Gisteravond las ik een stuk over de DSB bank. Dat ging vooral over klanten die zich belazerd voelen. Hypotheek afsluiten en denken dat het gunstig is om dan twee jaar later te merken dat je stevig genaaid bent omdat de rente dan ineens geen 2 procent maar 8 procent is geworden. Natuurlijk, je hoort de kleine letters te lezen en ja je bent naïef geweest, maar er zitten twee kanten aan het verhaal.
Een uurtje later ploeg ik door wat vakliteratuur en kom ik de zogeheten IEEE Code of Ethics tegen. En toen vroeg ik me prompt, ook heel naïef, af of met zo’n Code in algemene zin, geldend voor alle werknemers dit misschien allemaal voorkomen was. Alleen al de eerste regel had het de verkopers van de DSB onmogelijk moeten maken de hypotheken überhaupt aan te smeren:
1. to accept responsibility in making decisions consistent with the safety, health and welfare of the public, and to disclose promptly factors that might endanger the public or the environment;
We zouden een hoop wetten niet hoeven te maken als we iedere werkgever zouden verplichten zijn werknemers zo’n ethische code te laten tekenen met bloed. En de werkgever zelf natuurlijk.
En ik droom weer verder.
Reacties (25)
Benieuwd hoeveel leveranciers met Defensie-contracten zeggen zich aan de IEEE-standaarden houden.
@ijsbrand: de vraag is eerder of er uberhaupt mensen te vinden zijn (in significante aantallen) die op z’n minst in deze termen over hun eigen werk en de gevolgen ervan denken.
Geld en ethiek gaan niet samen, zijn strijdig.
@HansR: Niet noodzakelijk. Maar wel vaak in onze huidige maatschappij.
Dus je krijgt de vraag terug. Hoe maak je een maatschappij zo dat geld en ethiek wel samen gaan?
Je hebt ook organisaties die dit hoog in het vaandel hebben staan, maar waar de werknemers juist onderling bepaald niet elkaars welbevinden in acht nemen. Als ik me niet vergis: Wereldbank, VN…
@Steeph
Hoe maak je een maatschappij zo dat geld en ethiek wel samen gaan?
Dat is niet mogelijk omdat de essentie van geld dat voorkomt. Het antwoord is zo complex dat het niet mogelijk is om in kort bestek daar iets over te zeggen maar ik geef je natuurlijk graag even mijn tweede prelude uit mijn eigen boek (lang geleden dat ik daar hier iets uit heb geciteerd trouwens, maar graag gedaan :)
Tweede prelude: Over geld
Geld is amoreel. Dat wil zeggen, dat het niet uitmaakt hoe je er aan komt. Als je veel geld bezit wordt je er om gewaardeerd. Waardering van andere mensen is een van de functies die ieder individu wil maximaliseren. En daarmee wil ieder individu en dus elke staat het bezit van geld maximaliseren.
Geld is amoreel. Het is een basis van fascisme. Fascisme wordt niet gekenmerkt door moorden op joden of hakenkruisen. Fascisme wordt gekenmerkt door amoraliteit bij mensen ten opzichte van hun medemensen.
Mensen die rijk zijn kunnen dat dus zijn als gevolg van handelingen die bij wet zijn gedefinieerd als misdaden (strafbaar), of als goede daden (niet strafbaar). En dat is niet af te lezen aan het bezit zelf.
Het gaat om definitie bij wet. Er is geen absolute misdaad.
Een samenleving waarvan het handelen van mensen is gebaseerd op het handelen met geld, is derhalve een samenleving zonder normen en waarden. Het is een amorele samenleving waarin het handelen van mensen wordt genormeerd naar hun bezit.
Alles dat door mensen wordt bedacht, wordt uiteindelijk geplaatst in de context van geld.
De context of discovery verschilt van de context of justification.
Homo Homini Lupus est.
Cf. recent artikel in the Times:
“MBA Students swear to serve the greater good
Business schools students are making concerted efforts to elevate the image of management”
http://business.timesonline.co.uk/tol/business/management/mba/article6859049.ece
Heb zojuist boek besteld HansR, lijkt me interessant. Krijg ik natuurlijk wel een gesigneerd exemplaartje..
Welk verschil is er met andere banken wat kredieten betreft afgezien van de agressieve marketing? Daar word je ook genaaid waar je bij staat!
@Micha
Ha, dank. Tis altijd anders dan je denkt hoor :)
Maar je krijgt je gesigneerde exemplaar. Dat maakt het nog meer een object voor verzamelaars. Geld waard!!
@Steeph. Een beter voorbeeld. Project Indect. Waarin 17 Europese universiteiten samenwerken aan de ontwikkeling van een Big Brother-systeem dat Orwell in zijn bangste dromen nog niet had kunnen verzinnen. Terwijl universiteiten toch ergens voor stonden. Ooit.
Als het mensen al niets eens geleerd wordt…
De knullige introductiefilm op YouTube, met een voice-over in een accent dat Hollywood verdacht heeft gemaakt, doet geen recht aan hoe ver de plannen reiken [pdf] die elders gepresenteerd zijn. Een opmerking als deze, online geplaatst, kan voortaan al als verdacht gelden.
Het citaat uit het boek is een stelling dat mensen andere mensen die geld bezitten waarderen, ongeacht hoe ze dat geld hebben vergaard. Daarmee is m.i. nog niet beargumenteerd dat geld as such leidt tot immoreel of amoreel gedrag.
