Hieronder volgt een gastbijdrage van Jaap de Goede, dit artikel verscheen ook op zijn eigen blog.
Het adoptie-zusje van ons buurjongetje is vervroegd over komen vliegen, uit Haïti. Vanwege de aardbeving. Zo komt de ramp wel heel dichtbij. De hele buurt leeft een beetje extra mee. Dus natuurlijk geven we ook wat geld, voor het tehuis waar het zusje vandaan komt. Voor Haïti. Maar ik verbaas me ook. Want waarom helpen we Haïti nu pas echt?
Overal in de wereld doen mensen mee met geld geven, hulp sturen, geld inzamelen. Natuurlijk willen we die arme mensen in Haïti helpen. Nederland alleen al gaf honderd miljoen, zestig van de TV-inzameling, en nog eens ruim veertig van Koenders. Bij elkaar bijna een tientje per volwassen Nederlander. En ons land zamelt heus niet als enige in. Wereldwijd zitten we op vele honderden miljoenen, misschien al over het miljard.
Daar mogen we trots op zijn. Want voor zo’n land als Haïti is een miljard heel veel. Zes miljoen Haïtianen “verdienen” bij elkaar namelijk maar vijf miljard euro in een jaar. Een miljard is ongeveer zoveel als zij in totaal in een jaar importeren aan goederen uit het buitenland. Voornamelijk aan steeds weer duurdere olie. En de honderd miljoen uit Nederland is al bijna het hele tekort op hun jaarlijkse betalingsbalans. Het tientje van de gemiddelde Nederlander is al een week inkomen voor de 80% Haïtianen die leven onder de armoedegrens.
Haïti is blijkbaar gewoon heel erg arm. Dat was het niet altijd. Ooit was het de één van de rijkste kolonies ter wereld. Maar toen ze tijdens Napoleon hun onafhankelijkheid wonnen van Frankrijk ging het mis. Frankrijk stond op herstelbetalingen voor de verloren plantages, of Haïti zou niet toegelaten worden tot de internationale handel. Het was een beetje als de schuldeis die nu boven het hoofd van IJsland hangt.
Haïti bleef gebukt gaan onder de gevolgen van die schuld – en de volgende schulden – tot ver in de afgelopen eeuw. En toen begon dictator Papa Doc en zoon de nationale schuld weer op te drijven om in eigen zak te steken. Nota bene pas vorig jaar is twee derde van de overblijvende internationale schuld kwijtgescholden. En afgelopen weekend is door de G7 besloten dat de laatste honderden miljoenen aan uitstaande schulden ook maar eens vergeten moet worden.
Waarom was daar eigenlijk een aardbeving voor nodig?
Stel eens dat er geen aardbeving was geweest. Maar dat we al die honderden miljoenen toch bij elkaar hadden gebracht. Stel dat je dat geld goed wist te investeren en besteden. Dan zou je zelfs een straatarm land als Haïti uit het slop kunnen trekken. Dat is niet eenvoudig, dat weet ik. Krijg het geld maar op de goede plek. Er zijn wel meer mensen die zo’n miljard willen hebben, en het graag onderweg inpikken. En nu gaat natuurlijk heel veel op aan wederopbouw.
Maar toch, we zouden een land duurzaam kunnen steunen. Met één enkele wereldwijde inzameling!
Zullen we eens kijken welk ene straatarme land we komend halfjaar een echte kick-start kunnen geven, wereldwijd, met ons allen? Vóór er daar een aardbeving is? Het hoeft nog geen tientje per persoon te kosten.
Reacties (21)
Yeah, right. Er is geen enkel ander geindustrialiseerd land wat belang heeft bij het uit het slop trekken van arme landen. Daarom gebeurt dat dus niet. Een ramp helpt even, maar nooit volledig.
Het lastige is dat het onderliggende probleem (helaas) niet met geld is op te lossen.
en toch zal dat niet werken…
Geld is namelijk niet meer dan wat briefjes papier, wat enen en nullen in het computernetwerk van een bank. Geleend geld is het vertrouwen in de toekomstige produtieve capaciteit, en gegeven geld is eigenlijk niet meer dan onze wens dat het een keertje beter gaat met Haiti.
