WW: Lucy de menselijke chimpansee

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Al eerder refereerde ik naar een aflevering van de briljante wekelijkse podcast van This American Life. Maar de aflevering van deze week verdient wederom alle aandacht. In ’the parent trap’, de uitzending van deze week, twee verhalen over ouders die hun kinderen (onbedoeld) voor lastige situaties plaatsen. Het tweede verhaal ‘The opposite of Tarzan’ werd gemaakt door WNYC’s Radiolab en beschrijft het leven van Lucy, één van de menselijkste dieren ooit.

Nu zijn er meerdere verhalen over mensapen, opgevoed door mensen die bijzonder menselijk gedrag vertonen. Vaak gaat het hier om circusdieren, die -getooid met malle hoedjes en kleren- zo menselijk mogelijk moeten doen om de kost te verdienen. Bij Lucy Temerlin lag het anders. Haar menselijke opvoeding was het resultaat van de nieuwsgierigheid van de psychotherapeut Maurice K. Temerlin. Hij was benieuwd hoe menselijk een mensaap zou kunnen worden en besloot de daad bij het woord te voegen: hij adopteerde in 1964 samen met zijn vrouw de pasgeboren chimpansee Lucy en voedden haar op alsof het hun dochter was. Ze werd niet alleen geliefd als een dochter, maar ook behandeld als een klein mens. En mede doordat Lucy nooit contact had met andere mensapen groeide ze op als een menselijk kind.

Zo droeg ze jurkjes, at met mes en vork aan tafel en las ze tijdschriften. Misschien nog belangwekkender is dat Lucy gebarentaal aangeleerd kreeg door primatoloog Roger Fouts. Uiteindelijk leerde Lucy zo’n tweehonderd gebaren. En er waren tekenen dat het hier niet ging om pure na-aperij, maar om daadwerkelijk taalgebruik. Zo beschreef Lucy een watermeloen als “drink fruit”. Ook loog ze tegen haar ‘vader’: toen ze ooit de vloer bevuilde schoof ze de schuld in de schoenen van Fouts’ student Sue.

De menselijkheid van Lucy wordt eng duidelijk als Maurice in zijn memoires beschrijft wat er gebeurt als hij Lucy op een dag openlijk masturberend op de bank treft. Maurice rende naar de plaatselijke kiosk en kocht een ‘Playgirl‘ voor haar. En inderdaad, in een absurd geval van omgekeerde bestialiteit begon Lucy vrolijk te masturberen terwijl ze naar de pornografische afbeeldingen van een ander dierenras keek.

Maar kleine meisjes worden groot en grote chimpansees zijn lastig te handhaven. Zo ook Lucy, naarmate de jaren vorderden werd het voor de Temerlins steeds lastiger Lucy in huis te houden en uiteindelijk kozen ze ervoor om Lucy vrij te laten in een Afrikaans primatenreservaat. Hier houden de inmiddels overleden Maurice Temerlin’s verslagen op. De makers van Radiolab vertellen echter hoe het verhaal van Lucy afloopt. Lucy kon jarenlang helemaal niets met het dierenbos, ze kon geen voedsel voor zichzelf verzamelen en kwijnde langzaam weg. Wat begon als een ongetwijfeld goedbedoeld experiment leek tragisch te eindigen. Alleen door de inspanningen van psychologiestudente Janis Carter, die haar leven in de VS opofferde om Lucy en haar lotgenoten te helpen. Ik ga het einde niet verklappen, maar er zitten nog een paar hele mooie omkeringen van mens-dier relaties in het verhaal.

Luister naar het verhaal op de site van Radiolab of op die van This American Life.