Van hologram naar stopverf

Dat de moderne natuurkunde woorden tekort komt om zijn eigen theorieën te beschrijven, is maar al te goed bekend. Het probleem is ongeveer een eeuw oud, zo oud als de kwantummechanica, en begon waarschijnlijk met het beeld van het 'ineenstorten van de golffunctie', een virtuele catastrofe die zich elke keer voltrekt wanneer we de wereld observeren. Want zonder waarneming, zonder meting, is het heelal een zee van mogelijkheden, een golf van waarschijnlijkheden. Alles en niks tegelijk. Een andere taalkundige vondst die bij nadere beschouwing als een worm in het brein blijft steken, is het zwarte gat. Een oneindig klein onzichtbaar object waarin alles dat door zijn zwaartekracht gevangen wordt, in hetzelfde niets verdwijnt. Ook hier doet de natuurkunde een dringend beroep op het menselijk vermogen om na verloop van tijd waanzinnige ideeën normaal te gaan vinden. Maar we zijn er nog niet. Grotere waanzin staan voor de deur. We mogen dus van geluk spreken dat natuurkundige Erik Verlinde een heel eenvoudige metafoor heeft bedacht voor zijn visie op de kosmos. Stopverf. Zo komt de lezer van 'Elastisch universum' toch op zijn pootjes terecht. Nou ja, een beetje.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.