en te onpas voor een onterecht rood stoplicht op de rem te moeten staan en zijn nagels woest diep in het stuur te duwen. Het lijkt soms wel of het doorgaande verkeer op de ringweg elke honderd meter op de rem moet om die éne auto die het kruispunt wil over steken voor te laten.
Nu is het natuurlijk niet zo dat die stoplichten zich contraproductief gedragen, maar het kan wel allemaal een stuk slimmer. Onderzoek naar de verbetering van de verkeersdoorstroming bij verkeerslichten is al langer populair. Zo promoveerde werktuigbouwkundige Ronald van Katwijk op een computermodel om verkeerslichten met elkaar te laten communiceren om auto’s optimaal van A naar B te krijgen. Ze kijken als het ware verder dan hun neus lang is. In Van Katwijks model zijn de stoplichten adaptief in de zin dat ze zich aanpassen aan de huidige verkeerssituatie. Is er sprake van een plotselinge omleiding, dan schakelen de stoplichten vroeger of juist later om naar de juiste kleur.
Nieuw onderzoek van de Zwitserse onderzoeker Dirk Helbing kiest voor een iets andere aanpak. Hij gaat niet uit van uitgebreide communicatie of een ‘optimaal’ gekozen top-down programma. Dat laatste lijkt een goed idee, maar door de hoge mate van variantie komt zo’n optimaal geval eigenlijk nooit voor. In Helbings aanpak kijken de stoplichten naar de optimale ‘flow’ van auto’s en passen hun gedrag aan. Om te zien wat voor aanpassingen handig zijn, keken de onderzoekers naar het gedrag van mensen als ze in twee grote groepen in tegengestelde richting door een nauwe gang lopen. Er ontstaat een soort natuurlijk lopen- en voorlaatgedrag waardoor uiteindelijk iedereen redelijk snel naar de juiste kant komt. De natuurlijke opbouw en afname van druk zorgt voor deze prettige doorstroming.
Helbings idee is nu om dit natuurlijke gedrag als basis te laten dienen voor verkeerslichten. De stoplichten bepalen de flow niet, maar de flow bepaalt juist het gedrag van de stoplichten. Door middel van sensoren geven de verkeerslichten aan elkaar door dat er een grote groep aankomt of dat er wel overgeschakeld kan worden naar een rood signaal.
De theorie werd getest in een gedeelte van Dresden, waar 13 kruisingen bestuurd werden door het nieuwe systeem. In totaal werd een afname van de wachttijd van 9% bij auto’s en vrachtauto’s, 56% voor trams en 36% voor voetgangers gemeten. In Dresden en Zurich denkt men er serieus over na om het nieuwe slimme systeem in te voeren. Dus een protip: Als je daar straks een groene golf wil in je auto, zorg er dan voor dat je in een school/roedel/groep met andere auto’s rijdt.