ANALYSE - Het is tijd voor de EU om veilig vliegen af te dwingen, want als het aan vliegmaatschappijen overgelaten wordt, komt daar overduidelijk niets van terecht.
Symboolmaatregelen
De kogel lijkt door de kerk: ons kabinet voegt wat symboolmaatregelen toe voor het vliegverkeer, om de burger die zich voor het vakantieverpozen in een covidvlucht gaat begeven een extra veilig gevoel te geven: mondkapjes die onvoldoende beschermen en een gezondheidsformulier wat we zelf in mogen vullen. Te belazerd om de werkende maatregel af te dwingen en mensen echt veilig vliegen te bieden. Terwijl dat toch zo makkelijk te regelen zou zijn.
Veilig vliegen? Voorlopig niet
Vliegmaatschappijen mogen hun eigen regels bedenken voor corona, en dat betekent dat vliegmaatschappijen onder druk van concurrentie voor de goedkoopste maatregelen kiezen, niet voor die het best werken. Echt veilig vliegen in coronatijd zit er daarom nog even niet in.
In de media wordt het gevaar van vliegen bewust op een genante manier gedownplayed. Het verhaal wordt echter maar voor de helft verteld. Dat massale besmetting in het vliegtuig door de manier van luchtcirculatie niet groot is geloof ik best. Maar dat neemt niet weg dat mensen elkaar nog wél kunnen besmetten als ze vlak naast elkaar zitten. Het risico bij vliegen zit hem juist in de nabijheid tot de mensen direct om de besmette persoon heen. Een paar dagen terug landde in Griekenland nog een vliegtuig met 12 besmette coronapatiënten.
Sommige bedrijfstakken zijn meer gelijk dan anderen
Het blijkt maar weer eens dat niet alle bedrijfstakken gelijk zijn voor ons kabinet. Met het laten vallen van de anderhalvemeterregel in de lucht wordt de luchtvaart voorgetrokken voor theaters, clubs, restaurants en cafés. En dat terwijl die branches in tegenstelling tot de luchtvaart wél gewoon belasting betalen. Belasting betalen of extra staatssteun krijgen: verschil moet er zijn.
Toch zouden we juist nu de bewegingen van besmette personen over de grens heen zoveel mogelijk moeten willen beperken. Waarom dan niet de maatregelen kiezen die daar effectief voor zijn? Die zijn niet zo moeilijk te verzinnen.
De drie maatregelen die echt werken
Met een drietal maatregelen kunnen we vliegen veilig en verantwoordelijk maken, te weten:
Eerste maatregel: telkens 1 stoel openlaten tussen passagiers die niet samen reizen.
Dit is gelijk de meest prijzige maatregel, maar het werkt wel. Vliegen kan hierdoor tot anderhalf keer zo duur worden, hoewel deze prijsstijging waarschijnlijk minder hoog is, omdat de meeste vliegtuigen toch al niet vol zaten. Bovendien zijn de tickets nu juist lager dan ooit.
Tweede maatregel: plastic schermen tussen de rijen stoelen.
Hiermee wordt besmetting van voor naar achter voorkomen. In een vlucht waarin mensen letterlijk urenlang in elkaars nek zitten te hijgen lijkt mij dat geen overbodige luxe.
Derde maatregel: geen passagiers toelaten die niet in de laatste 3 dagen negatief getest zijn op covid.
Luchtvaartmaatschappijen kunnen verplicht worden zelf de tests aan te bieden. We hebben het dan natuurlijk wel over een echte DNA-test, zoals die in ons land door het GGD wordt aangeboden.
Naar alle bestemmingen
Met deze drie maatregelen zou vliegen zó veilig worden, en verspreiding via vluchten zou zó onwaarschijnlijk worden gemaakt, dat er eigenlijk geen reden meer zou zijn om welke route dan ook nog af te sluiten. Geen oranje landen meer door corona, want iedereen die reist, is recent getest.
Het is daarmee ook een tijdbestendige route.
