De onvolprezen Tom Cochez van de dito Belgische website apache.be, heeft een indringend stuk geschreven omtrent taal – en hoe een morzel als Vlaanderen denkt er ideologisch mee denkt om te moeten gaan. Hij zet de illusie dat je een volk volgens taal kan afbakenen fijntjes op de helling.
Voor mij is het teken van ontwikkeling net het feit dat je in een land terecht komt en aan de terrastafeltjes alle talen door elkaar hoort. Een mens is toch dat inventieve hersendier, dat altijd wel z’n weg zal zoeken en vinden, taal van de morzel sprekend of niet? Tot spijt van wie het benijdt, maar op kale hoogvlakten, hetzij in Patagonië of tegen de Matterhorn – dààr is taal niet ontstaan. Wel in de modder van stedelijke Babylons, waar meningen en kleuren oneindig met elkaar in contact komen. Survival of the wittiest, and smartest. Wat zou ik er niet voor geven om rond te lopen in het Amsterdam van 1640, waar alle Joden van Europa, alle geloofsgezindten terecht konden in een machtige smeltkroes van belangen, tegenstrijdigheden, maar ultiem: samenwerkingen.
Taal
Foto:
Reacties (15)
“het Amsterdam van 1640, waar … alle geloofsgezindten terecht konden”
Ik denk dat iemand de situatie probeert te idealiseren.
@1 Nou, hij zou best wel eens gelijk kunnen hebben. Nog afgezien van de godsdiensten: het gaat hier om de Gouden Eeuw. Als je kijkt naar de talen die er gesproken moeten zijn geweest: in ieder geval Duits, Spaans, Portugees, Frans, Engels, Jiddisch, Nederlands, Fries nog natuurlijk, Turks, misschien wel arabisch. En er waren meer dialecten. Er was een vloot die over de hele wereld voer, handel met verre en nabije landen, uitgevers van boeken die niet elders gedrukt mochten worden. De Nederlanden hoorden nog bij Spanje, er zaten oude portugese joden. Op talloze momenten konden de mensen die die talen spraken bij elkaar komen.
Oja, Bismarck? tegenover de rest van Europa? Joden die uit Spanje en Antwerpen geraffeld werden? Katholieken of tientallen andere fracties die in schuilkerken gedoogd werden? Zelfs het staatshoofd moest niets komen vertellen aan de regentenbende.
@3: Staatshoofd niets komen vertellen? Dan kun je hooguit je verschuilen achter het feit dat er geen officieel staatshoofd was, want “In 1621 werden o.a. de pro-remonstrantse Jacob Dircksz de Graeff en Rombout Hogerbeets op instigatie van Maurits uit de regering van Amsterdam verwijderd.”
Daarnaast geef je zelf al toe dat Katholieken (maar ook Lutheranen, remonstranten en doopsgezinden) hooguit gedoogd werden (dat gedogen begon overigens pas na 1674, oorspronkelijk waren schuilkerken ook echt wat de naam impliceert). Als je niet contra-remonstrants Gereformeerd Calvinistisch was, was een openbare functie uitgesloten en openbare geloofsbelijdenis was slechts aan enkele geloven (alleen voor Gereformeerden en Joden) toegestaan. Daarnaast heeft de jonge Republiek (toegegeven dat was voor 1640) ook de nodige slachtpartijen onder “ongelovigen” op haar naam staan.
Maar #1 enzo, als ik nu rondloop in Amsterdam hoor ik nog veel meer talen. En er lopen ook genoeg verschillenden geloven rond. Meer dan dat ik kan benoemen iig.
Sterker nog er zijn zelfs plekken in Amsterdam waar h-o-m-o-seksuelen open en bloot rondlopen!
Het enige wat je wel zult missen uit 1640 zijn de openlijke executies, stank, en wellicht een vleugje pest.
Je hoort tegenwoordig toch voornamelijk steenkolenengels van oostblokkers en middellandse zeebewoners. En het Nederlander zelf kan allang niet eens meer antwoorden met ook maar één kloppende Franse of Duitse zin, if you know what I mean; beiden buurtalen nota bene.
Destijds zullen de Franse taal en hanzetaal nedersaksisch wel de voornamelijkste lingua franca geweest zijn. Die handen en voetcommunicatie van berooide vluchtelingen toen zouden we beter ook al te erg verheerlijken als nastrevenswaardige sociale natuurstaat.
