Recensie Zomergasten | Wanda de Kanter

‘Het belangrijkste is dat wat onzichtbaar is’, zei de piloot uit Le Petit Prince in het laatste fragment dat Wanda de Kanter liet zien tijdens de vijfde aflevering van Zomergasten 2019. ‘Wat je ziet is niets meer dan een schil’, zei de piloot ook nog. Eigenlijk verwoordt dat precies waarom ik Zomergasten bijna per definitie interessant vind: door drie uur lang te kijken naar een interview met één gast rondom hem of haar zelf uitgekozen beeldfragmenten, krijg je bijna zonder uitzondering een kijkje onder de schil. En vang je, met een beetje geluk, een glimp van het belangrijkste. Het thema van de schil en de wereld die erachter schuilgaat, kwam vaker terug deze avond. Zie bijvoorbeeld het fragment uit Over de Streep, waarin leerlingen van het IJburg College na het horen van stellingen wel of niet over een streep moeten stappen. Zonder het van elkaar te weten hadden leerlingen te maken met pesterijen, geweld of een onveilige thuissituatie. Het punt van De Kanter: we weten zo weinig van elkaar, we moeten wat beter op elkaar letten. Proberen om onder de schil te komen. Om de schil eraf te pulken en de volledige mens te zien.

Door:
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wat staat er vandaag op het spel?

, door

De Provinciale Statenverkiezingen worden door de politici opgepimpt tot formaat Tweede Kamerverkiezingen. Als de gedoogcoalitie geen meerderheid haalt, dan dreigen volgens Rutte ‘Belgische toestanden’. Volgens Job en Jolande kan de gedoogcoalitie bij het niet halen van een meerderheid beter direct de handdoek in de ring gooien. Voorspelbare verkiezingskoorts, maar het heeft weinig met de werkelijkheid te maken. We ‘kiezen’ morgen indirect de leden van de Eerste Kamer. Of de gedoogcoalitie daar nu net wel of net geen meerderheid haalt, is van marginaal belang. De oppositie is immers geen gesloten blok. GroenLinks, D66, ChristenUnie en de aarsconservatieve SGP zullen klaarstaan om het gros van de voorstellen door de Eerste Kamer te loodsen. En wat als er een keer een voorstel sneuvelt? Dan niks. Dan gaat het voorstel retour afzender, wordt het aangepast en leven we rustig verder.

Interessanter dan de eventuele meerderheid van de coalitie, is om te zien of de machtsbalans tussen Mark, Maxime en Geert gaat schuiven. Ik heb het al eerder gezegd: macht is de smeerolie van dit kabinet. Wat gebeurt er met het CDA als de partij procentueel nog minder stemmen haalt dan afgelopen juni? Dat waren voor het CDA al de meest dramatische verkiezingen ooit. Terwijl alle partijen hun kopstokken uit de kast hebben getrokken, houdt Verhagen zich stil. Voorvoelt hij een nederlaag? Wil de sluwe vos zich alvast indekken? Elco Brinkman trekt de verkiezingskar. Met zichtbare tegenzin. De man met het charisma van een oude poetslap. De man die Paars mogelijk maakte door grandioos te verliezen in 1994. Nors. Afwezig. Apathisch bijna. Gaat deze levende dode de christendemocraten werkelijk aan een verkiezingszege helpen?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Journalistiek als democratische waakhond

, door

volgende-editieHet rapport Brinkman over het redden van de dode bomen doet vooral veel stof opwaaien vanwege de aanbeveling om mensen met een internetaansluiting de dode bomen geld te laten geven.
Maar de aanbeveling is het resultaat van een onderzoek. En dus is er een aanleiding voor het onderzoek. En als ik het rapport goed lees is dit de sleutelpassage m.b.t. de aanleiding:
“De commissie is primair geïnteresseerd in de toekomst van de journalistiek en de rol die ze speelt in ons democratisch bestel, al is ze uiteraard niet ongevoelig voor het economisch belang van de sector. Het gevaar bestaat dat in de huidige transitiefase schade ontstaat aan de journalistieke infrastructuur met gevolgen voor het democratische bestel die niet worden opgevangen door nieuwe vormen en online constellaties.”

En daar zitten twee aannames in:
1. De journalistiek is de belangrijkste democratische waakhond
2. Er zijn nog geen alternatieve democratische waakhonden en het is de vraag of die er komen

Met beide punten ben ik het niet eens. Het gaat wat ver om dan gelijk te zeggen dat het rapport naar de prullenbak kan (er staan ook een paar interessante aanbevelingen in), maar indien ik gelijk heb, haalt het wel de grond onder het rapport vandaan.
Laat ik met de eerste aanname beginnen.

Journalistiek in de traditionele betekenis van het woord (journalisten van de dagbladen uit de 19e en begin 20ste eeuw) was inderdaad van groot belang voor het functioneren van de democratie. De journalistiek heeft zich op dit punt deels later verplaatst naar radio en TV. Daarmee nam het belang echter niet af, maar veranderde geleidelijk wel de vorm en de kwaliteit. In mijn ogen was er tot het begin van de jaren negentig van vorige eeuw ook nauwelijks anders mogelijk. De toegankelijkheid tot politici en het politieke proces was voor de gewone burger beperkt. Op een paar uitzonderingen na zag niemand kans om dat buiten de vaste mediakanalen onafhankelijk te volgen.
Die situatie is echter drastisch veranderd. Zonder in te gaan op alle relevante ontwikkelingen volsta ik met te verwijzen naar het getwitter tussen @maximeverhagen en veel van zijn volgers over actuele onderwerpen.
De journalistiek als traditionele middle-man is grotendeels uitgeschakeld.
Daarmee wil ik niet zeggen dat de journalistiek geen taak zou hebben bij het levend houden van de democratie. Maar die taak zouden ze beter uitvoeren als ze meer op de inhoud zouden gaan zitten en minder op de personen en de one-liners. Het aantal echte openbaringen door de journalistiek is uitermate beperkt. En het duiden van de belangrijkste ontwikkelingen wordt het grootste deel van de tijd ondergeschikt gemaakt aan de waan van de dag. Uiteraard zijn er veel uitzonderingen te noemen. Maar het falen van de oude media in de aanloop naar de oorlog Irak is een schitterend voorbeeld het functioneren van het schoothondje. Het ging toen meer over een of andere afluisteraffaire van een prinses en een vage echtgenoot. Lekker belangrijk voor de democratie.
Veel journalisten zien dit mogelijk anders. Maar als oude-media-veelvraat zie ik de beperktheid en het effect van de ruis.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Quote du Jour

Quote du Jour: Dodebomenmaffia

, door

“We kopen tijd voor de kranten. Als onze voorstellen worden overgenomen, hebben ze voldoende tijd om nieuwe wegen in te slaan en levensvatbaar te blijven. Kranten zijn sterke merken, gemeenschappen van lezers. Die moeten online ook sterk kunnen worden, en actief zijn met radio en tv, zodat ze geld kunnen blijven verdienen.”

Elco Brinkman spreekt over het rapport van zijn commissie, die o.a. adviseert een heffing op internet toegang in te voeren om de kwakkelende krantensector de tijd te geven online te innoveren. Dit was gisteren het gesprek van de dag in ‘nieuwe media land’ en de grappen waarin vergelijkingen tussen auto industrie en stoomtram of blue ray spelers en cassettebandjes waren niet van de lucht. Dat was lachen natuurlijk, en toen dook ook ineens het woord dodebomenmaffia op, bekt lekker maar mist wel het punt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.