Voorstellen Nationale Conventie – 20

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Logo Nationale ConventieHierbij het twintigste deel van de behandeling van de voorstellen van de Nationale Conventie. (Zie toelichting bij deel 1).

20. Richt de procedure van verandering van de Grondwet als volgt in:
– één lezing in beide Kamers van de Staten-Generaal;
– aanvaarding met tweederde meerderheid in beide Kamers;
– een referendum over elk voorstel tot Grondwetsherziening na goedkeuring door de Staten-Generaal en vóór bekrachtiging door de regering.

Toelichting Nationale Conventie:
Het instellingsbesluit vraagt expliciet aandacht voor de procedure van grondwetsherziening.
De Conventie stelt voor deze procedure te versoepelen en tevens de betrokkenheid van de bevolking bij verandering van de Grondwet te vergroten.

De huidige procedure van Grondwetsherziening is zwaar. Verandering van de Grondwet vereist twee keer een behandeling in zowel de Eerste als Tweede Kamer. Na de eerste behandeling in beide Kamers, dienen er Tweede Kamerverkiezingen te worden gehouden. Bij de tweede behandeling is voor goedkeuring een tweederde meerderheid in beide Kamers vereist. Deze procedure vereist het smeden van grote en langdurige coalities voor wijziging van de Grondwet. Dergelijke coalities zijn vaak alleen te vinden voor beperkte, technische wijzigingen of voor het vastleggen van wat langs andere wegen al lang geldend recht is geworden.

Een versoepeling van de herzieningsprocedure kan bijdragen aan een verandering van de positie van de Grondwet in de samenleving. Daardoor wordt het eenvoudiger niet alleen vast te leggen wat al gold, maar kan van de Grondwet ook een sturende en meer inspirerende werking uitgaan. Daarnaast vergroot versoepeling van de herzieningsprocedure de waarde van de Grondwet voor de politiek. Omdat de Grondwet momenteel moeilijk te wijzigen is, kan het gebeuren dat via ongeschreven recht, wetgeving of rechtspraak de Grondwet materieel een andere invulling krijgt zonder dat dit in de Grondwet formeel zijn beslag krijgt. Daardoor loopt de praktijk soms behoorlijk uit de pas met de grondwettelijke systematiek, of andersom. Tegen versoepeling van de procedure van Grondwetsherziening kan worden ingebracht dat deze de beschermende functie van de Grondwet vermindert. Gedeeltelijk is dit waar. Daar staat tegenover dat handhaving van de huidige – zeer rigide – procedure aanleiding kan geven wijziging van de Grondwet te omzeilen. Dit kan tot gevolg hebben dat de Grondwet een dode letter wordt. Paradoxaal genoeg blijft in dat geval van de beschermende functie weinig over. Al met al is het is dus zaak te zoeken naar een manier van wijziging die recht doet aan de beschermende functie van de Grondwet, maar tegelijkertijd voorkomt dat de Grondwet vervalt tot dode letter.

Het belangrijkste argument voor het verkorten van de herzieningsprocedure is de huidige kiezersraadpleging vanwege de verplichte Tweede Kamerverkiezingen.
Die verkiezingen vallen in praktijk altijd samen met reguliere verkiezingen of verkiezingen na de val van een kabinet. Daardoor speelt de voorgenomen grondwetsherziening niet of nauwelijks een rol in verkiezingscampagnes. Voor het betrekken van burgers bij grondwetsherzieningen is het referendum aanzienlijk geschikter (zie verder).Ten tweede zal de mogelijkheid van een grondwetswijziging binnen één kabinetsperiode het politieke belang van de Grondwet doen toenemen. De wetgever zal eerder
geneigd zijn de koninklijke weg van grondwetsherziening te kiezen. Verder kan de Grondwet op deze manier sneller inspelen op juridische en maatschappelijke ontwikkelingen. Hierdoor wordt het belang van de Grondwet voor burgers vergroot.

Voor het behoud van de beschermende functie, ook voor parlementaire minderheden, is van essentieel belang, dat niet wordt getornd aan het vereiste van de tweederde meerderheid. Bovendien doet dit vereiste recht aan de hiërarchische relatie tussen de Grondwet en overige vormen van regelgeving.

