ACHTERGROND - Morgen, woensdag 9 oktober, wordt Ross William Ulbricht, die vorige week dinsdag door de FBI in San Francisco werd gearresteerd, voorgeleid. Hij wordt ervan verdacht onder de schuilnaam “Dread Pirate Roberts” (DPR, naar een fictief personage uit de film The Princess Bride) het brein te zijn geweest achter Silk Road, de online zwarte markt voor allerlei illegale diensten en goederen, die zo’n tweeëneenhalf jaar heeft bestaan. De naam Silk Road was ontleend aan de zijderoute, het historische netwerk van handelsroutes tussen Europa, India en China, die via Centraal-Azië liepen.
Ulbricht zou de site uit ideologische motieven hebben opgericht. Volgens een artikel in Forbes Magazine van 29 april dit jaar is ‘DPR geen doorsnee-cybercrimineel, […] maar een libertariër en cypherpunk die uit hetzelfde hout is gesneden als Julian Assange van WikiLeaks.’ Op de online fora die met Silk Road verbonden waren, publiceerde hij lange manifesten en politiek-filosofische overpeinzingen. Over Silk Road schreef hij zelf onder meer:
Silk Road is gebaseerd op libertaire principes. […] Het is geen utopie. [Silk Road] wordt gereguleerd door de krachten van de markt, niet door een centrale macht. […] Dezelfde principes die Silk Road tot bloei hebben gebracht, werken overal waar mensen samenkomen. Het enige verschil is dat de staat er met zijn diefachtige, moordzuchtige handen niet bij kan.
Deep web
Silk Road was onderdeel van het zogenoemde Deep Web, het – enorme – deel van internet waar ‘gewone’ zoekmachines als Google en Yahoo (nog) niet in kunnen doordringen, omdat de pagina’s niet geïndexeerd zijn. Je kon de site alleen bereiken met behulp van een Tor-browser, waarmee je op websites kunt komen die normaal niet toegankelijk zijn. Bijkomend voordeel was dat je met een Tor-browser anoniem kunt surfen, zodat je niet bang hoefde te zijn dat Big Brother over je schouder meekeek. Een van de meest paradoxale aspecten van deze zaak is overigens dat de Tor-technologie (net als het internet zelf) is ontwikkeld door DARPA, een onderzoekslab van het Amerikaanse leger.
In maart van dit jaar werden er op Silk Road z’n tienduizend producten aangeboden, waarvan 70 procent drugs. Volgens de handelsvoorwaarden van de site mocht er niets worden verkocht of aangeboden ‘dat ten doel heeft schade toe te brengen of bedrog te plegen,’ zoals kinderporno, gestolen creditcards, huurmoordenaars en massavernietigingswapens. De ironie wil dat Ulbright tevens is aangeklaagd wegens het arrangeren van een moordaanslag op een Silk Road-gebruiker die hem zou hebben afgeperst. Het is niet bekend of de aanslag ook daadwerkelijk is uitgevoerd.
Bitcoin
In 2012 werd geschat dat er jaarlijks voor 15 miljoen dollar aan transacties plaatsvond op Silk Road, maar dit jaar zou de omzet kunnen zijn verdubbeld of zelfs verdrievoudigd. Alle transacties werden voltrokken in bitcoin, de cryptografische munt die een zekere mate van anonimiteit waarborgt. Volgens de openbaar aanklager in New York zouden er tussen 6 februari 2011 en 23 juli 2013 1.229.465 transacties op de site hebben plaatsgevonden, waarvan de waarde zo’n 1,2 miljard dollar zou hebben bedragen. De FBI heeft 26000 bitcoin in beslag genomen, wat tegen de huidige koers van 140 dollar een waarde van ruim 3,6 miljoen dollar vertegenwoordigt.