Echte economische verbetering krijg je pas als mensen hun dag op een zinvolle, productieve manier kunnen besteden. Niet wachtend op een baantje, of een pakje sigaretten een voor een verkopend op een straathoek. Als we grote hoeveelheden geld in de Haitiaanse economie stoppen dan levert dat alleen maar inflatie op. Meer geld dat aan de zelfde hoeveelheid beschikbare diensten en producten uitgegeven kan worden. Als we grote hoeveelheden goederen in die economie stoppen dan doet dat de lokale markten instorten. Bij een ramp heb je misschien niet veel keus, maar als ontwikkelings-strategie zal het niet helpen.
@3
De Marshall hulp werkte wel. Zelfs al was het in zekere zin een druppel op een gloeiende plaat.
Rara hoe komt dat dan?
Ik ben het met DUS eens, er is een andere agenda. Zo’n lage lonenland om je producten te laten produceren ga je niet steunen, die geef je net genoeg om te overleven. Dat noemen we nou VOC mentaliteit.
Daarnaast lopen de VS al jaren te klooien met regime veranderingen en dit helpt ook niet.
En wij ons maar afvragen waarom dit soort vluchtelingen op een gammel bootje de oceaan willen overdrijven…de wereld is ziek.
@4 omdat de politieke situatie in de armste landen ervoor zorgt dat geld niet goed terecht komt. In Europa was destijds in elk geval een basis van een ‘normaal’ systeem. Dit artikel lijkt net te doen alsof gewoon geld geven alles oplost. Politiek & overheid is op Haiti een complete ravage.
zie bv hier
http://www.groene.nl/2010/4/onze-ogen-zijn-alweer-gesloten
Jezus wat een naieveling. Is dit endemisch in het Nederlandse volk ofzo ? Krijgen we hier geen onderwijs in ? Moet dit echt uitgespeld worden ? 1) We zijn niet permanent bezig met arme landen omdat we zelf ook nog wel het een en ander te doen hebben, en 2) er is ook nog zoiets als ‘zelfbeschikkingsrecht’. 3) We helpen landen ‘nu pas’ omdat het opzetten van infrastructuur tijd kost, en 4) We geven geen gratis geld aan landen/mensen omdat het een corrumperend effect heeft (waarom nog werken, immers). Terug naar school, man.
Hoezo helpen we nu pas? Haiti was ook voor de aardbeving al het land met het hoogste aantal hulpverleners per inwoner. Haiti is hulpverslaafd. Dat is het probleem…
Beste Jaap, je snapt toch zelf ook wel hoe dat komt? Het heet marketing en het gaat om aandacht trekken. Als Haiti zelf een evenement had weten te organiseren met de impact van de aardbeving, was wellicht hetzelfde gebeurd.
Ook niet eens met dus, #1; misschien heb je wel gelijk, maar ik ben bang dat dergelijke rationele benaderingen voorbijgaan aan de volstrekt irrationele aard van degenen die dat geld moeten opbrengen. De beslissers (in feite “het volk”) hebben zielige foto’s, beelden van machteloosheid en een gevoel van verontwaardiging nodig om ze te bewegen hun plaatsvervangend schuldgevoel/medelijden om te zetten in klinkende munt. Een economisch praatje interesseert ze geen hol.
@#4 Het Marshallplan kun je hier niet mee vergelijken; de Europese bevolking zelf was voldoende onderlegd om fatsoenlijk mee te doen in de wereldeconomie – het Marshallplan herschiep enkel wat voorwaarden om die deelname in versneld tempo weer op de rails te krijgen. Het plan had waarschijnlijk in het geheel niet gewerkt in een gebied waar al lang sprake was van armoede, slecht opgeleide mensen en een gebrek aan infrastructuur. Bovendien zegt wikipedia het volgende: “Ten onrechte wordt vaak gedacht dat de economische opleving in West–Europa, die al snel na de Tweede Wereldoorlog ontstond, grotendeels is toe te schrijven aan de Marshallhulp. Wel maakte de hulp voor veel mensen het verschil tussen leven of dood.”
