De trias politica is een drietal machten in de staat dat elkaar in evenwicht houdt: de wetgevende macht (in Nederland de Eerste en Tweede Kamer), de uitvoerende macht (de regering) en de rechterlijke macht. Van minister Hillen werd een uitspraak gepubliceerd waarmee hij onduidelijkheid veroorzaakt over zijn plaats in de trias politica. Volgens nu.nl zegt hij vandaag in een interview met De Telegraaf: "Er zijn (met de bezuinigingen op het leger, BB) geen grote problemen en we gaan nu de tweede ronde in, van ingrepen in kazernes en materieel. Dat gaat om vertrouwen van de krijgsmacht en dat is veel belangrijker dan het vertrouwen van Den Haag." Hillens behoefte aan vertrouwen is blijkbaar zo urgent, dat hij niet goed nadenkt en in dit korte citaat een drietal fouten maakt
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Waarschijnlijk is bovenstaande kreet potjes latijn. En het drukt ook niet helemaal uit waar dit stukje over gaat. Maar de term zat nou eenmaal in mijn hoofd. Meer correct zal waarschijnlijk Quinque Dominion of Quinque Potentia zijn.
Maar goed, dit stuk gaat eigenlijk over de scheiding der machten.
Door de recente gebeurtenissen rondom de EU grondwet en het berichtje vandaag over de beinvloeding van Exxon van het Witte Huis, kwam een oud gedachtenspinsel weer bovendrijven over een nieuwe inrichting van de verdeling van de machten. Dat wil ik graag even hier neergooien zodat er tegenaan getrapt kan worden.
De eerbiedwaardige Charles Montesquieu heeft met zijn werk “De l’esprit des lois” (1748) de aanzet gegeven voor de discussie over de scheiding der machten. Zijn opzet om de macht van de “staat” op te knippen zodat geen van de partijen zou kunnen domineren, later de Trias Politica genoemd, is de basis geworden voor het democratisch bestel in veel landen.
Heel kort komt het er op neer dat er drie machten zijn, de wetgevende (parlement), de uitvoerende (regering) en de rechtelijke. En de machten zouden elkaar in evenwicht moeten houden (afspraken over reikwijdte bevoegdheid en afkeuren voorstellen andere machten).
Deze principes zijn inmiddels al tweeenhalve eeuw oud. In die tijd is er veel gebeurd.
In mijn ogen zijn er twee grote “machten” bijgekomen, de economische macht en de media macht. Uiteraard kan je er nog meer noemen (religieuse macht, ambtelijke macht) maar deze zie ik als belangrijk op dit moment.
Het is in ieder geval duidelijk dat de invloed van twee genoemde machten op de traditionele machten inmiddels erg groot is geworden. Maar er zijn eigenlijk geen duidelijke regels om die machten van elkaar te scheiden.
Met name in Amerika is de macht van het bedrijfsleven inmiddels zo groot dat het zowel de politiek als de media kan domineren. Om nog maar niet te spreken over de rechtsgang (geld koopt goede advocaten). Het is natuurlijk een beetje raar dat een rechter zich niet mag uitspreken over het functioneren van een gekozen volksvertegenwoordiger, maar dat een bedrijf wel degelijk met geld of andersoortige beloning dezelfde volksvertegenwoordiger op andere gedachten mag brengen. En de media spelen in veel landen een hele grote rol in het publieke debat. Zij zijn in staat een thema te maken of te breken. Zonder de media lukt het vrijwel geen politicus om een echt voorstel erdoor te krijgen. Sterker nog, de media kunnen ervoor zorgen dat politici uberhaupt niet meer kunnen functioneren, bijvoorbeeld door prive zaken in de publiciteit te brengen. En ze kunnen ervoor zorgen dat bepaalde thema’s alsnog op de politieke agenda komen te staan.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.