Spotlight: Spinvis; een kindje van god?

Elke vrijdag laat GeenCommentaar zijn licht schijnen op een bekende of minder bekende artiest. Van politiek gedreven zanger(es) tot stevige no-nonsense rock, we bespreken elke week een spraakmakende muzikant.

Erik de Jong, beter bekend bij het Nederlandse publiek als Spinvis, is zonder meer een van de meest talentvolle muzikanten binnen Nederland. Zijn muziek is zonder twijfel uniek te noemen. Een vreemde mix van minimalistische luisterliedjes, trip-hop beats, poëtische teksten en spruitjeslucht. Spinvis weet eigenlijk als geen andere Nederlandse artiest de identiteit die Maxima maar niet kan vinden muzikaal samen te vatten. Een uniek stemgeluid en een grote verscheidenheid van muziek maakt Spinvis tot een van de belangrijkste Nederlandstalige zangers van dit moment naar mijn mening. Iemand die grenzen opzoekt en er al fluitend overheen wandelt.

Zolderkamer begin
Spinvis is letterlijk op een zolderkamer begonnen. Het debut album ‘Spinvis‘ bestaat uit werk dat Erik de Jong op zijn zolderkamer in elkaar had geknutseld. Er wordt dan ook veel gebruik gemaakt van de computer, maar ook allerlei minder voor de hand liggende zaken zoals pandeksels komen op het album voor. Het zijn echter vooral het unieke stemgeluid en de poëtische teksten die zorgen dat Spinvis bijna direct een klein underground gevolg om zich heen verzamelt. De nummers ‘Bagagedrager’ en ‘Smalfilm’ worden zelfs bescheiden hitjes. Mede dankzij twee zeer leuke low budget videoclipjes.

Prijzen!
Spinvis weet in 2004 zijn eerste prijs in de wacht te slepen. Samen met cabaretière Lenette van Dongen wint hij de Annie M.G. Schmidt-prijs voor het beste theaterlied. In dit geval het absoluut geweldige ‘Voor ik vergeet’. Een nummer dat ook terug te vinden is op zijn debuut album.

In 2007 was het wederom raak. Spinvis wint de prestigieuze Popprijs op het Noorderslag festival. Een hele eer want de lijst van namen die deze prijs hebben mogen ontvangen bestaat voornamelijk uit de groten der Nederlandse popmuziek. De prijs helpt Spinvis ook een groter publiek te bereiken. Het album dat na deze prijs uitkomt, ‘Goochelaars en Geesten‘, is waarschijnlijk het album dat de meeste mensen van Spinvis kennen. Dit terwijl het eigenlijk bestaat uit overblijfseltjes en B-kantjes. Spinvis zelf beschrijft het als een “een gevonden album”.

Typisch Nederlands
De muziek van Spinvis is zeer dualistisch. De muziek varieert van zeer experimenteel tot zeer catchy. Het echte dualisme zit hem echter vooral in het feit dat de muziek op zijn meer bekende nummers vaak zeer vooruitstrevend en origineel is, terwijl de sfeer doet denken aan de Nederlands jaren 70 en 80. Niet alleen de referenties naar zaken als roze koeken, maar de muziek zelf ademt soms een zeer typische, beetje oudbollige, Nederlandse sfeer uit. Het beeld van een bekrompen, zeer burgerlijk Nederland schijnt vaak door in zijn muziek. Hiermee is het echter ook een feest van herkenning in een tijd waarin wij als Nederlanders opnieuw op zoek zijn naar onze nationale identiteit.

Voor mensen die Spinvis enkel van de “hitsingles” kennen is de eerste ervaring met een volwaardig Spinvis album misschien daarom wel even schrikken. Elk album bevat namelijk ook altijd een aantal zeer experimentele nummers. Nummers als ‘Aap!’, ‘Een nagemaakte gek’ of ‘Lotus Europa’ zijn even wennen als je vooral nummers als ‘Wespen op de Appeltaart’ gewend bent. Spinvis op zijn meest experimenteel lijkt soms elk genre te ontstijgen. Het hint naar trip-hop met experimentele jazz vleugjes, beats en iets onbeschrijfbaars.

Poëzie?
De teksten van Spinvis zijn eigenlijk net als bij Leonard Cohen eerder poëzie met muzikale begeleiding dan enkel muziek. Waar de poëzie (en muziek) van Cohen zeer traditioneel is, is Spinvis eerder een moderne dichter van de nacht die midden in het moderne leven staat. De teksten van Spinvis bevatten vaak een dosis maatschappij kritische humor. De ene keer duidelijk, de andere keer als een steek onder water tussen de regels door. In beide gevallen maakt hij duidelijk een zeer grote tekstuele gave te bezitten. Naast overigens een vaak geniaal muzikaal inzicht. Zijn nummers leunen net zoveel op de teksten als de muziek.

Het is misschien niet verrassend dat hij een project heeft gehad met Simon Vinkenoog. Vinkenoog las gedichten voor onder muzikale begeleiding van Spinvis. Deze samenwerking is uitgebracht op het album ‘Ja!‘.

Simon Vinkenoog is overigens niet de enige bekende Nederland waarmee Spinvis samenwerkt. De band die Spinvis ondersteunt kende o.a. VPRO-presentator Han Reiziger als bandlid.

Meer zien?
Dit artikel kan eigenlijk geen recht doen aan de verscheidenheid van Spinvis. Het aantal youtube filmpjes en het aantal “must hear” nummers is gewoonweg te groot. Gelukkig is Spinvis zelf gemakkelijk op youtube te vinden onder de noemer SpinvisTV. Zeker een bezoekje waard als je meer wilt horen van deze zeer unieke Nederlandse artiest.