COLUMN - Omdat RTL bij het lijsttrekkersdebat niet vier, maar vijf partijen besloot uit te nodigen – buiten de twee grote kanshebbers zijn er momenteel drie andere partijen van belang – zegde eerst de PVV en kort daarna ook de VVD af.

Hoe eensgezind van de heren Rutte en Wilders. Hun motief: de VVD en de PVV willen van de verkiezingsstrijd liefst een onderlinge tweestrijd maken, en van teveel partijen die onderwijl in hun broekspijpen bijten zijn ze bepaald niet gediend.

RTL cancelde daarna het hele debat. In de pers werd die beslissing als een verstandige afgeschilderd. De twee grootste partijen mochten immers het strijdperk niet bepalen: een lijsttrekkersdebat is het moment waarop álle relevante partijen ongenadig aan de tand horen te worden gevoeld, en het is niet aan hen om te bepalen met wie ze wel en niet de degens zullen kruisen – die beslissing is aan de kiezers, en bij verstek aan de media.

Maar het was een laffe beslissing. RTLs afzegging van het debat betekent dat geen van de andere partijen de kans krijgt om tegen de VVD of de PVV in het geweer te komen, en zodoende verliest iedereen. Bovendien geeft de zender daarmee de regie uit handen, wat beide grote partijen bevestigt in hun rare idee dat zij – tegen ieders wensen in – de boel onderling kunnen bedisselen, en de pers moet buigen om hen te mogen ontvangen.

Beter had RTL een sanctie op afzegging kunnen zetten. Een slimme optie was geweest om de resterende partijen volop kans te bieden de twee deserterende lijsttrekkers alsnog te fileren door hun beleid in absentia ter discussie te stellen, bijvoorbeeld door passages uit hun verkiezingsprogramma’s of uitspraken van de leiders van de PVV en de VVD aan de andere lijsttrekkers voor te leggen. Dan had de plotselinge afwezigheid van de grote partijen betekend: wel kans op schade, geen kans op winst. Wedden dat ze dan wel waren komen opdraven? Een andere optie: dreigen dat niet komen opdraven betekent dat de afwezigen verder gedurende de hele campagne zullen worden genegeerd.

Nu krijgen de VVD en de PVV exact waar ze op uit waren: de andere lijsttrekkers krijgen gedurende de hele campagne niet de kans om serieus met ze in discussie te gaan, en de enige woordenstrijd van betekenis wordt het een-op-eendebat tussen Wilders en Rutte bij EenVandaag, twee dagen voor de verkiezingen.

Met Trump in het Witte Huis en een regering in de VS die leugen na leugen spuwt, hebben we er hier in Nederland de mond van vol dat de media zich beter moeten verweren tegen partijen die denken de realiteit naar hun hand te kunnen zetten. Maar wat doen diezelfde media, als puntje bij paaltje komt? Het debat afblazen wanneer een partij hooghartig meent zich eraan te kunnen onttrekken.

Kiezers informeren is het devies. En als een partij daar niet aan mee wenst te doen, dan informeer je de kiezers maar over die partij zonder dat-ie erbij is.
PS, 15 februari: Ha, RTL heeft vanmorgen bekend gemaakt dat het debat toch doorgaat, zonder de twee grote partijen. Goed zo!

Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Reacties (26)

#1 Le Redoutable

Een premiers debat is een debat tussen potentiele premiers, volgens de peilingen zijn alleen Rutte en Wilders dat (als je de boycot van de PVV even niet meerekent) Goed 2 partijen er bij voor als de formatie helemaal misloopt of de peilingen helemaal fout zitten o.k. maar als je er steeds meer partijen bij doet wordt het een lijstrekkers debat en daar krijgen we er nog genoeg van. Bovendien als GroenLinks toch stiekem mee had mogen doen, dan had de PvdA gaan zeuren en nog terecht ook, afspraak is afspraak.

Het is natuurlijk vervelend als jouw favorieten partij het zo belabberd heeft gedaan dat die niet in de top 4 zit. Dan kan je stiekem de spelregels veranderen, maar dan heb je de kans dat de andere deelnemers afhaken, die willen niet nog eenzelfde listrekkersdebat.

