Kunst op Zondag en Icons in het Fries Museum

Voor Kunst op Zondag verken ik een tijdelijke, reizende portrettengalerij in het Fries Museum. De collectie van een ‘Portrait Gallery’ vertelt de geschiedenis van een land in portretten. Een wereldberoemd voorbeeld hiervan is de National Portrait Gallery in Londen. In Nederland hebben wij zo’n soort museum niet. Misschien dat de tentoonstelling ‘Icons, topstukken uit de National Portrait Gallery’ in het Fries Museum hiervoor een aanzet kan zijn. Icons kun je vanaf nu thuis online te ontdekken. [caption id="attachment_334227" align="aligncenter" width="346"] Queen Elizabeth I (1575) © Nicholas Hilliard © National Portrait Gallery Londen. Campagnebeeld Icons.[/caption]

Door: Foto: Zelfportret van Sir Joshua Reynolds (1747-1749) © National Portrait Gallery Londen. copyright ok. Gecheckt 18-02-2022
Foto: Detail uit het Fivelgoër en Oldambtster landrecht landrecht copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Kunst op Zondag | Friese Vikingen

In het Fries Museum in Leeuwarden is momenteel een expositie over het Noord-Nederlands kustgebied in de Vroege Middeleeuwen, “Wij Vikingen”. De boodschap is simpel samen te vatten: de Noormannen hebben in de negende eeuw behoorlijk huis gehouden in de Lage Landen, maar er waren mensen in wat nu Friesland en Groningen heet die zich bij de plunderaars aansloten en meededen. Friese Vikingen dus.

Het bewijs voor die stelling valt archeologisch moeilijk te leveren. Je kunt natuurlijk het skelet van een slachtoffer tonen, maar de dode zal je niet melden wie hem heeft vermoord. Het bewijs dat er Friese Vikingen waren, zal moeten komen uit de geschreven bronnen. Die vermelden echter alleen dát de Noormannen tekeer zijn gegaan op deze of gene plaats. Of het Noren of Denen waren, staat er niet bij. Laat staan dat erbij staat of het Friezen waren, dus mensen uit het gebied van Vlaanderen tot Noord-Duitsland. Gelukkig bieden de Friese rechtsteksten aanwijzingen en nog gelukkiger is dat het Fries Museum de manuscripten ook toont.

Het slachtoffer van een Vikingaanval op Zutphen (882)

Middeleeuws recht

Een van de cruciale passages komt uit het Fivelgoër en Oldambtster landrecht, dat ooit heeft gegolden in wat nu de provincie Groningen is. Hieronder de passage die u ziet op de foto boven dit stukje.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Detailpolitiek (8): Friese universiteit

Nu de provinciale statenverkiezingen naderen, kunnen we ons afvragen welke vormen van detailpolitiek er in de provincie te vinden zijn. Enkele jaren geleden schreef Klaartje Peters het boek ‘het opgeblazen bestuur’, waarin ze het functioneren van de provinciale bestuurslaag bekritiseert. Provincies zouden grossieren in PR-projecten om het imago van de provincie op te vijzelen en de provincie belangrijk te doen lijken, terwijl de belangrijke, relatief onzichtbare taken van de provincie worden verwaarloosd.

Peters wijt dit probleem aan het feit dat er volksvertegenwoordigers zijn die stemmen moeten winnen en moeten laten zien dat ze goed werk doen voor de burger. Op provinciaal niveau betekent dit dat de provincie allerlei taken op zich neemt die voor burgers belangrijk zouden zijn en waarmee politici in het nieuws kunnen komen. Of ze echt nuttig zijn is iets heel anders.

De PR-universiteit
Een voorbeeld van zo’n PR-project kunnen we vinden in Friesland. In 2009 verscheen daar een notitie over UCF: een University Campus Fryslân. Er zou in Leeuwarden een ‘academische netwerkorganisatie’ moeten komen. Dit zou geen nieuwe universiteit moeten zijn, maar een samenwerkingsverband van allerlei bestaande Friese kennisinstellingen en bestaande universiteiten. Dit alles om ‘het bestaande academische netwerk in Fryslân in de komende jaren (verder) te versterken en uit te breiden’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Werven allochtonen in moskee is onzinnig

moskee (Flickr/Bart)

Naarmate overheidsinstanties een betere afspiegeling vormen van de samenleving waar zij uit bestaan en die zij moeten bedienen, wordt de legitimiteit van die instellingen vergroot. Het is dan ook geen wonder dat het staand beleid is om bijvoorbeeld meer vrouwen in topposities te krijgen of om meer allochtone ambtenaren te werven.

Zo ook in Leeuwarden, waar wethouder Marco Florijn (PvdA) het percentage allochtone ambtenaren wil opkrikken van een schamele 3,5% naar 8,5%, een percentage dat in Friesland al gehaald wordt door commerciële bedrijven met eenzelfde werknemersomvang. Een bijzonder opvallend streven is het dus niet, maar men kan zich afvragen of de maatregelen die getroffen worden om dat doel te bereiken voorafgegaan zijn door een goede analyse, of dat politieke idealen het primaat zijn voor ideeën als het inschakelen van moskeebesturen.

Leeftijdsopbouw
Een groter probleem dan -en mogelijke verklaring voor- de lage hoeveelheid allochtonen in gemeentedienst is de leeftijdsopbouw van de ambtenarij. Voor mannen is de gemiddelde leeftijd 50 jaar (hoogste gemiddelde van de gehele overheid), voor vrouwen 42. Daarbij is ook belangrijk dat slechts 7,5% van het totale gemeentepersoneel jonger dan 30 jaar is. Aangezien de leeftijdsopbouw van allochtonen in Nederland (en zeker van Marokkaanse en Turkse Nederlanders) het zwaartepunt op een veel lagere leeftijd heeft, kan leeftijd een vertekenende factor zijn bij het bepalen van het aantal allochtonen in gemeentedienst. Het is dus de vraag wat het aantal allochtone ambtenaren is, wanneer gecorrigeerd wordt voor dit leeftijdseffect.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.