Los van dat alles kun je je afvragen of cadeautjes armoede wel structureel kunnen (helpen) oplossen. Meestal helpt het enkel om erger leed te voorkomen en maar al te vaak heeft het een verstoring van de lokale economie tot gevolg.
Het is zowiezo godgeklaagd dat in een land als Haiti, met bountystranden potentieel tjokvol met Amerikaanse toeristen en binnenlanden vol met suiker- en tabaksplantages, de lokale bevolking modderkoeken moet eten. Modderkoeken. Als in: zongedroogde shit van onder je voeten waar je honger van over gaat en waar je misschien nog wel iets uit kunt verteren maar waarschijnlijk niet. Zooi die ze zelfs in de Sahel weigeren te eten. Dat wijst toch wel op een iets structureler probleem, lijkt mij, dan wat een miljard op kan lossen.
Hoe kun je het nou hebben over de oorzaken van de armoede in Haiti zonder de rol van de VS te noemen? 20 jaar bezetting, daarna 2 vreselijke dictators 30 jaar aan de macht gehouden en toen ze eindelijk een democratische president hadden heeft de VS die twee keer afgezet.
Nu pas?
Wikipedia:
Foreign aid makes up approximately 30–40% of the national government’s budget. The largest donor is the US, followed by Canada and the European Union. From 1990 to 2003, Haiti received more than $4 billion in aid. The United States alone had provided Haiti with 1.5 billion in aid.
Verschil met eilandgenoot Dominica dat wel welvarend is: economisch liberalisme, voortkomend uit een rechts dictatorschap dat zichzelf uiteraard niet vergat maar wel een basis legde voor de huidge welvaart.
Die herstelbetalingen zijn natuurlijk typisch Frans-fout, maar niet genoeg om ons een blanke-man-erfzonde aan te smeren. Een vergelijking met IJsland nu is interessant (klein volkje is de dupe van beslissingen van bestuurders)maar niet relevant (omdat de slachtoffers bij Icesave meerendeels particulieren zijn).
Zeg anoniem, niet de zaken omdraaien. Lees even bij graag.
@12
“Die herstelbetalingen zijn natuurlijk typisch Frans-fout, maar niet genoeg om ons een blanke-man-erfzonde aan te smeren. Een vergelijking met IJsland nu is interessant (klein volkje is de dupe van beslissingen van bestuurders)maar niet relevant (omdat de slachtoffers bij Icesave meerendeels particulieren zijn).”
De plantagehouders die Toussaint destijds verdreef waren ook particulieren.
@9/12
HOPE I en II waren idd al in het afgelopen decennium aan de gang. Onder Bush nota bene.
Zie ook:
http://www.nytimes.com/2004/07/21/world/1-billion-is-pledged-to-help-haiti-rebuild-topping-request.html
Plinius, stel dat jij dat miljard had gehad, hoe zou jij het gebruiken om Haiti wél op z’n pootjes terecht te laten komen?
@14 dat van die Franse plantagehouders klopt, had ik ook bedacht, maar de betalingen waren aan de Franse staat. Kan me niet voorstellen dat die dat doorschoof, ik zal eens kijken of er wat over te lezen valt.
Hmm, één miljard, interessant. Daar zou het volgende van moeten kunnen, uit de losse pols. Lijn van denken: Puerto Rico, geen Nicaragua.
Huidige problemen Haiti: geen exportprodukten, geen voeding, geen werk, iedereen met hersens vertrekt (nog steeds), internationaal geen aansluiting, grote corruptie.