RTL had het lef moeten hebben om zich aan zijn eigen regels te houden en een strenge selectie te houden. Nu hebben ze verloren en gaat de PO er met de hoofdprijs vandoor, RTL rest een oninteressant oppositie debat. Het wordt een herverdeling van de kiezers onder links, waar waarschijnlijk de SP de grote verliezer gaat worden. De meeste Nederlanders zullen wel “Boer zoekt vrouw” op het andere net gaan kijken en afwachten tot het echte spektakel.

  • Volgende discussie
#2 McLovin

Allemaal een beetje storm in een glas water. Gaat toch helemaal niet om die debatten zelf, het gaat juist om exact al deze blablabla aandacht en getouwtrek eromheen. Dat creëert aandacht, media-exposure etc. Die debatten zelf zijn totaal voorgekookt en voorbereidt dat het nergens over gaat. Als je Wilders welke vraag over wat dan ook vraagt geeft ie als antwoord dat er minder Moslims moetenzijn in NL. Idem voor |Rutte maar die gaat op iedre vraag waarover dan ook antwoorden dat dankzij de VVD het nu weer beter gaat met Nederland, Roemer geeft op iedere vraag als antwoord dat het allemaal kut gaat met NL dankzij de VVD, Klaver nouja ieder zijn voorgeprogrammeerde stokpaardjes afdraaien en aan het einde lezen en horen we weer wie er gewonnen heeft. Gaap.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 tigger

@1:

RTL had het lef moeten hebben om zich aan zijn eigen regels te houden en een strenge selectie te houden.

Dat hebben ze gedaan, de hoogste 4 in de peilingen waren uitgenodigd. Bij een gedeelde 4e plek zijn dat dus 5 deelnemers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Bismarck

” In de pers werd die beslissing als een verstandige afgeschilderd. De twee grootste partijen mochten immers het strijdperk niet bepalen”
Die kan ik dus echt niet volgen; Mij lijkt juist dat door het cancelen RTL wél het strijdperk liet bepalen. Overigens vind ik die actie van EenVandaag ronduit een boevenstreek.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 KJH

Volgens mij is dit debat in Nederland niet verplicht, of anderszins voorgeschreven door traditie. Als dat wel zo was, dan gingen er geen maanden aan gestechel aan vooraf om te bepalen wie er wel en wie er niet mocht komen. Dus laat Karin over iets relevants schrijven, ipv d’r volgende impliciete sollicitatiebrief voor een plekje binnen PvdA/GL.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Spam

Als iets niet verplicht is, mag je er nog wel een mening over hebben en uiten hoor.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Arjan Fernhout

Nieuwe truc van boevenclub EenVandaag: Premier Rutte en Wilders in maart met elkaar in debat. Kwestie van planning, toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Lennart

@5: Jij vind het niet relevant dat de partijleiders van de grootste partijen weigeren om hun kiezers uit te leggen wat ze willen gaan doen ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 JANC

@5: wat een smerige reactie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Igor V

Ik ben vooral geschokt dat Wilders en Rutte twee dagen voor de verkiezingen met z’n tweetjes reclame mogen maken voor hun varianten extreem rechts. Op kosten van de belastingbetaler!

Valt daar geen actie tegen te ondernemen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Spam

@10 ik vind het ook vervelend, maar dat is nu eenmaal het gevolg van een vrije en onafhankelijke publieke omroep. Die maakt haar eigen journalistieke afwegingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Igor V

@11: Maar als tweederde van het electoraat zo respectloos wordt behandeld, is het toch voor de hand liggend om je af te vragen of er geen manieren zijn om de redactie van EenVandaag op legale wijze het leven zuur te maken?

Het is niet dat er niets op het spel staat: klimaat, vreemdelingenhaat, bankencrises…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Spam

@12 alternatieve programma’s bij andere omroepen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Igor V

@13: Ja, of systematische vergelijkingen op social media tussen Belinfante en Goebbels. :-)

Nee, weet ik veel. Een petitie, ofzo. Ik geloof dat het vooral verontwaardiging was die door mijn vingers stroomde, en teleurstellend weinig concrete, inhoudelijke gedachten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 KJH

@6: Sure. En?
@8: Jawel. Maar hadden we daar niet al de krant/de websites/de verkiezingsborden/andere televisieprogramma’s/weetikveelwatvoormediaallemaalnogmeer voor?
@9: Waarom?

