Dertig gepensioneerde Franse generaals luidden onlangs de noodklok, met een apocalyptisch getoonzette tekst over een land in ontbinding. Hun brief op de site van het conservatief-katholieke weekblad Valeurs Actuelles is inmiddels ondertekend door enkele duizenden militairen. Een marginale beweging, zoals sommigen opperen? Vorige week kregen ze steun van een aantal nog actieve collega’s. ‘Onze steden en dorpen vallen ten prooi aan geweld’, schrijven de anonieme auteurs van deze tweede brief. Ze moeten duidelijk niets hebben van alle aandacht voor diversiteit en racisme. ‘Haat tegen Frankrijk en zijn geschiedenis is de norm geworden in het publieke debat.’ Minister van Defensie Florence Parly die bij de eerste brief van de reactionaire militairen al maatregelen had aangekondigd reageerde hierop met nog meer ergernis: ‘Dat vocabulaire, de verwijzingen, dat is allemaal typisch extreemrechts’.
Extreemrechtse tendensen in het leger: het is niet alleen Duitsland dat daarmee te kampen heeft. En in Frankrijk is de politieke arm van deze beweging nog wel een stukje groter dan die bij de oosterburen. Marine Le Pen, voorzitter van Rassemblement National, de grootste uitdager van president Macron bij de verkiezingen volgend jaar, heeft zich onmiddellijk solidair verklaard met de verontruste militairen. Daarmee week zij af van de recent ingezette gematigde koers van RN waarmee Le Pen hoopt Macron te kunnen verslaan.
Chef-staf General Francois Lecountre heeft al zijn ondergeschikten geschreven dat zij zich niet met de politiek moeten bemoeien. Hij kondigde geen sancties aan, maar riep de schrijvers van de tweede brief op het leger te verlaten. Die presenteerden zichzelf als 'soldaten van de jongere generatie van het leger, een zogenaamde "generatie van vuur" die in actieve dienst is geweest. Ze hebben hun leven opgeofferd om het islamisme te vernietigen waaraan u op ons grondgebied concessies hebt gedaan'.
Napoleon
Vorige week werd in Frankrijk Napoleon herdacht. Het was zijn 200ste sterfdag. President Macron moest een balans zien te vinden tussen de nationalisten die nog steeds grote betekenis hechten aan de rol van Napoleon in de Franse geschiedenis en de critici die hem behalve de slagvelden die hij veroorzaakte ook verwijten dat hij de slavernij weer heeft ingevoerd. Dat balanceren tussen links en rechts is de president wel toevertrouwd. Zijn genuanceerde woorden over Napoleon zou je kunnen zien als een oefening voor de campagne volgend jaar. 'We houden van hem' zei Macron 'omdat hij liet zien dat één man de koers van de geschiedenis kan bepalen. Napoleon hoort bij ons, we zijn een land met een verleden. Maar de slavernij was een fout, het was verraad aan de geest van de Verlichting.' En over de oorlogen en veldslagen met vele slachtoffers zei hij: 'Napoleon hield zich niet echt bezig met zijn medemensen. Chateaubriand beschuldigde hem er zelfs van 5 miljoen Fransen te hebben opgeofferd.'
Het Franse blad Le Parisien vraagt zich af waarom Macron de eerste moest zijn sinds 1969 die voor Napoleon salueerde. Het zal hem ongetwijfeld door zijn linkse critici worden nagedragen. Rechts zal hem verwijten dat hij als eerste staatshoofd publiekelijk toegaf dat het Franse leger een beroemde Algerijnse politiek activist in 1957 had ‘gemarteld en vermoord’ en dat hij met het openen van de archieven over de Algerijnse oorlog onvaderlandse krachten de wind in de zeilen geeft.
De verwerking van het verleden blijft overal een hoogst actuele politieke zaak.
Moratorium
Op het podium van de Franse binnenlandse politiek meldde zich afgelopen zondag ook de voormalige Brexit-onderhandelaar Michel Barnier. Voor de RTL televisie bepleitte hij een moratorium op immigratie, met name de gezinshereniging, van 3 tot 5 jaar. Zonder aan het asielrecht en de rechten van buitenlandse studenten te willen tornen zei hij dat een tijdelijke stop nodig was: 'We moeten de tijd nemen om te controleren, te evalueren, zo nodig de procedures, de praktijken te veranderen, de balans op te maken'. Over de regering van Macron zei hij: 'Onveiligheid is het belangrijkste échec van dit presidentschap'. Verder hekelt hij de koortsachtigheid waarmee Macron de klimaatverandering benadert, vergeleken met zijn beleid op andere terreinen.
De 'gaullist' Barnier (70) lijkt zich warm te lopen om presidentskandidaat te worden voor zijn conservatieve partij Les Republicains. Die partij heeft nog geen beslissing genomen. Als Barnier het wordt zal hij ongetwijfeld zijn ervaringen met de buitengewoon complexe Brexit-onderhandelingen in de strijd gooien. Zijn kandidatuur zou Le Pen stemmen kunnen kosten. Daar zinspeelt hij ook op: 'Vier en een half jaar heb ik te maken gehad met een onwaarschijnlijke gebeurtenis tijdens de Brexit. Je moet voorzichtig zijn met onwaarschijnlijke gebeurtenissen. Een overwinning van [Le Pen] is mogelijk als anderen zwak blijven.'