Acties:
– microkredieten voor handel, landbouw en nijverheid
– faciliteren handel lokaal + export, deelnemen in FTA’s/MFN prgrams
– 0%-tarief Vpb voor research- en produktievestigingen van voedings- en gezondheidsbedrijven obv 5- en 10-jaarsovereenkomsten zoals Singapore’s EDB doet; ander voorbeeld: Puerto Rico heeft goeie farmaceutische basis gehad
– oprichting Caraibisch voedselinstituut ism instellingen als Wageningen, voor toegepaste landbouw, viskweek
– veiligheid: garanties voor buitenlandse kenniswerkers, en als basis voor toerisme
– scholing: basisvorming rekenen en taal, beurzen voor slimmerikken om elders te studeren met contract dat ze terug komen om het land te helpen.
Als we hier nou eens wat subsidies schrapten, of wat ambtenarenplekken?
@4 de Marshall hulp werkte wel, behalve dan dat wij daar vandaag de dag nog een of andere bizarre oorlog voor aan het voeren zijn. Waarmee ik maar wil zeggen dat bepaalde deals zwaar kunnen zuigen. Maar da’s altijd achteraf. Ik had het destijds vermoedelijk ook aangepakt. Tenzij ik in de toekomst had kunnen kijken. Dan liever 10jaar extra reserveren en het zelf regelen. Maar goed, wijsheid komt vaak achteraf bovendrijven.
Haïti Chérie. Het enige wat er toeneemt, is zoals de Amerikaanse schrijver Heinl het uitdrukte: ‘De mensen, de erosie, het geweld.’ Men schat het huidige (2006) aantal Haïtianen op Haïti op 8,28 millioen; daar komen nog millioenen geëmigreerden bij. Haïti heeft de oppervlakte van 4/5 van Nederland.
Hoeveel geld en vreemdelingen er in dat land ook werden gepompt, hoeveel ontwikkelingsstudies ook aan Haiti zijn gewijd, het zette nooit zoden aan de dijk. Heinl: ‘het komt niet op die studies aan, maar om ze uitgevoerd te krijgen en dat lukte daar nooit. (R.D. Heinl, Written in Blood’).
Om in te zien dat voor deze permanent-nijpende toestand de Haïtianen [= hun cultuur] geheel en al zelf verantwoordelijk zijn, volstaat het om er ter vergelijking de Dominicaanse republiek bij te halen.
@ Posting.
1 ‘Want waarom helpen we Haïti nu pas echt?’ = onwaar.
2. ‘Zes miljoen Haïtianen’? Was het maar waar.
3. ‘Stel dat je dat geld goed wist te investeren* en besteden. Dan zou je zelfs een straatarm land als Haïti uit het slop kunnen trekken.’ Lees Heinl.
@ 15 Plinius. Lees ook maar Heinl. Vooral ‘beurzen voor slimmerikken om elders te studeren met contract dat ze terug komen om het land te helpen.’, is een lachwekkend voorstel’. Slimmerikken gaan nooit (vrijwillig) terug, anders waren het geen slimmerikken. En ook een triest idee. We hebben er onze masa-immigratie aan te wijten. Gastarbeiders zouden na gedane zaken terugkeren (info: A. v.d. Zwan), maar deden het ook niet. Nederland leert dus ook niet.
@4,@16 Marshallplannen werken in de ene cultuur wel, in de andere niet. Het cultuurbegrip seriues nemen.
*Indien goed investeren = het uitvoeren van een stringent geboortebeperkingsprogramma,
zou ik nog enige hoop koesteren.
Zeker de omvang van de ramp die Haïtie heeft getroffen is niet volstrekt natuurlijk. Zware overbevolking heeft er direct en indirect mee te maken.
Ja je kan er heel lang omheen draaien. Maar in belangrijke mate omdat ze het zelf verkloot hebben. Aan de andere kant van hetzelfde eiland ligt het BNP per kop van de bevolking 6x hoger. Dat betekent niet dat we ze niet hoeven te helpen, maar het land krijgt al 40% van het BNP als hulp. Wat ze nodig hebben is een stelselmatige verbetering van het openbaar bestuur. Laat de VN het maar overnemen.