Kijk ‘es, ik weet dat we allemaal graag Amerikaatje spelen in dit kleine rotland – zie ook

http://www.volkskrant.nl/buitenland/nederlandse-rechters-hekelen-aanvallen-trump-op-rechterlijke-macht~a4460886/

voor een heel aandoenlijk, schattig en bovenal _provinciaal_ voorbeeld van dit gedrag, maar zo er al een traditie was van een ‘lijsttrekkersdebat’ in Nederland, was ‘ie zeker al twee keer eerder voorgekomen en dat lijkt me weinig reden om hier nou zo’n huilverhaal over te houden. Er gaat niets verloren, er wordt geen censuur gepleegd. Volgens mij functioneerde de democratie in Nederland prima, ook toen we nog geen ‘lijsttrekkerdebat’ hadden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 JANC

@15: Omdat je iemand beticht van het schrijven van een “impliciete sollicitatiebrief”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Arjan Fernhout

@15:

Kijk ‘es, ik weet dat we allemaal graag Amerikaatje spelen in dit kleine rotland – zie ook

re: onder welke steen kom jij vandaan? In ‘dit kleine rotland’ (jouw termen) heeft men nooit willen weten hoe Amerika werkelijk in elkaar steekt. Rutte voorop …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Co Stuifbergen

@11: Of de omroepen willen gewoon de gezichten die de meeste kijkers trekken. En ze snappen dat Wilders niet komt opdagen als er een serieuze opponent is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Co Stuifbergen

redactie,

Worden de stukjes van Karin Spaink automatisch geplaatst?
Dit stukje was achterhaald toen het geplaatst werd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Henk van S tot S

@1:
Dus onze “formidabele” politicoloog zie Wilders als potentieel premier?
Is de wens de vader der gedachten, of ben je echt zo ………….???

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 KJH

@17: Sorry. Heb ik een nationalistische zenuw geraakt?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 lmgikke

Onder aanvoering van de VVD is de publieke omroep stevig aangepakt m.b.t. wat hun ‘doel’ en ‘bestaansrecht’ is.

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

https://sargasso.nl/politiek-kwartier-snijden-publieke-omroep/
https://sargasso.nl/publieke-omroep-hoort-democratie/
https://sargasso.nl/hoe-vvd-kamerlid-han-broeke-censuur-pleegt/

m.a.w. je kan de VVD maar beter te vriend houden :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 KJH

@16: Ach, het is mijn Karin Spaink-allergie weer, die opspeelt. Het is onredelijk, ik weet het, en het is niet persoonlijk, maar als dat mens iets schrijft, het geeft niet wat, gaat echt iedere haar bij mij recht overeind staan. Ik zal proberen om mijn leven te beteren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Henk van S tot S

@23:
Zou misschien je eigen commentaren eens goed kunnen nalezen.
Mijn idee is, dat je je eigen stukjes nogal overschat; veel geblaat en weinig wol.
;-)
Over en uit mijnerzijds.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Arjan Fernhout

@21: Nee, wel een rationalistische rationele zenuw: je kletst maar wat. Misschien heb je deze gemist ‘What Stephen Miller said should worry everyone’ (link van Hans R. SG cafe 14/2). Ned. rechters zijn terecht bezorgd. Met ‘Amerikaatje spelen’ spelen heeft dat niets te maken. Dat is slechts iets voor maffe VVD’ers en obscure programma’s als EenVandaag die politieke partijen proberen te marginaliseren (zoals msm in de VS dat lang deden met Bernie Sanders).
Wat nu dreigt is wederom een peilingencarrousel waar politicologen in 2012 te laat mee kwamen om ervoor te waarschuwen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 KJH

@24: Aaaah.

Dat is echt superieur dat het een beetje jammerlijk is, niet? Of moet ik zeggen: niet, God?

niet, meester?

  • Vorige discussie