De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
In de Ilias beschrijft beschrijft Homerus de Chimera, het fabeldier dat de held Bellerophon dient te doden als volgt:
Van goddelijk geslacht, een fabeldier,
Van voren leeuw, van achtren slang, een geit
Daartussen, ademend een felle gloed
Van vlammend vuur. […]
De chimera komt nog een paar keer vaker voor in Griekse en Latijnse mythologie meestal als een combinatie tussen leeuw-slang-geit. De chimera is niet het enige fabel–mengdier dat we kennen, maar biologen hebben gekozen voor de term chimerisme om de in de echte wereld voorkomende mengvorm tussen twee soorten of individuen te beschrijven. Er is sprake van biologisch chimerisme indien er in een individu cellen te vinden zijn van meer dan één zygoot. Dit geval ontstaat bijvoorbeel als er twee embryos in de baarmoeder versmelten (in dat geval is er waarschijnlijk sprake van 1 set ouders).
Door chimerisme kunnen ook bijzondere sexe-situaties opduiken, wanneer één van de celtypen mannelijk en de andere vrouwelijk is. Er is dan sprake van een ‘ware hermafrodiet‘. Zo is er een beschrijving van een zebravink waarbij de geslachtskenmerken precies verdeeld waren over de linker- en rechterkant van het beestje. Links had het beestje testikels, rechts eierstokken.
Chimerisme komt ook voor bij mensen. In 2001 werd bij bij een Amerikaanse vrouw aan de hand van DNA vastgesteld dat maar één van haar drie zonen echt van haar was. De vrouw meldde zeker te weten dat ze zich herinnerde alledrie gebaard te hebben. Pas na twee jaar vogelden de wetenschappers uit wat er aan de hand was: de vrouw bleek een chimera te zijn, het produkt van een samensmelting van een (niet-identieke) tweeling. Ze droeg dus twee verschillende soorten cellen met zich mee. Chimerisme is weliswaar zeer zeldzaam, maar er zijn wel degelijk meerdere gevallen bij mensen bekend.
Genetische experimentatie heeft ook gezorgt voor chimera’s waarbij verschillende soorten gemengd worden. In die zin verschilt een multi-soort chimera dus ook van een kruising tussen twee verschillende diersoorten (zoals bijvoorbeeld de Lijger of de Cama die we vorige week zagen). Bij een ‘normale kruising’ tussen twee diersoorten zijn alle cellen afkomstig van een enkel ouderpaar. Bij een chimera bestaat een organisme uit zowel cellen van dier A als cellen van dier B.
In de natuur komt chimerisme doorgaans zeer zelden voor, maar recent onderzoek heeft uitgewezen dat dat bij zee-anemonen anders ligt. In een laboratorium in Canada werden 27.169 exemplaren bekeken op chimerisme. 3% van de individuen bleek overduidelijke kenmerken te vertonen. Bij sterke vermenging van verschillende cellen ontstonden bijvoorbeeld twee–koppige exemplaren. De onderzoekers vermoeden dat nog een veel groter percentage dan de 3% chimerisch is. Zee-anemonen zijn verwant aan koraal-achtingen en kwallen. Bij deze laatste twee diersoorten is het onderscheid tussen individu en kolonie zeer lastig te maken. Daar is er dus altijd sprake van een vorm van chimerisme. Bij zee-anemonen wordt wel uitgegaan van individuele, losstaande organismen. De onderzoekers denken dan ook dat deze resultaten een evolutionaire brug aangeven tussen twee biologische oplossingen: kolonieën van losse cellen en daadwerkelijke individuen.
