fluwelen revolutie Archives

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ruimte tussen wensen en kunnen

21 maart 2011 , 16:00 , door Tom van Doormaal

Het nieuws fascineert. Maar begrijpen we het ook? Is er een Arabische Lente en waarom? Wat verklaart de verschillen in Egypte, Tunesië, Libië, Bahrein? Wat betekent de relatieve rust in Saudië Arabië? En wat betekent religie? Is er gevaar voor Islamitisch fundamentalisme? Of mogen we het roepen om “vrijheid en democratie” serieus nemen?

Het zijn vragen, die te maken hebben met brede historische onderstromen. In een blog van Paul Mason, wordt gepoogd een eerste analyse te maken van de revoluties: gebrek aan perspectief, maar redelijk opgeleid, toegang tot de sociale media, meer respect voor de feiten, weerzin tegen hermetische ideologie, bredere verspreiding van kennis, meer begrip van macht, de rol van vrouwen….

Het zijn maar een paar hypothesen, maar ik vind ze leuk. Snap ik ook voldoende wat ik zie? Zoekend in mijn politicologen-kast, kwam de naam van Davies op: via Google kon ik zelfs een artikel over de J-curve terugvinden, een fotokopie uit de tijd dat een kopieermachine nog high-tech was. Zijn J-curve hypothese luidt:

“Revoluties zullen hoogst waarschijnlijk plaats vinden, wanneer een langere periode van objectieve economische en sociale ontwikkeling, wordt gevolgd door een korte periode van een scherpe terugval.”

Dat is interessant: in de jaren 1993-2008 ging het redelijk goed met de economie en de wereld. De aanval van 9-11-01 op de Twin Towers veroorzaakte wel een terugval en dure oorlogen in Iraq en Afghanistan, maar pas de economische crisis van 2008 veroorzaakte het bewustzijn bij velen dat zij, ondanks hun verdiensten en sociale positie toch te maken hebben met de imperfecties van het kapitalistische systeem. Dan ontstaat een gat tussen de dingen die je wilt en de dingen die je werkelijk kunt bereiken.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het lawaai van vallende bladeren

20 januari 2011 , 19:00 , door Tom van Doormaal

havel Niet iedereen heeft het jaar 1989 nog paraat. De Polen hadden tien jaar vakbondsstrijd nodig om van het communisme verlost te raken, in Hongarije duurde het tien maanden, in de DDR tien weken, in Tsjecho Slowakije slechts tien dagen. De voorman van de ‘fluwelen revolutie’ was de wat verstrooid ogende, kettingrokende Vaclav Havel, de toneelschrijver, die via massale demonstraties met rinkelende sleutelbossen tot president werd gekozen.

Het was een buitengewoon jaar in de geschiedenis. Ik reisde, met enige opwinding, naar het Zuid-Duitse Hof,waar een eerste grenspost open ging, rook de tweetakt uit pruttelende uitlaten van eindeloze files pastelkleurige Trabantjes, die met piepende remmen op hun beurt wachtten voor het passeren van de grens, om vervolgens hun “Besucher-geld” (DM 100) af te halen en bij de plaatselijke kruidenier om te zetten in sinaasappels en andere westerse heerlijkheden.

Waarom was dat zo opwindend?

Na de instorting van Hitler’s duizendjarige rijk, duurde het even voordat de communisten in Tsjechoslowakije de macht grepen. (1948) Na twintig jaar stilstand poogde Alexander Dubcek het “socialisme een menselijke gezicht te geven”; een mooie ironische formule, want het socialisme ging toch om een humane bevrijding uit de kille relaties in het onversneden kapitalisme? De Russen vonden de Praagse Lente niet goed: tanks rolden Praag binnen en Dubcek werd tuinman in plaats van de moderne leider van Tsjechoslowakije. (1968)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GeenCommentaar feliciteert de Tatra-tijger

8 januari 2009 , 10:11 , door Berend

Welk roofdier sluipt daar door het Tatra-gebergte? Het is de Tatra-tijger!

De laatste keer dat de gemiddelde Nederlander notie zal hebben genomen van de staat Slowakije was bij het ontstaan ervan, in 1993, in wat wel (naar analogie van de ‘Fluwelen Revolutie’) de ‘Fluwelen Echtscheiding‘ genoemd werd. Het vroegere Tsjecho-Slowakije hield op te bestaan, en er kwamen twee staten uit voort, Tsjechië en Slowakije. De indruk die toen bestond was dat de rijke, beschaafde Tsjechen hun arme, onbeschaafde Slowaakse broertjes afdankten. ‘Azië begint bij Bratislava,’ werd er gezegd.

Vrijwel onopgemerkt heeft Slowakije nu, eerder dan landen als Polen, Hongarije en, inderdaad, Tsjechië, de euro ingevoerd. Hoe kan dit zo plotseling? De Slowaken hebben de afgelopen vijftien jaar de uitspraak ‘Azië begint bij Bratislava’ een geheel nieuwe betekenis gegeven. Slowakije was namelijk de meest dynamische en snel groeiende economie van Europa. Omdat de belangrijkste bergketen van Slowakije het Tatra-gebergte is noemen de Slowaken zichzelf graag de ‘Tatra-tijger‘.

Nu is het land dus rijk en stabiel genoeg om tot de euro toe te treden. De Slowaakse euromunten zijn erg mooi, en deze redacteur kan er bijna niet op wachten om die in in zijn portemonnee aan te treffen. Een felicitatie voor Slowakije is op zijn plaats!

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.