Bangladesh en onze beeldvorming

Als u de naam Bangladesh hoort, waar denkt u dan aan? Een overstroming misschien, of een vreselijk moord op een liberale blogger die aan stukjes is gehakt? Heel misschien aan overbevolking, armoede?

Voor mijn werk kom ik in veel verschillende landen. Als ik erover vertel aan vrienden dan komt vrijwel altijd een vraag op die gaat over wat wij hier in Nederland in de pers meekrijgen over dat land.

Als ik vertel in Colombia te zijn geweest dan komt vaak de vraag of het er niet gevaarlijk is. De cocaïne, de guerrilla’s. Turkije roept zorgen op over bomaanslagen, een zeer autoritaire leider, islamisering. En Rusland, daarover zijn veel van mijn gesprekspartners het eens, dat moet wel heel erg zijn met een leider als Vladimir Poetin en alle agressie.

Als ik dan vertel dat de meeste mensen in Colombia weinig te maken hebben met de guerrilla en de cocaïne teelt en handel weliswaar de economie corrumpeert maar dat het in mijn ervaring veel belangrijker is dat bijna alle dorpen waar het tien jaar geleden donker was in de avond er nu elektriciteit is, dan kunnen vrienden dat niet goed volgen. Als ik vertel dat mijn Turkse vrienden weliswaar lijden onder politieke ontwikkelingen, maar dat tegelijk de Turkse maatschappij een bruisende diversiteit in zich herbergt die intenser is dan bijvoorbeeld de onze dan klinkt ongeloof. Zeker als ik erbij vertel dat ik me in het land juist heel veilig voel (op een paar plekken na waar aanslagen een reële mogelijkheid zijn). En als het merendeel van de Russen in mijn ogen gewoon hun ding doen, dag in dag uit totaal onspectaculair, dan komt dat niet overeen met het beeld dat mensen hier van Rusland hebben.

De vragen komen veelal voort uit het beeld dat de media ons geeft. Een beeld dat bepaald wordt door incidenten, liefst fotogenieke incidenten. Door soundbites die suggereren dat er een goed en een kwaad is. Diepgang in de media verhoudt zich immers niet met een groot lezerspubliek, advertentie inkomsten, succes.Het gevolg is dat we vaak verstoken blijven van een beeld hoe het nu echt in een land gaat. Welke zaken wel goed gaan, en welke niet.

Tahmima Anam is een schrijfster die afkomstig is uit Bangladesh, en als dochter van een diplomaat de wereld heeft gezien.

I am a novelist. I look around at the world and I make up stories about people, families, lovers and friends. More often than not, the stories take place in Bangladesh, where I was born. When I close my eyes and think of home, it’s the peaty smell of the monsoon, the harsh light of the equatorial sun, the clashing sounds of the capital city, Dhaka, that come to mind.

Maar ook zij krijgt steeds weer dezelfde vragen over haar Bangladesh.

But, more often than not, people do not ask me about the peaty smell of the monsoon. The questions are about other things, the bigger things, such as religion, politics, the unaccounted bodies of the dead, the history that makes the present.

En zij is het zat, altijd maar weer vragen over de  stereotypen van Bangladesh te krijgen. Dus heeft ze een lijst van vragen opgesteld die ze niet langer wil beantwoorden. Of het land fundamentalistischer wordt, of het staat te verdrinken? En door de vragen juist niet te beantwoorden schetst ze een heel ander, in mijn ogen veel rijker en vollediger beeld van Bangladesh. Zeker, het doodhakken van bloggers is verschrikkelijk, en de vervolging van oppositie ook. Maar daar tegenover staat zoveel meer.

Het verhaal dat Tahmima Anam vertelt is voor mij een geslaagde poging om aan beeldvorming te doen die er toe doet.

Open artikel