Transitie en belangen, het gelijk van Machiavelli

Belangen, Lobby, Invloed en Macht. In het energiedebat werd altijd een beetje met een boog om die factoren heen gelopen. Het moest immers gaan over energiebesparing en windturbines, over emissiehandelssystemen en energielabels, en over doelstellingen en subsidieregelingen. Ook onderzoeksprogramma’s bleven liefst een beetje weg van de BLIM (Belangen, Lobby, Invloed, Macht). Weinig aandacht, een enkeling daargelaten. Geen geld voor. Griezelig. Niet in het belang van grote sponsoren. Geen onderzoekstraditie. Wel geld voor onderzoeken naar de vraag hoe Hendrik en Ina ertoe zouden kunnen worden verleid hun autobanden goed op spanning te houden, welk effect, zo dat er al was, onmiddellijk wordt opgevreten door de mogelijkheid 130 km/u te rijden dankzij een hobby van een Minister-zonder-portefeuille.

Foto: Julia Manzerova (cc)

Energiekennis als bokshandschoen

ACHTERGROND - We kunnen veel leren van Duitse stakeholdersdialoog: daar speelt wetenschappelijke kennis een hele andere rol in het energiedebat dan in Nederland.

Inspiratie haal ik tegenwoordig bij onze oosterburen, ik schreef dat al eerder. Winkelen in Duitsland is niet alleen interessant als het om hernieuwbare energie gaat, ook op het gebied van fossiel kunnen we nog van Duitsland leren. We kunnen leren hoe het niet moet, en leren hoe het wel moet.

Hoe het niet moet: fossiele energie, in het bijzonder bruinkool, bevorderen. Bij de huidige randvoorwaarden en beleidsmaatregelen ontwikkelt de energiehuishouding in Duitsland (maar ook elders) zich schizofreen: duurzame energie groeit hard, maar (bruin)kolencentrales blijven vooralsnog behoorlijk overeind.

De winning van bruinkool wordt in Duitsland sinds jaar en dag met allerlei directe en indirecte en verborgen regelingen bevorderd. De duurzame-energiewetgeving heeft tot een nieuwe, perverse prikkel geleid: de elektriciteit die gebruikt wordt bij de bruinkoolwinning is vrijgesteld van de heffing waarmee hernieuwbare energie wordt gefinancierd. Alsof de exploitanten van een bruinkoolmijn anders bij Venlo de grens over zouden gaan om daar verder te graven.

Leerzaam: zo moet het niet. Maar kom als land maar eens los van zo’n benadering, die van oudsher gesteund wordt door onder meer de vakbonden en de SPD.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.