Terwijl de pers wacht op het verschijnen van Murdoch Senior en Junior en (oud-hoofdredacteur) Brooks voor de parlementaire onderzoekscommissie volgende week, verschenen deze week al de politionele hoofdrolspelers in het Britse afluisterschandaal. De vervlechting van politiek, politie, pers en publiek is daarmee compleet.
In de strijd om de lezer vonden journalisten met behulp van politie-agenten hun verhalen in minimaal 4000 private domeinen. De politiek sprak daar haar verontwaardiging over uit, geadviseerd door Campbell (Daily Sun) en Coulson (News of the World). En het publiek smulde – elke dag weer. Want hoe groot hun verontwaardiging nu ook, News of the World was Murdochs best verkopende krant in het VK.
Precies die complexe vervlechting tussen politiek, publiek, pers en politie maakt het afluisterschandaal in Groot Brittannië zo fascinerend en complex.In de moeder van alle (politieke) schandalen – Watergate – was de strijd eenvoudig en overzichtelijk: het publiek moest worden geïnformeerd over een faux pas van de macht. Het was pers tegen politiek in een strijd om de waarheid. En de politie was klokkenluider in naam der democratie. Deep Throat, Woodwards belangrijke bron, was Mark Felt – de tweede man van de FBI. Watergate is een schandaal dat publiek aan zich bond. Het Britse afluisterschandaal is het gevolg van die binding met het publiek. En die binding is nodig om als krant te overleven.
Want wie in de smalle marges van gedrukte media geld wil verdienen, moet met een concept komen dat verleidt. Murdochs NoTW koppelde de publieke nieuwsgierigheid naar de man/vrouw achter publieke rollen aan een redactioneel concept. En met succes. NoTW verkocht veel, heel veel. En hoe meer NoTW verkocht, hoe beter zij kon investeren in een krants belangrijkste asset: informatie. Politieagenten, politici, hackers, privé-detectives: om geld te verdienen aan de hongerige massa wierpen de Britse riooljournalisten een steeds groter net uit om steeds sappiger details binnen te halen. Steeds meer mensen konden een steeds beter belegde boterham verdienen. Niemand voelt de behoefte om dat te stoppen – de best betaalde meneer of mevrouw misschien. Maar waarom zou-ie?
Werken deze mechanismen in Nederland ook? Is er en strijd van leven en dood gaande tussen de Nederlandse schandaalpers? Betalen Nederlandse roddelbladen voor hun informatie? Op zich is betalen voor informatie niet genoeg. Pas als die kosten voor informatie geen vergoeding meer zijn voor een verhaal, maar arbeidskosten (voor prive-detectives en hackers) kunnen we ons achter de dijken voorbereiden om eenzelfde affaire als in de UK. Dan hebben we de schending van privacy omgezet in een (bureaucratisch gerationaliseerd) proces. Precies wat bij NoTW volgens mij is gebeurd – de enige verklaring die ik kan geven dat pas in 2010, tegenover de New York Times één journalist uit de school klapt en zich hardop afvraagt of dat wat hij doet wel door de beugel kan.
Daarin is voor schandalogen het afluisterschandaal zo interessant – het is een eerste schandaal dat een feedback loop heeft. Het publiek eist sensatie, de krant levert die aan, de machthebbers zijn met dat proces vervlochten en de politie corrupt. Dat levert mogelijkheid en motief op om meer sensationele verhalen te publiceren die het publiek kan waarderen. De omzetcijfers stijgen, er is meer geld om meer mensen bij het redactionele proces te betrekken. En de spiraal is in gang gezet – alleen nog maar te stuiten door degene die er het meest aan verdiend – precies: meneer Murdoch. En hij trok er, onverwacht, de stekker uit. Genoeg verdiend.
Lees meer bij Sebastiaan van der Lubben.
Reacties (6)
Je zou het wat beter kunnen uitleggen. En beknopter opschrijven.
Wil ook beantwoorden of nu Sr. of Jr. curly scarlet doet..
Journalist als verleider? Het hangt ervan af wie zijn baas is en wat die beoogt.
Gaat het om nieuws voor de eigen groep (tribe) of om andere tribes te overtuigen?