De Conventie stelt voor elk door de regering en Staten-Generaal goedgekeurd voorstel tot grondwetsherziening, verplicht voor te leggen aan de bevolking. Invoering van dit referendum zorgt ervoor dat burgers zich meer betrokken voelen bij de Grondwet. Daarnaast doet een referendum meer recht aan de doelstelling burgers bij de grondwetsherziening te betrekken dan de huidige tussentijdse verkiezingen. Het type referendum betreft een verplicht referendum. Uit de Grondwet vloeit voort dat een referendum plaatsheeft na aanvaarding van een voorstel voor verandering van de Grondwet door Tweede en Eerste Kamer. Een gewone wet zal de procedure van dit grondwetsreferendum regelen. Het is mogelijk zo’n referendum te combineren met verkiezingen.

De bijzondere positie van de Grondwet rechtvaardigt een uitzondering op het beginsel dat het initiatief voor een referendum van de kiezer zou moeten uitgaan.

stroomschema oude nieuwe procedure grondwetswijziging

Uitvoering:
Hier is een grondwetswijziging voor nodig.

Het veranderen van de procedure vind ik wel slim. De drempel is nu gewoon te hoog waardoor je te lang blijft zitten met een document waarvan de regeltjes hopeloos verouderd zijn. Maar om er dan ook altijd een referendum aan vast te plakken, weet niet of dat slim is. Het zal sterk afhangen van hoevaak een grondwetswijziging voorbij komt. Als het eens in de acht jaar is, is het nog te doen. Maar wordt het frequenter, krijg je referendummoeheid volgens mij. En niet alle grondwetswijzigingen zijn voor iedereen even interessant.
Een meer directere stem van de mensen bij de grondwet is wel gewenst in mijn ogen.

[poll=39]

– Het volledige advies van de Nationale Conventie
– Voorstellen Nationale Conventie: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19

Reacties (3)

#1 S’z

Ja op alles, maar twijfel ivm dat referendum (zie eerdere bezwaren tegen referenda). Wat ik in het algemeen vind ivm deze hele Nationale Conventie : te weinig scheermes van Occam. Dingen moeten simpeler / nog simpeler. Bv. je stemt bij de verkiezingen voor de twee kamers, nadien moeten die het toch gewoon zelf kunnen zonder extra referenda ? Andersom, als je de bevolking vaker wilt raadplegen, moet je dan niet snoeien in vertegenwoordigingen, bestuursniveaus en bijhorende verkiezingen ? Ik vind dat heel veel nog tussen de twee in hinkt, in dat opzicht zitten we in een tussenperiode ?

  • Volgende discussie
#2 toeschouwer

Het zoveelste voorstel voor wijziging van de grondwet.

Misschien wordt het tijd om niet meer te spreken hoe je de grondwet wil wijzigen om wijzigingen makkelijker te laten gaan, maar een concrete wijziging voor te stellen.

Misschien is de hele opzet van de grondwet zo gemaakt dat wijziging niet zo makkelijk gaat. Omdat de grondwet een vaste set waarden en normen uitdraagt welke met opzet moeilijk te veranderen is om enige constante factor in de samenleving te bieden. Het ontwerp van de procedure van de grondwetswijziging is nota bene door de liberale Thorbecke ontworpen.

Hoewel ik een groot voorstander ben van referenda, denk ik dat op dit niveau een referendum houden een ernstige overschatting is van denkcapaciteit en betrokkenheid van de gemiddelde kiezer. In de praktijk is de gemiddelde burger een nee-stemmer, omdat hij/zij vind dat het allemaal wel redelijk geregeld is. Commentaar op gang van zaken is hoofdzakelijk borrelpraat.

En nu de werkelijke vraag: welk artikel moet gewijzigd worden? artikel 13 of artikel 23 of 24 of 10 of 8???
Ik zit het nog even te lezen en vind het eigenlijk best okee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Apparadsjik

Ik zie nog steeds het heil niet wat dat grondwetgeneuzel ons gaat brengen. Misschien interessant om die vraag eens aan de conventie voor te leggen?

  • Vorige discussie