Wilders-aanhangers reageren vaak aangebrand als je ze van racisme of soortgelijke nare dingen beticht. Wilders wordt gedemoniseerd, hoor je dan. Maar ik denk dat het niet vaak genoeg gezegd kan worden: Wilders' denkwijze is wel degelijk heel erg gevaarlijk. En wel hierom: hij reduceert een complete bevolkingsgroep ? de moslims ? tot slechts een handvol eigenschappen: fundamentalistisch, crimineel, ondemocratisch, vrouwonvriendelijk. En hij houdt het daarbij. Hij gaat voorbij aan de mensen die deze groep vormen, aan de menselijkheid. Op deze manier maakt hij het voor zijn aanhangers heel gemakkelijk moslims als niet meer dan die verzameling negatieve eigenschappen te zien, en de niet langer als Ander ? zoals bij Levinas ? te ervaren. Als medemens. Dit ontkoppelen, dit dehumaniseren, kan de eerste stap zijn in het demoniseren van een complete groep, wat weer het begin kan zijn van nog ergere dingen. De Ander niet meer als mens, maar als gevaarlijke, gelaatsloze groep; je zag het in Rwanda, in voormalig Joegoslavië, in WOII. In Auschwitz waren bewakers erop getraind Joden niet als persoon, te zien, maar als exemplaar van een groep, een ras. Anders was hun bewakersgedrag niet vol te houden. En nee, natuurlijk ontken ik niet de problemen die er zijn met groepen jongeren, of hoe krankzinnig religie kan zijn. En nee, we zijn nog lang niet bij een tweede Auschwitz belandt. Maar de eerste stap is gezet. Vergeet nooit de Ander als mens te blijven zien, jezelf in zijn ogen te herkennen; dezelfde angsten en dezelfde verlangens. Doe je dat niet, dan ben je zelf niet menswaardig.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Voor de zesde keer proberen Amerikaanse parlementariërs een einde te maken aan het reisverbod naar Cuba. Deze keer maakt het voorstel echter een kans wet te worden. Landbouwproducten mogen al verhandeld worden met Cuba, maar de regels moeten veel losser, vinden de betrokken staten.
Obama’s campagnebelofte dat hij bereid is met iedereen in gesprek te gaan, begint zich af te tekenen in het buitenlandse beleid. Hillary Clinton, momenteel op reis door Azië, hintte dat een einde aan economische sancties tegen Myanmar tot de opties behoort. Het land met de onverschillige junta heeft niet bewogen onder strenge maatregelen waar de huidige vice-president Joe Biden ooit de architect van was.
Zimbabwe zal nog even moeten wachten op de opheffing van sancties, al is niet duidelijk in hoeverre die een rol gespeeld hebben bij de vorming van de zojuist aangetreden eenheidsregering. De Syriërs hebben goede hoop dat Obama ook hun land van het sanctielijstje haalt. Sudan trekt zich nergens wat van aan.
De vraag is wat een ander Amerikaanse beleid betekent voor de (economische) sanctie als instrument in de internationale politiek. Toen westerse landen de wereldhandel domineerden was een verenigd front een effectieve methode om een regime onder druk te zetten, maar nu de rol van minder scrupuleuze landen als China is toegenomen, hoeft in elk geval de heersende elite in dictaturen weinig hinder ervan te ondervinden. Misdadige regimes die niks geven om hun bevolking of internationale aanzien, zijn met steeds strengere sancties niet langer te treffen.
Er lijkt een voorlopig einde te zijn gekomen aan de carriere van de Congolese warlord Laurent Nkunda, leider van het Congres National pour la Defense du Peuple in Congo. Zijn carriere is tamelijk gecompliceerd – complexer dan de gemiddelde krantenlezer zich zal willen realiseren. In 1994 vocht hij mee met de RPF, de organisatie die Rwanda veroverde op de Hutu’s ten tijde van de Rwandese genocide. Na afloop hiervan mocht hij van de nieuwe Rwandese regering freelancer worden in buurland Zaire (het huidige Congo) om de overgebleven genocide-plegers, die hier hun toevlucht hadden gezocht, op te jagen. In de langdurige Congolese oorlog die volgde ontpopte Nkunda zich vervolgens zelf als een oorlogsmisdadiger, als we bijvoorbeeld Human Rights Watch moeten geloven. Nu hebben uiteindelijk ook zijn voormalige vrienden in Rwanda genoeg van hem, en hebben hem laten arresteren.