Gaat het om monopolisten en de politiek? Wijnberg schreef in NRC next over het politiek ingezette taalgebruik door Foxnews etc.
Henk Blanken schreef in 2010 op zijn blog over het boek Gebakken lucht (Flat Earth News) van Nick Davies die 10 vuistregels noemde, waaronder: schrijf goedkope verhalen, snel, zonder risico’s in elkaar te zetten; selecteer veilige voorvallen, nieuwsfeiten ‘events’ om over te schrijven; geef het publiek wat het wil lezen; geef de lezer datgene waarin hij wil geloven en presenteer altijd een pro- en contra-mening, dat verkoopt als objectiviteit.
Blanken zag in 2010 vijf economische hoofdstromen over de toekomst van het nieuws:
`1. Davies: We zien de waarheid onder ogen, gruwen ervan, en doen elk van ons stinkend ons best om de verhalen te vertellen die verteld moeten worden, ook als de baas zegt dat het wel wat lichter verteerbaar kan zijn. En we hopen dat iemand een list bedenkt.
2. Murdoch: We ontkennen de simpele economische werkelijkheid die zegt dat er een verband is tussen aanbod en prijs. Hoe meer nieuws er beschikbaar is, hoe lager de prijs die consumenten ervoor willen betalen. Murdoch wil betaalhekken rond zijn News Corp-kranten.
3. Boekhoorn: We hopen dat een mecenas met hele diepe zakken het nog leuk vindt een krant te hebben. Type Marcel Boekhoorn (De Pers) – al zal die zichzelf niet als mecenas maar als investeerder zien. Soms kijken we verwachtingsvol naar Google. Of Bill Gates.
4. Laroes: Pessimisten houden er rekening mee dat we uiteindelijk op de overheid zijn aangewezen om de journalistiek in de benen te houden. Dat hoeft niet meteen te leiden tot staatsmedia; Hans Laroes maakt met de NOS hele onafhankelijke kwaliteits-tv.
5. Jarvis: Docent aan CUNY en blogger, stelt dat journistiek niet institutioneel maar entrepreneurial zal zijn. Niet gedomineerd door mediaconcerns maar door netwerken en kleinere startende ondernemers.
En/of mengvormen.
Een ander model ziet Blanken in The Guardian. Zorg dat je de grootste bent, en gratis toegankelijk, en je hebt misschien wel voldoende advertentie-inkomsten.´
Mij persoonlijk stemt het hoopvol dat De Groene Amsterdammer zo groeit en dat juist dat blad vorig jaar voor Kerst een kleine bijdrage vroeg om meer onderzoeksjournalistiek te kunnen betalen. (Dat past wel bij de list van Davies). In een standaardbrief bedankten ze de gevers, met name omdat ze blijk geven van interesse in onderzoeksjournalistiek.
En de spiraal is in gang gezet – alleen nog maar te stuiten door degene die er het meest aan verdiend – precies: meneer Murdoch. En hij trok er, onverwacht, de stekker uit. Genoeg verdiend.
Wat een gelul, hij haalt de stekker er uit omdat NotW net te ver gegaan is en zijn publieke legitimatie kwijt is. Adverteerders, lezers, politici en celebrities. En dat komt mooi uit, want NotW was de zondagsversie van The Sun, ook van hem en een net zo groot rioolblad, maar wel met een eigen naam en een eigen redactie. Nu kan Murdoch met een echte zondagseditie van The Sun komen. Daarmee bespaart hij de kosten van een redactie en consolideert hij zijn sterkste merk.
En hij was het al voor deze hele affaire van plan.
Ik geloof niet dat media bedrijven alleen een economische drijfveer hebben.
Juist door de vervlechting met de politiek, zijn het vooral propaganda bedrijven die de propaganda financieren met wat de abonnees en reclameklanten opleveren.
Zie de Telegraaf en de RTL zenders, zie de Amerikaanse media.
Dit hele schandaal is natuurlijk ook een smulfeest. En Murdoch begint gewoon weer een nieuw blaadje, let maar op. Hij heeft alleen de stekker eruit getrokken als damage control.