Is de magie uitgewerkt?

Ook wat zorgelijk is, kan interessant zijn. Wat er nu allemaal met de wetenschap gebeurt, stemt tot vrees, jazeker, en tot ontevredenheid. Maar zeker ook tot nadenken. De essayist en hoogleraar Slavische letterkunde Karel van het Reve (1921-1999) heeft eens geschreven over het wonderlijke feit dat mensen die nooit naar het Concertgebouw gingen bereid waren om toch mee te betalen aan het Concertgebouw. We kunnen constateren dat aan dit wonder langzamerhand een einde komt: een heel grote groep mensen is steeds minder bereid te betalen voor kunst en cultuur. Laten die linkse lui met hun grijze haar in een scheiding en koninklijke onderscheidingen op hun revers dat allemaal zelf maar betalen! De wetenschap en vooral het hoger onderwijs waren lange tijd uitzonderingen op die regel. Ik denk dat dit er minstens deels mee te maken heeft dat heel veel mensen hun kinderen of kleinkinderen graag een hogere opleiding gunnen – daar kun je immers een goede baan mee krijgen. Maar aan dat idee komt nu langzamerhand ook een eind. Niet alleen zie je dat aan de vrij moeiteloze manier waarmee mensen kennelijk aanvaarden dat er afgebroken wordt (de CDA-achterban komt niet in opstand vanwege de harde bezuinigingen waarin hun partij ook meestemt). Maar ook blijkt het aantal studenten dat zich bij de universiteiten inschrijft de laatste jaren af te nemen – en dat kan niet alleen geweten worden aan demografische ontwikkelingen. In het Amerikaanse Chronicle of Higher Education stond in 2019 een artikel van Simon During, die betoogde dat het droeve lot van de geesteswetenschappen een ’tweede secularisatie’ was. Het lot dat in de loop van de twintigste en eenentwintigste eeuw in sommige delen van de wereld de religie trof – een van marginalisatie – zou nu de geesteswetenschappen getroffen hebben: We all understand what religious secularization has been — the process by which religion, and especially Christianity, has been marginalized, so that today in the West, as Charles Taylor has famously put it, religion has become just one option among a smorgasbord of faith/no-faith choices available to individuals. The process (…), in which culture was consecrated in religion’s place, and that in more modest forms survived until quite recently, has finally been undone. We now live in a doubly secularized age, post-religious and postcanonical. The humanities have become merely a (rather eccentric) option for a small fraction of the population. We beleven deze ontwikkeling misschien nu wel sneller – en wie weet betreffen ze wel de hele wetenschap. De magie is ervan af. De hyperrijken laten zien dat je helemaal niet aan peer review hoeft te doen. Tegelijkertijd begint kunstmatige intelligentie dingen te kunnen die we lang hebben toegeschreven aan wetenschappers als het hoogste wat je kunt bereiken. De wetenschap, en het hoger onderwijs dat zijn prestige aan die wetenschap ontleent, verliest zo de glans die er lang omheen hang. Het is, zoals During schreef, een mogelijkheid onder velen. Ja, als je zin hebt om met je wiskundige of methodologische vernuft te pronken, ga je gang. Maar doe, zeggen de superrijken, niet alsof dat onze wereld stut. Als hogepriester van de wetenschap schud ik hierover natuurlijk het moede hoofd. Maar tegelijkertijd kijk ik gefascineerd toe hoe men mijn tempel afbreekt.

Door: Foto: Chris Allen -Graffiti street art on Exe Bridge North". license cc by-sa 2.0.
Foto: Elger van der Wel (cc)

Leenstelsel

, door

OPINIE - Ach, de Hofvijver. Het moeten de kikkers zijn die de politici inspireren, want onze politici kwaken wat af. Neem de opmerking van minister Bussemaker van Onderwijs dat iedereen er door de invoering van het leenstelsel op vooruitgaat, ook de studenten. De opbrengst van het leenstelsel, een miljard, wordt namelijk geïnvesteerd in het onderwijs.

Bussemaker heeft dus feitelijk niets gezegd. Het gaat er immers om waarin dat miljard wordt geïnvesteerd. En juist daar wringt de schoen. Ik probeer al een uur te bedenken welke door het ministerie genomen maatregelen nou echt als verbetering van het hoger onderwijs kunnen worden gekwalificeerd en ik kan er precies nul noemen. Ik denk daarom dat de kans precies 100% is dat dat miljard zal worden verspild aan het zoveelste project waarmee het onderwijs verder wordt gesloopt.

Mag ik een voorstel doen dat wél werkt? Gebruik het geld om studentenhuizen te bouwen, zo dicht mogelijk bij de universiteiten en hogescholen. Waarom? Ik citeer uit een eerder stukje:

De efficiëntste manier om te studeren is, heel simpel, dat je ’s morgens naar de leeszaal gaat, met een paar medestudenten rond een tafel gaat zitten, en je buigt over hetzelfde onderwerp. Drie kwartier lezen, rekenen, schrijven en wat dies meer zij, en dan samen koffie halen en de stof bespreken. Als de tijd wordt genomen voor een redelijke lunch en een wat uitgebreider avondeten in de mensa, staat niets de perfecte flow in de weg, zodat je met plezier bezig bent van vroeg in de ochtend tot laat in de avond.

De groepsgrootte is eens onderzocht: ergens tussen de vijf en acht mensen. Bij een grotere groep gaan haantjes-de-voorsten de gesprekken domineren, waardoor minder assertieve studenten onvoldoende aan bod komen. Als de groep kleiner is, ontstaan er minder vragen en neemt de kans toe dat niet alle complicaties van de stof worden doorzien.

De enige voorwaarden waaraan moet zijn voldaan, zijn natuurlijk dat de leeszaal vroeg open is en dat het mogelijk is laat op de avond nog naar huis te gaan. Om die reden was het in de jaren zestig en zeventig beleid om studenten zoveel mogelijk op een campus te concentreren en daar ook supermarkten, wasserettes en mensa’s in te richten.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour

Quote du Jour | Waarom koken, eten komt toch uit een muur?

, door

‘Anders bepaalt een kleine groep welke kunst gesubsidieerd moet worden. Kunst is voor de maatschappij. Als de maatschappij niet bereid is ernaartoe te gaan, is er iets fundamenteel verkeerd.’ [bron]

Er was ooit een tijd dat je voor een helpende hand wat betreft een kunstproject, steeds bij een liberaal terecht kon. De gristen zag meer heil in de parochie, en de socialist in de fabrieksrefter. Ook de loge, toch veel door blauwen bevolkt,  hielp met graagte dat wat een mens minder kan missen dan pakweg dit speelgoed van de he-le-maal vrij-e markt echt wel hoor! In deze tijden staat een liberaal voor lager dan een geblondgedoogde boekhouder. Met groot ongedogen ratelt deze hansworst het ene cafécliché over kunst uit zijn nek in zijn eerste interview. Hij wil doen geloven dat ‘een echte omslag’ betekent dat er méér mensen tickets betalen. Op basis van deze uitspraak zou een beschaafd land hem meteen uit zijn functie ontzetten. Of omdat meneer, voormalig boekhouder overigens, ook directeur van projectmanagementbureau Improvex is. Die houden nogal van ticketverkoop.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.