Beperk Koehandel in de Eerste Kamer

Mooi was het niet. Dat stemmen voor de Eerste Kamer. Om restzetels te verdelen stemden allerlei Provinciale Statenleden op andere partijen. Maar waarom is dit stelsel eigenlijk zo? En kan het anders? Het huidige stelsel is pas vier jaar geleden ingesteld. Daarvoor was er sprake van een stelsel met lijstverbindingen. Omdat de lijsten en de lijstverbindingen na de Provinciale Statenverkiezingen ingeleverd moesten worden, leidde dit ook tot "koehandel" met als doel om de coalitie of de oppositie van een meerderheid af te houden. De rekenmeesters van de partijen maakte zulke lijstverbindingen dat partijen hier optimaal van zouden profiteren. Ideologische verwantschap telde daarbij minder. Bijvoorbeeld: de PvdA en GroenLinks kunnen sterk ideologisch verwant zijn, maar als het qua zetels beter is voor de PvdA om zelfstandig te gaan, dan zal ze het doen. Het stelsel leidt dus ook tot bonte combinaties: het OSF (een verbond van regionale partijen), de VVD en D66 hadden toen een lijstverbinding. Nu werkte het OSF samen met de 50+, de VVD met de PVV en CDA en D66 met de PvdA. Het huidige stelsel zonder lijstverbindingen had als doel om deze koehandel te ondermijnen. Maar de mogelijkheid van strategisch stemmen was door de wetgever onderschat.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

PVV maakt kans op vijfde zetel in Europa

, door
Vlag EU (Foto: Flickr/opendemocracy)

Het werd bij deze Europese verkiezingen weer eens pijnlijk duidelijk hoeveel journalisten elkaar gewoon nakwaken. Een aantal kranten meldden dat de strijd voor de laatste restzetel ging tussen GroenLinks en de Partij voor de Dieren. De Volkskrant citeerde zelfs PvdD-lijstrekker Natasja Oerlemans. Als het Verdrag van Lissabon wordt aangenomen, krijgt Nederland er een zetel bij. Het kabinet had al voorgesteld alleen de reeds verkozen partijen daarvoor in aanmerking te laten komen, in plaats van alle partijen. “Oneerlijk,” zo vond Oerlemans. Zelfs een dag later deden dit soort kletsverhalen nog steeds de ronde.

Dit hele verhaal is namelijk flauwekul, zo had elke journalist met wat kennis van de Kieswet kunnen weten. De PvdD kan helemaal niet in aanmerking komen voor een restzetel, omdat je eerst al een zetel moet halen voordat je uberhaupt in aanmerking komt voor restzetels. Om het technischer te zeggen, we hebben in Nederland een kiesdrempel ter hoogte van de kiesdeler, (aantal stemmen gedeeld door het aantal zetels) ofwel één zetel. Er was dus helemaal geen strijd tussen de PvdD en GroenLinks; er was een strijd tussen de PvdD en de kiesdeler. Lissabon zal daar geen sikkepit aan veranderen: ook dan blijft de PvdD onder de kiesdeler. Wie er wel profiteert? Dat is, oh ironie, de PVV.

Hoe werkt het?
Het verdelen van de zetels volgens de Kieswet lijkt ingewikkeld, maar als je het systeem begrijpt, is het eigenlijk rechttoe-rechtaan. Je moet wel wat rekenen, maar als je rekenkunsten matig zijn, stop je het gewoon in een spreadsheetje en ben je in een minuutje klaar. Ook de precieze stemaantallen heb je niet nodig: alleen de percentages zijn voldoende. Eerst bepaal je de kiesdeler en je deelt het aantal stemmen van elke partij door die kiesdeler. Dat levert het aantal hele zetels, met een zooi getallen achter de komma. Als je alleen percentages weet, is de kiesdeler gewoon 100% gedeeld door het aantal zetels en deel je het gehaalde percentage door dat getal. Bij de verkiezingen voor Europa komt dit alles neer op 100/25 = 4%.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.