De pleitbezorgers van bitcoin, die vaak uit hetzelfde ideologische vaatje tappen als DPR, maken zich nu ernstige zorgen over het voortbestaan van de digitale munt. Zij zijn bang dat de autoriteiten het vermoeden dat een groot deel van álle bitcoin-transacties tot dusver via Silk Road zijn verlopen, zullen aangrijpen om de munt de nek om te draaien. Maar volgens financieel journalist Felix Salmon, die een blog onderhoudt op Reuters, zal dat allemaal wel meevallen. Hij denkt dat de Amerikaanse regering er vooral op uit is toezicht te kunnen uitoefenen op ‘virtuele valuta’ als bitcoin. Wat dat betreft zou het oprollen van Silk Road juist een opsteker kunnen zijn, want daardoor kan bitcoin in de bovengrondse zakenwereld misschien afkomen van zijn negatieve imago en doorstromen naar de mainstream.
Geen fan
Maar Salmon is geen fan van bitcoin, evenmin als Izabella Kaminska, die in de Financial Times (paywall) een vergelijking trekt tussen Ludwig von Mises (een econoom uit de Oostenrijkse school, waar libertariërs graag naar verwijzen) en Walter White uit de successerie Breaking Bad. Niet aan een nationale staat verbonden munten zijn immers bij uitstek geschikt voor mensen die de belastingen willen ontduiken en zich met allerlei schimmige zaakjes bezighouden. Daarom is bitcoin zo’n uitkomst voor de grijze en zwarte economie. Kaminska noemt bitcoin dan ook een
crimineel pensioenfonds, beheerd door een netwerk van gelijkgestemde individuen. […] Het is gebaseerd op anti-sociale instincten en het nastreven van persoonlijk gewin […] op een manier die schadelijk is voor de samenleving. […] Het zal altijd een plek blijven voor economisch improductief kapitaal. En de waarde van improductief kapitaal blijkt uiteindelijk altijd weer nihil te zijn.
Wat betekent dit alles nu voor de discussie over privacy en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer? Zijn deze door velen gedragen ‘waarden’ door het bovenstaande in een ongunstig daglicht komen te staan? Het lijkt in ieder geval duidelijk dat deze discussie door de crackdown op Silk Road (en wellicht bitcoin) opnieuw op scherp is gezet.
Reacties (11)
Drugs kopen met bitcoins is toch een voorbeeld van productief kapitaal?
… waar ‘gewone’ zoekmachines als Google en Yahoo (nog) niet in kunnen doordringen, omdat de pagina’s niet geïndexeerd zijn. ….
Is dat de reden? Dat lijkt mij sterk.
“Indexeren” betekent niet anders dan “in de database opnemen”.
En dat kunnen Google en Yahoo met elke toegankelijke website.
Maar het verbaast mij niet dat dat niet gaan doen voor websites die een beetje verstopt zijn.
Ik dacht na de helft van het artikel aan de mafia.
En ik ben dus niet de enige, die de waarde hiervan voor de mafia ziet. Libertair is in elk geval geen label dat de lading dekt.
Dat ‘ideologische vaatje’ waar uit getapt wordt, is niet zo extreem als je doet voorkomen. Zo is belastingontduiking eerder een goede bijkomstigheid voor die-hard libertariërs, maar de doorsnee Bitcoingebruiker vindt het gewoon fijn om te weten dat het gemak van elektronisch geld niet hoeft te betekenen dat je je overgeeft aan banken en andere instituten die veelal andere belangen dienen dan de klanten. Bitcoin is een experiment en een signaal van de gebruikers dat zij graag een dergelijk systeem geaccepteerd zouden zien. Zelf heb ik geen Bitcoins, maar ik kan een heel eind in die logica meegaan.
@2: Het artikel heeft deels gelijk.
Tor is niets anders dan een manier om je anoniem op het internet te begeven. Dus het is voor Google en Yahoo prima mogelijk om via Tor websites te indexeren. Sargasso is ook gewoon via Tor te bezoeken.
Alleen zijn er heel veel websites op het donkere internet die alleen te bezoeken zijn via Tor. Daardoor wordt ook de anonimiteit van de website-eigenaar gewaarborgd.
En dan heb je nog de websites die nergens in een index te vinden zijn. Je moet dan van de eigenaar het adres krijgen, anders zal je die niet kunnen vinden. Maar dat geldt voor het hele internet.
Achter http://www.sargasso.nl zijn misschien ook wel enorm veel pagina’s te vinden die nooit geïndexeerd worden.
Voor de overheid is dit gebeuren natuurlijk weer een mooi pressiemiddel om onze privacy in te perken.