Helaas zijn er in mijn betoog enkele cijfermatige foutjes geslopen. Mea culpa, scheef gekeken. De honderd miljoen is gelijk aan het begrotingstekort, niet het verschil op de betalingsbalans. Het miljard is het verschil op de betalingsbalans, niet de import. En de bevolking ligt inderdaad dichter bij de negen dan de zes miljoen.
Edoch, pas als er een aardbeving of orkaan is, merken we een straatarm land als Haiti collectief op. En daar blijft iets wonderlijk aan, al is het maar de vertekening in onze media.
@Plinius
“- microkredieten voor handel, landbouw en nijverheid”
Ook aan gedacht, en vooral goed omdat het de bevolking zelf laat werken voor een betere toekomst, anders dan Cola (of coke?) verkopen op de hoek. Kan werken.
“- faciliteren handel lokaal + export, deelnemen in FTA’s/MFN prgrams”
Werd al hard aan gewerkt met oa USA. Niet duidelijk of dat nu al werkte. Veel natuurrampen er over heen. Probleem van open grenzen met veel rijker buitenland is vaak dat zowel het geld als de goederen vluchten in plaats van binnen komen.
“- oprichting Caraibisch voedselinstituut ism instellingen als Wageningen, voor toegepaste landbouw, viskweek
– veiligheid: garanties voor buitenlandse kenniswerkers, en als basis voor toerisme”
lijken me goede ideeen, vooral veiligheid wordt natuurlijk ervaren als huidig probleem;
maar ja, waar eigenlijk niet; zowel perceptie van veiligheid als echte veiligheid lijken mij issues
“- scholing: basisvorming rekenen en taal, beurzen voor slimmerikken om elders te studeren met contract dat ze terug komen om het land te helpen.”
Heel moeilijk, tenzij je er ook financiele beloningen tegenover weet te stellen die
het aantrekkelijk maken om bij terugkeer niet alsnog te vluchten voor de armoede. Wel heel belangrijk om vormen te vinden om die kennis te beschermen.
@HPax
Jij hebt er duidelijk langer over nagedacht.
Denk je dat Heinl gelijk heeft dat het land echt te overbevolkt is? In dat geval, heb jij ideeen hoe er toch hoop zou kunnen gloren voor
het eens zo trotse Haiti?
@ 20
1 Haïti heeft een continu fascinerende, wrede, ongelukkige geschiedenis. Nationale trots zal daar een deel vanuit maken. En naar de aard van die trots laat zich raden als je weet dat het Haïtiaanse volkslied kortweg de Dessalines heet. Van generaal Dessalines was de leuze: ‘koupe tetes, boule kay.’ = ‘snij ze (van de blanke Fransen) het hoofd af, verbrand hun huizen.’ Toen, in het begin, had hij wel gelijk, maar is men op H. ook zo blijven voelen en denken, en is het om zo te zeggen de volksaard van Haïti geworden. Alles vernielen, tot en met de laatste boom, muv. wat heilige bomen. Die mentaliteit verander je nu niet meer en kan er verder weinig tot stand komen. Met Voodoo, Tontons-macoutes en zombies doe je niet veel nuttigs.
2 Ref. ‘Denk je dat Heinl gelijk heeft dat het land echt te overbevolkt is?’ Wat Heinl precies over
Haïtisch overbevolking denkt, herinner ik mij niet meer. Maar het is wat ik denk, en geloof ik Heinl ook.
3 Of ik ideeën over glorende hoop voor Haïti heb? In mijn Comment 17 schreef ik: ‘het uitvoeren van een stringent geboortebeperkingsprogramma,’ en daar blijf ik bij.
Als Haïti maar de helft van zijn huidige bevolkingsomvang zou hebben gehad, zou het
virtuele aantal slachtoffers van de recente aardbeving hoogstvermoedelijk verreweg minder dan de helft van het nu gerealiseerde aantal hebben bedragen.
Aardbevingen (en vuurspuwende bergen) zijn normaal en waren (heel) vroeger niet zo schadelijk. Integendeel zelfs. Katestrofaal werden en worden ze nu in toenemende mate door te veel mensen op een plek. Mensen organiseren hun eigen rampen. Niets aan te doen.