Bismarck; jammer genoeg zijn we in religie beland, mijn schuld. Ik blijf er uiteraard bij dat de Provincieën een lichtend voorbeeld waren van hoe het kon, tegenover despootjes allerlanden.
Maar de taal! Frans was nog niet echt en vogue, Latijn was alomgekend maar had niet meer de vanzelfsprekendheid van in renaissancetijden. Het moet daar op die straten, tenmidst van een oorverdovend lawaai van heipalen slaan voor de grachten, een totale kakfonie geweest zijn van talen. Niemand die het als een probleem stelde dat een iemand geen hollands of wat daar voor door moest gaan sprak. Dat as dan zijn pobleem. Ik dnk niet dat die per platte schuit door een aantal besnorde burgerwachten de grens werd overgezet.
Er was toen maar één taal: die van het geld.
HoHo..1640..Dat is het jaar van van Campen..stadhuis als mirror van het volmaakte universum..Nou daar wil ik ook wel lopen en Rembrandt bezoeken.
However..een Joodse vriend vertelde mij dat in die tijd het gepeupel bang was van die vreemde keelklanken in de Synagoge en er een wet kwam om dat ontroerende gezang in het nederlands te doen.
Wordt het gelijk iets van Jan Smit.
Mijn moeder had geen probleem met taal, handen en voeten en een smoel erbij. Ze bracht haar ding sneller over dan ik met mijn mulo-taalvaardigheid:)
Dat je het stadhuis vernoemt Larie… De WTC van toen, totale hubris, met een vernederde Rembrandt en kuiperijende regenten… smulverhaal.
Maar daarom zou ik Rembrandt willen bezoeken en hem aankijken en zeggen..laat ze maar lullen die kleine grijze wezens…maar dan zou ik de toekomst veranderen en dat kan niet (ingewikkeld blabla-gedoe:)
Waarom moeten de WARE kunstenaars toch eerst dood alvorens..wellicht als je te ver voor de meute loopt is dat het gevolg (lot)
Enfin: artikel gelezen alsmede comments.
Uw plek Crachàt is gegroeid sinds 1830. De “mijne” niet.
die indruk heb ik ook. Sinds jullie staatssecretaris (cultuur is kennelijk niet eens een minister waard) van Ticketverkoop de dijken heeft opengezet om cultuur te laten verdrinken, is het doek ongeveer definitief gevallen.
eens..behalve het “jullie”. Niet de mijne , ik woon hier slechts.
Mijn gordijntjes gaan nu dicht gewaardeerde spuger.
Hoewel het een beetje off topic is — er was eerder een discussie over schuilkerken. In 1640 was er één staatsgeloof, maar andere geloven werden getolereerd. De kerken mochten echter niet vanaf de openbare weg direct zichtbaar zijn.
De Nachtwacht (1639-1642) is een schuttersportret waarvan bekend is wie de individuele geportretteerden waren en wat ze betaalden. Ongeveer 1/3 was katholiek. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat ze achtergesteld waren.
Een ander schuttersportret uit 1648 is van Van Der Helst.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Helst,_Peace_of_M%C3%BCnster.jpg
Door het raam op het schilderij zie je twee huizen met een lam er bovenop. Deze huizen met het lam zijn doopsgezinde schuilkerken die vanuit de schuttersdoelen zichtbaar waren en een aantal van de afgebeelde schutters is uiteraard doopsgezind.
Zo werden deze alternatieve Christelijke geloven in Amsterdam op typische polderwijze gedoogd. Voor Joden was het echt heel anders, ze mochten bijvoorbeeld alleen maar onderling trouwen en waren uitgesloten van allerlei beroepen. Pas door Lodewijk Napoleon (kort na 1800) kregen Joden gelijke burgerrechten — maar ook hier polderden we lekker door en werden Joden in de praktijk tot begin 20e eeuw buitengesloten.
@5 Ehm.. bloeiende handel, die mis je er nu ook. We staan vrij ver van de Gouden Eeuw af tegenwoordig. Maar goed, in plaats daarvan hebben we nu vele politici en cie’s en de dingen die zij kapot maken en bakken regeltjes en schulden, dus dat is ook leuk. Alles heeft zijn tijd.
@12 Dijken openzetten? Dat is weer iets nieuws? Wat ze al niet uitvinden tegenwoordig zeg. Ik zeg laatst nog tegen Vanity, ik zeg: wat ze al niet uitvinden!