Een motie voor een rechts kabinet

Het PVV, VVD, NSC, BBB kabinet lijkt een feit te worden. Lijkt, want premier, ministers en staatssecretarissen moeten nog gezocht worden. Maar goed, daar gaat dit artikel niet over. Dit artikel is een nabrander, met saillant detail, van ons artikel over patstellingen en hoe men in de Tweede Kamer daar weer uit kwam. We lichten één motie er nog uit, ofwel wat ging er óók vooraf aan het nieuwe kabinet? Joost Eerdmans (JA21) dramde er een motie doorheen waarmee werd opgeroepen werk te maken van een rechts kabinet. 14 februari werd nr. 27 Motie van het lid Eerdmans ingediend. In de tekst van de motie stelt  Eerdmans: - dat de kiezer de Kamer een groot rechts mandaat heeft gegeven - dat een kabinet zonder duidelijke rechtse signatuur geen recht doet aan de verkiezingsuitslag - dat er werk moet worden gemaakt van een rechts (minder-heids)kabinet, Nog diezelfde vergadering wijzigt Eerdmans de motie en wordt het nr. 28 Gewijzigde motie met één wijziging waardoor de boodschap nu luidt: - dat er werk moet worden gemaakt van een rechts kabinet De motie komt in dezelfde vergadering ter stemming (bij handopsteken). De uitslag: 75 voor, 75 tegen. Alleen VVD, SGP, BBB, JA21, FVD en PVV waren voor. Het NSC was tegen. De volgende dag (15 februari) wijzigt Eerdmans de motie nog een keer: Nader gewijzigde motie van het lid Eerdmans nr. 30 (t.v.v. 36471-28). Deze keer zegt de motie: - dat de kiezer de Kamer een groot centrum-rechts mandaat heeft gegeven - dat een kabinet zonder duidelijke centrum-rechtse signatuur geen recht doet aan de verkiezingsuitslag - dat er werk moet worden gemaakt van een centrum-rechts kabinet, Eerdmans kan er maar niet uitkomen wat voor soort kabinet hij graag ziet: een rechts (minderheids)kabinet, gewoon  een rechts kabinet of een centrum-rechts kabinet. Nog voor er over gestemd kan worden wijzigt Eerdmans de motie nog een keer. In  versie nr. 31 staat nu een combinatie van zijn eerste en laatste versie: - dat de kiezer de Kamer een groot rechts mandaat heeft gegeven - dat een kabinet zonder duidelijke rechtse signatuur geen recht doet aan de verkiezingsuitslag - dat er werk moet worden gemaakt van een centrum-rechts kabinet Er wordt gestemd. Eerst bij handopsteken, dat ook weer resulteert in  75 voor en 75 tegen. Het NSC heeft zich nog steeds niet aangesloten bij haar rechtse beoogde coalitiegenoten. Dat doet het NSC ook niet bij de onmiddellijk daarna ingezette hoofdelijke stemming: met 73 voor en 73 tegen is er nog steeds geen geldig besluit. Besloten wordt de exercitie op 27 februari nog eens te doen. Met nog een hoofdelijke stemming heeft de motie nog één kans. Als het weer gelijk eindigt zal de motie komen te vervallen (conform artikel 8.28, lid  2 uit Reglement van orde van de Tweede Kamer). Maar wat geschied? Met 74 voor en 69 tegen wordt de motie aangenomen. Zijn (sommige) leden van het NSC er anders over gaan denken? Van deze fractie was één lid niet aanwezig, de rest stemde, net al de vorige keren, tegen. Een deel van de oppositie liet het afweten. Er waren zeven Kamerleden niet aanwezig en dus telden hun stemmen niet mee in deze procedure. De afwezigen waren van de fracties VVD (1), NSC (1), GroenLinks-PvdA (2), D66 (1), DENK (1) en Partij voor de Dieren (1). Als iedereen er wél geweest zou zijn, was de stemming weer op 75 - 75 uitgedraaid. Het kan zijn dat de afwezige oppositieleden (5 Kamerleden) gedacht hebben dat het een tamelijk zinloze motie was en ze er al van overtuigd waren dat een rechts of centrumrechts kabinet er onvermijdelijk zou komen. En dat stemmen dus even zinloos was. Maar op zijn minst hadden ze er voor kunnen zorgen dat deze motie richting prullenbak ging. Die kans hebben ze laten lopen.

Door: Foto: Schermafbeelding Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024
Foto: Schermafbeelding Debat gemist Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024

Patstelling in Tweede Kamer leidt tot hoofdelijke stemmingen

In de nu vijf maanden oude Tweede Kamer is het zestien keer voorgekomen dat bij stemmingen een uitslag “niet kon worden vastgesteld”.  Die terminologie bezigt de voorzitter als bij stemmen met handopsteken (fractiegewijs stemmen) er 75 voor- en 75 tegenstemmen zijn.

In zulke gevallen kan er worden overgegaan tot hoofdelijk stemmen. In drie gevallen leidde dat opnieuw tot een patstelling (73 voor en 73 tegenstemmen). Uiteindelijk viel er bij dertien casussen toch een meerderheidsbesluit. Drie moties moeten nog in een herstemming aan de orde komen. Het maakt duidelijk dat de verhoudingen in de Tweede Kamer zomaar vaker tot patstellingen kunnen leiden.

In de helft van deze gevallen stond een volledig rechts blok van PVV, VVD,  BBB, FvD, SGP en Ja21 tegenover de rest van de Kamer. Zes fracties tegen negen andere fracties resulteerde in 75 voor- en 75 tegenstemmen. Zelfs bij een verhouding van 11 tegen  4 fracties (PVV, VVD, CDA, D66) betekende het een patstelling van 75 – 75.

Zestien stemmingen die resulteerden in patstelling van 75 – 75 in beeld.

Figuur 1 Verdeling fracties bij 75 – 75

Dat de kersverse coalitiepartners PVV, VVD, NSC en BBB zich in de Kamer jegens elkaar nog nergens toe verplicht voelden, zien we terug als we deze vier er even uitlichten. Waren we bij Rutte IV gewend dat de fracties van de coalitiepartners bij de meeste stemmingen elkaar steunden, lag dat nu even anders. Zonder regeerakkoord is er grotere vrijheid een eigen koers te varen. Nu er een ‘onderhandelaarsakkoord’ is zal dat ongetwijfeld wijzigen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.