Vliegen wordt bovendien veel comfortabeler als de passagiers tijdens de vlucht geen mondkapje hoeven te dragen. Ik geef het u te doen, om twaalf uur met zo’n koplap op te zitten. Het wordt na een paar uur echt bijzonder onhygiënisch, zeker als er ook nog moet worden geslapen. Niet iedere vlucht is een korte afstandsvlucht.
Een taak voor de EU
Natuurlijk, deze maatregelen kosten geld, en vereisen nogal wat logistiek. Dat is waarschijnlijk ook een reden waarom ze niet genomen worden. Hoewel er naast geld waarschijnlijk nog een andere reden speelt: vliegen is een internationale business. Als ieder land zijn eigen strenge regels op gaat leggen, wordt vliegen tussen al die landen met verschillende regels praktisch onmogelijk gemaakt.
Maar als vliegmaatschappijen zelf hun eigen regels op mogen stellen, worden de duurste regels uit concurrentieoverwegingen vermeden. Ook als die regels de enige effectieve regels blijken te zijn.
Daarom is hier bij uitstek een taak voor de EU weggelegd. Laat onze landelijke politiek bij de EU pleiten voor een gezamenlijk EU beleid op vluchten van, naar en binnen de EU. Een beleid dat gericht is op zo weinig mogelijk verspreiding, en veilig vliegen. Onze burgers – en overigens alle burgers ter wereld – hebben daar recht op. We hebben niet voor niets maandenlang in gedeeltelijke lockdown gezeten.
Reacties (16)
Het is al een voorrecht om te mogen vliegen.
Die duizenden liters kerosine, die voor jou gemaakt zijn uit aardolie, die op duizenden kilometers afstand uit de grond wordt gepompt. De vliegvelden, die zijn aangelegd. De productie van superlichte materialen, speciaal gemaakt om vliegtuigen van te bouwen.
De CO2, die tijdens de winning van de olie, de productie van vliegtuigen en tijdens het vliegen zelf wordt uitgestoten, wordt door deskundigen weggeredeneerd… treinreizen of met de auto gaan is ook vervuilend.
Geen BTW op vliegtickets, geen accijns op de brandstof.
100 jaar geleden was vliegen alleen voor pioniers en superrijken. En over 50 jaar is het ook alleen nog voor de superrijken.
Het is een voorrecht om in deze tijd te leven
De tweena en drienalaatste alineas leggen de vinger op de zere plek, de laatste alinea daarentegen slaat de plank mis, want ook op dit niveau spelen precies dezelfde eerdergenoemde afwegingen per lidstaat, de ene luchtvaartmaatschappij kan wel de extra kosten dragen (in de praktijk door staatssteun), de ander niet.
Het risico met vliegen zal niet veel anders zijn dan met de trein of de bus, je zit wel dichter op elkaar maar er zijn geen tussenhaltes dus er lopen niet constant mensen heen en weer. Lucht wordt met een blazertje inderdaad individueel vers en gezuiverd aangevoerd, zo’n blazertje heb ik nog nooit gezien in het theater of de bios. Wat de wetenschappers van het RIVM hier beweren is dus best plausibel, net als alle ander corona maatregelen die ik hier de afgelopen tijd vandaan heb horen komen:
https://nos.nl/collectie/13833/artikel/2336496-volle-vliegtuigen-mogen-volle-theaterzalen-niet-wat-is-het-verschil
Gezien vliegen internationaal is en dus ook meestal meerdere landen met ander wetten passeert worden de regels niet door Nederland nog door de EU bepaald maar door de IATA en de ICAO(VN), het zou ondoenlijk zijn als je de grens overvliegt en je moet opeens van stoel veranderen en een ander mondkapje opzetten.
Overigens is vliegen zowel als in het OV zitten nog altijd tientallen malen veiliger qua besmettingsgevaar dan de massabijeenkomsten die nu in vele delen van de wereld georganiseerd worden. Dus “We hebben niet voor niets maandenlang in gedeeltelijke lockdown gezeten.” wordt vooral in gevaar gebracht door die zich qua besmetting onverantwoordelijk gedragende lieden.
