Italia Viva stort het land in crisis

In Italië trok voormalig premier Matteo Renzi zijn splinterpartij Italia Viva terug uit de regeringscoalitie om zijn grootste vijand, premier Conte onder druk te zetten. Nicola Zingaretti, leider van de Democratische Partij vindt het “een daad tegen Italië. We hebben investeringen, werk en gezondheid nodig om de pandemie te bestrijden. Geen regeringscrisis." En als het dan nog zou gaan om het vinden van de nodige financiën voor die investeringen....Maar daar ging het helemaal niet om. Renzi wil de regering laten vallen omdat hij het niet eens is met de besteding van de ruim tweehonderd miljard euro die beschikbaar is via het Europese Herstelfonds, ondanks dat suggesties van zijn kant deze week zijn overgenomen. Renzi verwijt de regering niet snel genoeg te handelen met het indienen van plannen voor de inzet van het herstelfondsgeld. Waanzin van een verliezer Matteo Renzi (foto: European Parliament CC) mist elk begrip voor de realiteit waarin het land zich bevindt, schrijft Il Manifesto. Het linkse dagblad schrijft over 'de waanzin van een verslagen leider'. Renzi heeft Conte na de breuk met Salvini's Lega weer in het zadel geholpen, maar verbrak vervolgens de banden met zijn Democratische Partij door een eigen partij op te richten. Zijn Italia Viva staat in de polls op nog geen 3 procent. En omdat ook de andere regeringspartijen op verlies staan zullen er op korte termijn wel geen nieuwe verkiezingen komen. Wat er wel gaat gebeuren is hoogst onduidelijk. Inmiddels heeft Matteo Renzi het ook bij het Italiaanse publiek verbruid blijkt uit een peiling waarin 73% van de respondenten meent dat hij vooral uit eigen belang de regering heeft laten vallen. Hij lijkt te gokken op een nieuwe regeringsformatie zonder de huidige premier Conte waarin hijzelf een grotere rol zou kunnen spelen. Dat beeld van een man die ondanks alles volhoudt het beter te kunnen zal de reputatie van de Italiaanse politiek in de rest van Europa ook geen goed doen. Premier Conte wil vooralsnog van geen wijken weten. Hij heeft het ontslag van zijn regering nog niet ingediend en aangekondigd dat hij de kwestie in het parlement wil bespreken, wellicht in de hoop bij enkele onafhankelijken steun te vinden om zijn regering zonder veel wijzigingen te handhaven. Schrödinger kat De Italiaanse politiek is altijd licht chaotisch geweest vergeleken met landen als Duitsland en Zweden, schrijft Valentina Saini in EUObserver. Ze citeert een anonieme commentator die de regering van Conte vergelijkt met Schrödinger's kat. Je zult nooit weten of hij dood is of levend. 'En voor Renzi is een Conte-regering die noch levend noch dood is, het beste.' Volgens Reuters is Renzi zelfs bereid weer deel te nemen aan een nieuwe regering-Conte. Over de voorwaarden die hij daaraan verbindt heeft hij zich nog niet uitgelaten. Waarschijnlijk eist hij meer regeringsposten; en verder, gezien zijn eerdere kritiek, ook het afzien van een technocratische aanpak van de herstelfondsgelden en de aanvrage van een lening bij het Europese Stabiliteitsfonds ESM. Dat laatste is dan weer moeilijk te verteren voor de Vijfsterrenbeweging, nog steeds de grootste regeringspartij. Maffiaproces De Italiaanse Justitie is deze week begonnen aan een megaproces tegen een ander soort 'Schrödinger kat', het maffianetwerk 'Ndrangheta in het diepe zuiden van Calabrië. Er zijn maar liefst 355 verdachten, allemaal leden van de familie Mancuso, een van de honderden criminele families in de regio. Zij staan met z’n allen terecht voor onder andere drugshandel, witwassen, afpersing en wapenhandel. Het is voor het eerst in ruim dertig jaar dat er in Italië zo’n megamaffiaproces plaatsvindt. Rechter Nicola Gratteri werkt al dertig jaar aan de bestrijding van de maffia en staat daarvoor al die tijd onder politiebewaking. 'A dead man walking', volgens mafiosi. Giovani Falcone en Paolo Borsselino, de rechters in een vorig megaproces tegen de maffia op Sicilië zijn in 1992 beide omgebracht. Gratteri is dus op zijn hoede. "Ik ga geen 10 meter zonder mijn gepantserde auto. Ik ben al meer dan 20 jaar niet in een restaurant geweest en ga al meer dan 30 jaar niet meer naar de bioscoop. Ik ben altijd in een besloten omgeving. Ik eet op kantoor. Mijn huis is in wezen een bunker. Ik heb een goed team van lijfwachten. "

Foto: European Parliament (cc)

Italië begint aan een spannende verkiezingscampagne

ELDERS - Op 4 maart kiezen de Italianen een nieuw parlement.

De Italiaanse president Sergio Mattarella heeft eind december het parlement ontbonden ter voorbereiding van de verkiezingen op 4 maart. Matteo Renzi, de ex-premier van de centrum-linkse regering die eind 2016 moest aftreden omdat zijn voorstellen voor grondwetswijziging het niet haalden, trapte deze week de campagne voor zijn partij af. “In 2013 haalden we het net niet, maar nu moeten we echt de grootste partij worden,” zei hij ondanks alle voorspellingen die op het tegendeel wijzen.