@4: ik kan ook een heel eind met de gedachtegang mee gaan hoor, maar mijn begrip houdt op bij teksten als: “Het enige verschil is dat de staat er met zijn diefachtige, moordzuchtige handen niet bij kan”. We leven in een samenleving. We hebben dus gezamenlijke kosten en daarvoor hebben we een overheid, die onze gezamenlijke huishoudpot beheert.
Een keer wat besteld via Silk Road, en dat was eigenlijk best een prettige ervaring. Reviews van andere gebruikers over verkopers en links naar reviews over de producten zelf. Hierdoor krijg je wat meer informatie over wat je koopt. Was toch best handig als je er niet helemaal in thuis bent. Ook wel handig dat je niet direct contact hebt met wat dubieuzere dealers.
De mening van veel mensen zal wel deels afhangen hoe je staat tegenover het reguleren van drugs.
@6 Dat zijn de uitwassen. Aan de andere kant is er volgens mij zoiets als een ‘gematigd libertarisme’: ik wil niet dat de overheid overal mee meekijkt, maar heb geen probleem met belasting betalen. Ik ben geen ‘altruism-is-immoral’-libertariër, maar de oneindige controledrang van overheid en bedrijfsleven baart mij wel zorgen. De bestrijding van zwart geld hoeft toch niet te betekenen dat ik te allen tijde volledige overheid hoef te verschaffen over mijn financiën? Anoniem transacties doen heeft nut en niet alleen om belasting te ontwijken. We zijn die middenweg verloren. Sinds wanneer is het normaal geworden dat wij continu gevolgd worden in onze dagelijkse bezigheden?
@8: nee, het zijn geen uitwassen in dit geval. Het is de oprichter van de site zelf die dat zegt.
Voor de rest ben ik het deels wel met je eens hoor, al ik zie geen oneindige controledrang van overheid (die gaat uiteindelijk niet verder dan wat we zelf toe staan): de controledrang van de overheid neemt imnvho toe, naarmate de partijen met vrijheid in de naam goed presteren in de verkiezingen. Het bedrijfsleven wil ons wel controleren, maar om ons daar tegen te beschermen, hebben we een overheid, want zelf hebben we daar niet voldoende macht voor.
Bitcoin verbieden zou nou typisch een voorbeeld zijn van het spreekwoordelijke ‘kind met het badwater weggooien’. Als de overheid een bedreiging ziet in Bitcoin – laten we het om te beginnen hebben over de belastingontduiking die ermee mogelijk is – dan doe je er in het algemeen beter aan om te zorgen dat je burgers en bedrijven hun vertrouwen herwinnen in het geldende monetair systeem en de staat in het algemeen, dan direct repressie toe te passen.
Bitcoin is in principe een neutraal middel en een geweldige innovatie. Het zou overheden sieren als ze innovatie begrepen in plaats van afknepen.
Overigens vind ik Bitcoin wel weer minder inspirerend dan andere alternatieve valuta, zoals meer lokale munten die ook nog iets doen voor een lokale economie en haar ingezetenen (zie bijvoorbeeld Brixton Pound).
@9 Twee dingen waar ik op wil reageren: ten eerste is het vrijwel onvermijdelijk dat een oprichters van een platform politiek extremer zijn dan de gemiddelde aanhangers of gebruikers. Zie The Pirate Bay. Zie Silk Road. Zie Bitcoin. Zie Wikileaks. Dat wil helemaal niet zeggen dat hun ideeën in gematigde vorm geen waarde hebben.
Ten tweede is een overheid niet zozeer het probleem, maar de oplossing, zoals je al zegt. De overheid zou namens de bevolking het bedrijfsleven in check moeten houden, maar in de praktijk spannen overheid en bedrijfsleven samen tegen de bevolking. Dat de regering het volk vertegenwoordigt, maakt dat des te bevreemdend: blijkbaar wil een meerderheid van het volk dit. Dat maakt het nog niet goed. Het maakt het eng.
Een tijd geleden, toen het nieuws van PRISM net bekend was, luidde The Daily Show het nieuws in met een prachtige slogan: “Good news! You’re not paranoid!”. Ik gniffelde. Altijd heb ik gelachen om de aluhoedjes, maar die idioten are onto something.