@2: De EU heeft nogal wat regels m.b.t. staatssteun, dus dat zou geen verschil mogen maken.
Evengoed kan het moeilijk zijn om het in de EU eens te worden: Griekenland wil misschien veel toeristen, Fransen zijn blij dat de lockdown opgeheven is en willen niet te veel risico’s nemen, denk ik.
@1: Daar ben ik het mee eens – en ik vind ook dat vliegen eerlijker beprijst zou moeten worden door de milieuschade door te belasten en ook belasting te betalen, maar daar ging deze column niet over ;).
@2/@3: De EU heeft als unie een slagkracht die de toon in de wereld kan zetten, zoals we gezien hebben bij GDPR. De grote tech-bedrijven hebben zich aan GDPR aangepast, en ondanks dat het niet nodig is, voldoen ze nu ook in de VS en Canada en de rest van de wereld aan de GDPR normen in de basisinrichting van hun software.
Als NL in haar eentje dat voortouw gaat nemen is dat effect er uiteraard niet.
@3: De eerste alinea’s die je schrijft staan bijna letterlijk in het stuk zelf, inclusief de link naar het stuk dat je post, maar daar staat nog een verhaal naast. ;)
Het gaat mij er verder niet om een vergelijking van welke activiteit meer risico oplevert en welke minder, het gaat mij erom dat we per activiteit het risico beperken. Dat verhaal over die airco klinkt plausibel, maar dat neemt niet weg dat besmetting nog steeds goed mogelijk is door te dicht op elkaar zitten, en dat het eerste vliegtuig met 12 nieuwe besmettingen al geland is. Het een kan naast het ander bestaan.
@4: Dat is inderdaad een probleem. Maar juist daarom zou een land binnen de EU initiatief moeten nemen. Ik zou dat van mijn regering willen eisen, in plaats van met een set symboolmaatregelen te komen voor iets wat in feite gewoon krom is.
Roepende in de woestijn, dat weet ik ;).
@5: Ik roep graag met je mee, en misschien is het niet eens zo’n slecht idee om ook dit soort hygiëne in de Luchtvaartnota 2020-2050 mee te nemen. We hebben nog een maand de tijd om daar een zienswijze voor in te dienen. https://www.platformparticipatie.nl/projectenlijst/luchtvaartnota/index.aspx
Het meest pijnlijke aan het voortrekken van vliegmaatschappijen is dat mensen nog vigerende maatregelen op de grond niet meer serieus nemen. Met mogelijk een nieuwe uitbraak tot gevolg die dan ongewtijfeld op het conto van cafébezoekers zal worden geschreven en niet op Van Dissel die bezweken is voor de KLM.
@7: Zou het zin hebben om zijn toekomstige (snoep)reisjes te monitoren? Of is dat ’te Limburgs’ en doet men dat tegenwoordig gehaaider.
@7: Is het niet beter om “de overheid” te schrijven in plaats van “Van Dissel”?
Van Dissel is toch niet de enige die dat besluit?
@9: Klopt. Ik had dit interview in gedachten waarin van Dissel de overheid dekt. Niet zo handig vond ik. Zoals ik het zie geeft hij hier als expert de zegen aan discriminatoir beleid. Het was beter geweest als hij dit geheel voor rekening van de regering had gelaten.
Probleem is denk ik ook niet de vlucht zelf…heeft u de taferelen bij het instappen weleens gezien nadat de intercom het bericht ” alle passagiers voor Alicante voor vlucht BS 543 kunen bij Gate E45 instappen” …ben erg benieuwd of daar 1.5 meter wordt aangehouden….idem dito voor de taferelen voor het uitstappen…dat gaan ze echt niet georganiseerd, per kleine groepjes passiegers die doen…kost veel te veel tijd…de kist moet snel leeg, dat ie weer schoongemaakt kan worden om weer terug te kunnen vliegen. ASAP.