Frappant is echter het volgende. Hij is een zeer overtuigd aanhanger van de Zevende-dags Adventisten. In al zijn militaire en criminele activiteiten achtte hij zich gesteund door zijn geloof, en was hij ervan overtuigd te handelen in overeenstemming met de wil van de heer. Allerlei christenen, inclusief zijn eigen kerkgenootschap, bestrijden dat hij een ‘echte christen’ zou zijn, maar dit is misschien te naïef gedacht. Er zijn bijbelse uitspraken die lijken te pleiten voor geweldloos handelen (keer de andere wang toe), maar ook een groot aantal die juist het tegendeel lijken te beweren (ik ben niet gekomen om vrede te brengen maar het zwaard). Met betrekking tot dit laatste citaat zouden veel Christenen zeggen dat de Here Jezus het niet letterlijk bedoeld heeft. Dat is natuurlijk alleszins mogelijk. Maar iedere gelovige heeft het recht zelf de Heilige Schrift te interpreteren, en het zou zomaar kunnen dat dhr. Laurent Nkunda dit citaat van Jezus wel letterlijk heeft opgevat.
Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.
De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.
“It was not exactly Gorillas In The Mist, more like gorillas who were pissed…”. Natuurfotograaf Andy Rouse stuitte in Virunga Mountains in Rwanda op een groep dronken berggorilla’s. Ze hadden zich tegoed gedaan aan alcoholhoudende bamboescheuten. Sommige gorilla’s gingen als een dolle te keer in de takken andere rolden halfslapend over de grond.
Een fotoserie: HIER (bijpassende muzak alhier)
Het Rwandese parlement, zoals gekozen bij de verkiezingen van half september, werd afgelopen maandag ingezworen. Onder de tachtig afgevaardigden zijn 44 vrouwen, waarmee het land de claim legt van het eerste parlement ter wereld waarin vrouwen de meerderheid hebben. Er waren sowieso 24 zetels gereserveerd voor vrouwen (plus twee voor jongeren en een voor een gehandicapte), maar van de 53 ‘gewone’ zetels sleepten vrouwen er ook nog eens twintig in de wacht.
Het parlement koos logischerwijs een vrouwelijke voorzitter, Mukantabama Rose, die meteen onder vuur kwam te liggen, omdat ze niet in staat zou zijn tegenwicht te bieden tegen president Paul Kagame, die ontegenzeglijk de baas is in het land. Hoewel hij op zijn Poetins werkelijk populair is onder de bevolking vanwege de stabiliteit die hij gebracht heeft, zijn er twijfels of hij wel een heuse democraat is.
Vrouwen domineren ook meer en meer de economie van Rwanda. Niet zo heel gek, als je bedenkt dat vrouwen meer dan zestig procent van de bevolking uitmaken, omdat de genocide van 1994 vooral een mannenzaak was. Rwanda is een vrouwenmaatschappij. Misschien zal Mukantabama Rose voorlopig het initiatief nog aan guerillacommandant Kagame moeten laten, maar in elk geval geeft Rwanda op het gebied van vrouwenemancipatie Zweden weer eens het nakijken (om over Nederland maar te zwijgen).
Het genre van de klassieke Sovjet-humor blonk over het algemeen niet uit door scherpe humor, maar eerder door wrange observaties over de werkelijkheid. Een voorbeeld van een mop:
In de hel staan Hitler en Beria naast elkaar in een bassin gevuld met bloed. Hitler staat er tot zijn kin in, maar bij Beria komt het maar tot zijn knieën. Zegt Hitler tegen Beria: “Hoe kan het nou dat het bloed bij jou maar tot je knieën komt?” Zegt Beria tegen Hitler: “Ik sta op de schouders van Stalin.”
Als iedereen is uitgelachen kunnen we verder. Ondanks het feit dat de naam Beria in de titel voorkomt gaat dit stuk niet over Georgië. Laten we niet vergeten dat het genadeloze cynisme en de hypocrisie van regeringen overal in de wereld burgerslachtoffers kost. Vandaar hier nu even aandacht voor de recente ontwikkelingen in Rwanda.
Moorddadige hypocrisie is ook de regeringen van Frankrijk en Rwanda niet vreemd, en vorige week hebben we een nieuw dieptepunt mogen beleven. In 2006 vaardigde een Franse rechter arrestatiebevelen uit tegen een aantal naaste medewerkers van de Rwandese president Paul Kagame. De aanklacht luidde dat deze betrokken zouden zijn geweest bij de moord op de Rwandese president Juvenal Habyarimana. Of dit zo was mag betwijfeld worden, maar dat Paul Kagame en zijn beweging, de RPF, een sinistere kant hebben is duidelijk. Vanaf 1990 tot 1994 heeft de RPF een burgeroorlog gevoerd tegen de toenmalige regering van Rwanda, en na de macht eenmaal over te hebben genomen hebben ze een regering in Rwanda gevestigd met sterke dictatoriale trekken. Vervolgens heeft deze nieuwe regering zich gemengd in de burgeroorlog in buurland Congo, en is daarmee mede verantwoordelijk voor de miljoenen doden die hier te betreuren vielen. Dit is des te erger, omdat ze in al die conflicten grotendeels tegen voormalige bondgenoten hebben gevochten, zoals de Congolese regering van vader en zoon Kabila, en de regering van Oeganda. Dit alles met stilzwijgende instemming van de regeringen van de Verenigde Staten en Engeland, die geen gelegenheid voorbij laten gaan om Kagame en zijn RPF de hemel in te prijzen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.