De polls voorspellen dat de Vijfsterrenbeweging (M5S) van Beppe Grillo de grootste wordt, gevolgd door de Democratische Partij (PD) van Renzi. Beide zouden nu tussen de 20 en 30% van de stemmen halen. Daarachter komen Berlusconi’s Forza Italia en de Lega Nord, elk met rond de 15% van de stemmen. M5S lijkt vast te houden aan het standpunt dat ze met niemand anders wil samenwerken. Aangezien de partij geen 50% van de stemmen gaat halen ligt, zeker na een verlies van de PD, een rechtse coalitie voor de hand met FI, LN en nog rechtsere partijen zoals de Fratelli d’Italia, op dit moment de belangrijkste erfgenaam van het Italiaanse fascisme. Net als LN pleit deze partij voor uittreden uit de EU, een stap die Berlusconi te ver gaat. Een coalitie tussen zijn partij en de PD van Renzi en huidig premier Gentiloni is dan uiteindelijk ook nog een optie.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: European Council (cc)

Renzi’s risico

ELDERS - Het referendum in Italië over een grondwetswijziging zou wel eens anders kunnen uitpakken dan premier Matteo Renzi heeft bedoeld.

Is Renzi overmoedig of dwaas? Op 4 december zal moeten blijken of hij niet een te groot risico heeft genomen met een volksraadpleging over de hervorming van het parlementaire stelsel. De kans is groot dat Italianen de gelegenheid zullen aangrijpen om hun ongenoegen over de regering te laten blijken. Daar zijn voldoende redenen voor. Als het referendum uitpakt als een motie van wantrouwen tegen de regering wordt de toekomst van het land buitengewoon onzeker.

Renzi heeft al toegegeven dat hij een fout heeft gemaakt door het referendum te koppelen aan een stemming over zijn premierschap. Maar de geest is nu uit de fles. De Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo ruikt bloed na de overwinning die de partij deze zomer heeft behaald bij de lokale verkiezingen. En ook in Renzi’s eigen partij is de pleuris uitgebroken. Vooraanstaande partijleden zoals partijsecretaris Pier Luigi Bersani en de vroegere premier Massimo D’Alema hebben aangekondigd tegen de hervormingen te zullen stemmen.

Een nederlaag van Renzi begin december kan vergaande consequenties hebben. Ook voor de rest van Europa.

De hervormingen die de regering op 4 december aan de bevolking voorlegt moeten Italië een beter functionerend politiek stelsel opleveren. De Senaat krijgt een kleinere rol en het aantal leden wordt van 315 teruggebracht naar 100. Het wetgevingsproces wordt versneld. De regering hoopt met deze meest ingrijpende wijziging van de grondwet sinds 1945 de politieke stabiliteit te bevorderen. Italië kende sinds de oorlog 63 regeringen. Slechts één regering (van Berlusconi) heeft het de volle periode uitgehouden. Renzi begrijpt ook wel dat een groot deel van de bevolking niet direct warm loopt voor grondwettelijke kwesties. Hij heeft dan ook aangekondigd dat hij de 500 miljoen euro besparing op de Senaat zal investeren in een armoedefonds. Daarnaast kondigde hij een belastingverlaging aan en verhoging van de pensioenen voor de arme ouderen.

Foto: Alessandro Valli (cc)

Italië: populismeparadijs?

ANALYSE - In Italië heeft zich een soort van machtsgreep voltrokken. Vorige week zorgde de sociaaldemocraat Matteo Renzi ervoor dat zijn partijgenoot Enrico Letta moest terugtreden als premier. Vervolgens bood Renzi zichzelf aan als de nieuwe regeringsleider – met succes. Zaterdag is de 39-jarige Renzi door president Napolitano voorgedragen als minister-president. Renzi geldt al jaren als hét talent op links. Hij wil af van de volgens hem vastgeroeste Italiaanse politieke structuren waarbinnen vakbonden en werkgeversverenigingen buitenproportioneel veel macht uitoefenen. Renzi’s vernieuwingsboodschap slaat aan bij veel kiezers, maar roept ook de nodige weerstand op – ook binnen zijn eigen partij. Zo zei zijn partijgenoot en oud-premier Massimo D’Alema dat Renzi met zijn anti-elite boodschap populistisch is en op Berlusconi lijkt.

Hoewel Renzi nog lang niet kan tippen aan raspopulisten als Berlusconi, valt hier iets voor te zeggen. Renzi stelt regelmatig dat de gewone Italianen meer macht moeten krijgen en de gevestigde (en ‘vastgeroeste’) politieke en economische elites minder. Of hij zich zal ontpoppen als een raspopulist zal nog moeten blijken. Maar hoe dan ook, Renzi is in ieder geval populistischer dan zijn voorganger en ‘partijtijger’ Pier Luigi Bersani. Dit roept de vraag op hoe het nu eigenlijk met het populisme in Italië is gesteld. Als populisme wordt opgevat als de boodschap dat het goede volk wordt uitgebuit door een slechte elite, kan Italië dan gezien worden als een waar populismeparadijs?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.