En tja Schiphol en de gemiddelde andere luchthaven….wat is precies verschil met een vertrek/aankomsthal en een vol voetbalstation/een festival terrein, ander groot evenement. etcetc…echt zo dubbel gelul allemaal….(of hebben luchthavens ook verticaal werkende luchtverversingssystemen die alle lucht middel een HEPA filter binenn 3 minuten ververst?)
Vliegen is geen recht. Een vliegticket kopen is een private transactie, en je kunt het eens zijn met de voorwaarden (op elkaar gepropt worden) of niet. En als je het niet eens bent met de voorwaarden, dan koop je maar een extra ticket (zo kosten toch zo weinig?) of je vliegt niet.
@11: Nu moet ik zeggen dat ik mijn eerste vlucht in Coronatijd er al op heb zitten (ik zat in Jakarta, moest naar huis op 24 maart omdat mijn visum afliep, oorspronkelijk geplande vlucht vervallen), en het boarden ging moet ik zeggen vrij goed. Helemaal gegarandeerd 1,5 meter is inderdaad niet te doen, maar het is vooral het langdurig vlak-naast-elkaar-zitten wat volgens mij toch het meest risico met zich meebrengt. Maar inderdaad, het is een proces met risico. Net als het lopen, wat je op lange vluchten toch niet kan voorkomen.
@9:/@10: Het is inderdaad in dat interview (ook in het stuk gelinkt) dat hij flink buiten zijn eigen boekje gaat.
@6: Dank, ik heb het maar ingediend, baat het niet …
@12: Wat de titel bedoelt te zeggen is: als je vliegt, is het je recht dat veilig te kunnen doen. Ik had in eerste instantie de titel “veilig vliegen is een plicht” boven het stuk staan, maar vond dat wat negatief klinken. Vandaar.
Daarbij gaat het mij echt niet zozeer om mijzelf. Ik vind dat we de verantwoordelijkheid hebben om de verspreiding van dit virus niet onnodig te helpen, zeker ook met grensoverschrijdende activiteiten. Als ik alle stoelen om mij heen leegkoop, helpt de rest van het vliegtuig nog steeds potentieel mee met de verspreiding, en maakt het waarschijnlijker dat we in de herfst weer met zijn allen in lockdown moeten. Ik heb daar geen zin in. De rek die de vliegbranche opzoekt gaat af van de rek die andere branches krijgen.
[Wat de titel bedoelt te zeggen is: als je vliegt, is het je recht dat veilig te kunnen doen.]
Zoals, als je ergens uit gaat eten, je geen besmet voer krijgt voorgeschoteld. En ook al weten we dat 100% veiligheid niet bestaat, hebben we toch een keuringsdienst van waren. Dat werk.
Ik denk dat we, per branch, ongeveer gevoelsmatig hebben afgestreept waar de grens ligt. Ik denk ook dat we allemaal weten waar die grens ligt met vliegen. Dan blijft het gewoon een beslissing van het individu dat het ticket koopt. Of twee.
Ja, in dit geval is dat een tautologie, maar ik vind dat in tijden van corona dus beleidsmatig een slechte keuze. Andere branches worden wel aan de 1,5 meter gehouden. Daarin hebben ze misschien niet die uit-ste-ken-de hepafilters, maar daarin zit je ook geen halve of hele dag bovenop elkaar.
De ruimte die de ene branche gegund wordt, gaat in coronatijd af van de ruimte die de ander krijgt. Met een laissez-fairebeleid laat je wat meer ongecontroleerde verspreiding over de grenzen toe. Het effect is dat wellicht de zalen en kroegen deze winter gesloten zullen zijn en dat bepaalde bestemmingen zo nu en dan helemaal niet meer bereikbaar zijn.
Waarom zou je als politiek niet voor maximale controle kiezen hier, zodat we misschien wel een keer naar het theater kunnen deze winter, en overal op eigen risico heen mogen?
Dat is een politieke afweging en daar gaat deze column over. Adviezen over hoe iemand daar individueel mee om kan gaan zijn daarin alleen maar dooddoeners.