@eli
Er wordt ook gesteld dat het bezit van geld wordt gemaximaliseerd. Aangezien de hoeveelheid niet onbeperkt is leidt dat onvermijdelijk tot competitie en die competitie is naar wat ik zeg amoreel en juist niet immoreel.
Het probleem is juist dat immoreel een oordeel inhoudt en amoreel gewoon een constatering is dat er geen ethiek op van toepassing is. In het ene tijdperk is iets goed, in het andere is hetzelfde fout.
Een aardig voorbeeld is b.v. wat de Spanjaarden deden met en tijdens de verovering van de Amerika’s. Veel geld (goud) te halen, veel mensen te doden. Was allemaal goed in die tijd en gaf veel navolging. Maar werd in later eeuwen toch niet helemaal koosjer geacht. Dat is wat ik de amorele werking van het geld noem.
Het immorele is tijdsafhankelijk.
De definitie en zwaarte van de misdaad ook.
Het amorele is universeel.
Dan heb ik een vraag voor je HansR.
Ik las vandaag over een hedgefund-manager die eind jaren ’90 veroordeel is voor het plaatsen van grote hoeveelheden aandelen en opties bij collega marktpartijen. Tegenwoordig mag dit gewoon en heet dit “”Dark Pools of Liquidity”
Is dat amoreel of immoreel?
http://www.moneymorning.com/2008/07/10/dark-pools/
Die ethische code bewaren we dan maar voor de volgende beschaving.
http://www.youtube.com/watch?v=hDMFjDpgBCI&feature=player_embedded#
@Gen. Major S. Butler,
Eigenlijk heb ik natuurlijk het antwoord al gegeven:
1) De handeling zelf is altijd amoreel – dwz zonder morele toevoeging, zonder ethiek – want ze betreft geld verdienen.
2) Eind jaren 90 was de handeling blijkbaar illegaal en dus was het toen immoreel om op die manier geld te verdienen. Het was nl tegen de heersende wet in. Het was dus waarschijnlijk ook strafbaar.
3) Als het nu is toegestaan is het nu niet meer immoreel.
Als er wetten worden gemaakt die de handeling strafbaar maken dan zullen er wel ethische bezwaren te verzinnen zijn binnen die specifieke sociale situatie die die manier van handelen laakbaar achten. Dat die wetten worden verwijderd laat zien dat de ethiek veranderd is (tijdens de Bush periode?)
(blijft een mooie nick trouwens)
Nee, onder Clinton. Timothy Geithner en Greenspan. Tegelijk met de blijkbaar niet onbelangrijke glass-Steagall act…
De ‘Code Banken‘(pdf!), voorgesteld door de commissie Maas en die per 1 januari 2010 in werking moet treden, rept in artikel 3.2.3 en 3.2.4 over een moreel-ethische verklaring die bankmedewerkers, bestuurders incluis, moeten ondertekenen, die luidt: “Ik verklaar dat ik mijn functie als bankier integer en zorgvuldig zal uitoefenen. Ik zal een zorgvuldige afweging maken tussen alle belangen die bij de bank betrokken zijn, te weten die van de klanten, de aandeelhouders, de werknemers en
de samenleving waarin de bank opereert“.
Na 1 januari 2010 zal het dus nooooit meer fout gaan.
Wat dat dromen betreft: Als het waar is dat dromen bedrog zijn, verklaart dat wel de wanpraktijken die tot de crisis hebben geleid. Men was immers bezig elkanders dromen waar te maken?
@Peter: Ik vind die formulering in de Code Banken wel heel vrijblijvend.
Zet:
“zorgvuldige afweging maken tussen alle belangen die bij de bank betrokken zijn”
Tegen:
“decisions consistent with the safety, health and welfare of the public”
De laatste zegt dat het goed moet zijn voor de klant. De eerste zegt dat dit niet hoeft als het het belang van de bank of de aandeelhouder schaadt.
Weinig hoopgevend dus.
@Steeph:
Ja, dat ‘safety, health and welfare of the public’ had ook wel in de Nederlandse bank code kunnen staan. Nu moet je nog maar afwachten wat die ‘zorgvuldige afweging’ inhoudt en hoe die uitpakt. In artikel 3.2.3 staat dat die verklaring een model is, dat ieder bank naar eigen inzicht kan aanvullen.
In die verklaring staat verder nog wel: “Ik stel in die afweging het belang van de klant centraal en zal de klant zo goed mogelijk inlichten” en “(…)ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving“.
Misschien moeten de particuliere banken maar eens worden afgeschaft en plaats maken voor een nieuw soort coöperatieve banken, waarin de klant altijd centraal is.
Hoewel, zul je zien dat er dan ook een coöperatieve bank voor ‘jackassses en avonturiers’ opstaat.
@ HansR, Sorry, de Glass-Steagal act staat helemaal los van die dark pools… Dat is iets van de afgelopen 2 jaren.
Wel grappig om te zien dat onze regering nu bezig is om een soortgelijke pool te creeren voor gas. Waar grote partijen gas kunnen verhandelen zonder de markt teveel te laten bewegen. Net als Enron!
Ik had iets met economie moeten doen…
NYSE Euonext heeft trouwens al 30!! van deze pools onder zich…
Misschien van liberaal naar communistisch kapitalisme… ; )
Communistische kapitalisme is een oxymoron.