Provincies zijn enorm saai. De besluitvorming is erg institutioneel en niet direct merkbaar. De gemiddelde Nederlander zal zich ook niet snel met een Commissaris van de Koningin identificeren, laat staan met gedeputeerden of leden van de Provinciale Staten. Tevens is niet altijd duidelijk waar de macht van de provincies ligt.
Een aspect van de onaantrekkelijkheid is het gebrek aan media-aandacht, dat er nu al is. Ik weet niet of het voor de grote reorganisaties in medialand anders was, maar de voornamelijk regionale kranten die de provincies verslaan, komen pas in actie als er vele miljoenen uitgedeeld worden. Of als er miljoenen verloren gaan natuurlijk. Maar stel dat zelfs die laatste barrière wegvalt, de regionale kranten, wie verslaat dan de provincies?
Laat ik voorop stellen; zonder een verandering in de grondwet kunnen we niet om de provinciale bestuurslaag heen. Bovendien gaan er bakken vol met geld in om. Elk jaar krijgen de twaalf Nederlandse provincies meer dan een miljard (1,2 miljard in 2009) om te verdelen en naar eigen inzicht uit te geven. Daarnaast komen er leges, uitkeringen van het rijk, subsidies van de EU en rente binnen. De begroting van alle provincies samen behelst zo’n 4,4 miljard euro aan uitgaven.
Ik heb vertrouwen in de regionale media die de provincie in de gaten houden. De provinciale miljoenen die bij Icesave geparkeerd stonden waren snel achterhaald toen de nood aan de man was. Maar het is crisis bij de regionale kranten en hun toekomst is onzeker. Niet alleen in Nederland, maar ook in Amerika roept dat de vraag op wie straks de provincie – en in de Verenigde Staten de afzonderlijke staten – in de gaten houdt.
In de Verenigde Staten onderzoekt Jeff Jarvis op welke manier deze bestuurlijke laag gecontroleerd moet worden. Daarbij doet hij meteen al een erg Amerikaanse suggestie door filantropie als redding te zien. Hij redeneert als volgt. Als de markt voor dansbedrijfjes in Texas 20 miljoen dollar aan filantropische investeringen behelst, dan moet de provinciale journalistiek dat ook binnen kunnen halen.
Hier stelt de commissie Brinkman voor een internetheffing in te voeren waarmee regionale kranten gered gaan worden. Of dat extra geld echter voldoende is om een verslaggever op het provinciehuis te houden, dat weet ik niet. Bovendien, zo geeft Jarvis ook aan, moet een medium los van de financiën ook de keuze maken om de regionale bestuurslaag te verslaan.
Welk model zou in Nederland beter toepasbaar zijn? Die van de filantropie of die van de solidaire oplossing, waarbij we allemaal een beetje betalen? Of kunnen we onze provinciale bestuurders vertrouwen en is die verslaggeving niet nodig?
Reacties (3)
Als er geen hond geïnteresseerd is in provinciale verkiezingen, lijkt het me nou niet echt dat we niet kunnen leven zonder journalisten in het provinciehuis om de boel in de gaten te houden. Als men met verve de regionale krant uitspelt mag je aannemen dat ze ook wel even naar het stembureau lopen.
Zoals je zelf aangeeft is het ook meer het paard achter de kar spannen.. legitimiteit voor een provinciale administratieve laag is er nauwelijks, dus laat de overheid maar wat minder tijd steken in de Commissie Brinkman e.d. en wat meer in de genoemde verandering in de grondwet.
Provincie is één level waar de óbjectieve’ controle gevaar loopt, met het verdwijnen van journalisten uit de lokale bladen ontstaat een soortgelijk probleem op gemneenteniveau. Weliswaar publiceren de gemeenten er karig op los in de lokale advertentiekrantjes maar de redactieruimte hangt sterk af van het advertentieresultaat. Afname van bestedingen op dat vlak (en dat is geen ondenkbaar risico gegeven de huidige economische situatie) zullen repercussies hebben op redactieruimte. Het kritisch volgen zal daartoe sterk verminderen en alleen de politiek gengageerden zullen trachten op andere wijzen tot objectieve informatie te komen.
Dat lijkt me geen goede zaak voor de controle van de bestuurbaarheid op breed democratisch niveau.
Het instandhouden van landelijke kranten en de behoefte aan regionaal en lokaal instandhouding van dergelijke berichtgeving, doet de vraag recht aan of er ook niet iets moet komen als publieke kranten op alle drie de niveaus. Niet als linkse hobby maar als waarborg voor objectieve berichtgeving…
Net alsof een waakhond wat uitmaakt. Dat in mijn provincie politici (zowel op provinciaal als gemeentelijk niveau) door en door corrupt zijn is al decennia (eeuwen?) gevoegelijk bekend. Er is zelfs geen krant nodig om dat uit te vinden, iedereen die een paar raadszittingen volgt (en die worden uitgezonden op lokale TV) kan het daaruit vanzelf meekrijgen.
Actie wordt er nauwelijks tegen ondernomen. Af en toe stapt er eens eentje op, als er teveel commotie ontstaat (=het bereikt Den Haag), maar dan staat er gewoon weer een partijgenoot klaar om op te volgen en precies hetzelfde beleid voort te zetten. Juridische maatregelen zijn uiterst zeldzaam, want solidair wordt de hand boven elkaars hoofd gehouden in de Vriendenrepubliek. Daar hebben regionale kranten in het verleden ook geen verandering in kunnen brengen.