Schoonmakers staken ruim een week

De schoonmakers die de ministeries van Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken op orde houden, zijn al zeven dagen in staking. Hun werkgever, schoonmaakbedrijf Basita, heeft een deal gesloten met de ministeries en wil het aantal schoonmaakuren met 25% verminderen. De stakende schoonmakers stellen dat ze zo de ministeries nooit helemaal proper kunnen krijgen.

Schoonmakers mogen dan vorig jaar, na de langste staking sinds 1933, succes hebben behaald, het blijft onrustig in de branche. Vorig jaar ging het de schoonmakers om een betere cao, om meer respect voor het werk en verlaging van de stijgende  werkdruk. Er kwam een loonsverhoging en het respect en de werkdruk zouden aangepakt worden door een gedragscode voor de branche op te stellen.
In september werd de Code verantwoordelijk Marktgedrag in de schoonmaak- en glazenwassersbranche (pdf) ondertekend door de schoonmaakbedrijven en hun klanten, waaronder de NS, Schiphol en de Rijksoverheid. De code beoogt goed gedrag van werkgevers, werknemers en opdrachtgevers. Eén van de leidende afspraken in de code is dat de gunningsprijs niet het enige criterium mag zijn bij een aanbesteding. De laagste prijs mag alleen bedongen worden als andere zaken in orde zijn. Dat blijkt niet altijd het geval en schoonmakers zien zich nog steeds genoodzaakt in actie te komen.

Eind vorig jaar vonden schoonmakers in Groningen dat de Rijksoverheid maar weinig goed gedrag toonde, door bij de verhuizing van de Belastingdienst en DUO (voorheen IB-groep) aan te grijpen om een goedkoper schoonmaakbedrijf in te huren. De twee diensten verhuisden naar één gebouw, maar namen de voor hen werkende schoonmaakbedrijven niet mee. Het alternatief voor de schoonmakers was kans op ontslag of werken voor de veel minder uitbetalende concurrent. Na weken van acties zwichtte de overheid en mochten de schoonmakers aan het werk blijven.

In maart voerden schoonmakers van het Universitair Medisch Centrum Utrecht actie. De schoonmakers wilden er drie collega’s bij om het werk naar behoren uit te kunnen voeren. In april legden schoonmakers bij Asito Transport het werk neer voor een werkoverleg. Men was de vele dreigbrieven en berispingen van de werkgever zat. Ook deze actie had succes, want de werkgever ging onmiddellijk in gesprek met de actievoerders en het waarschuwingsbeleid werd op belangrijke punten verbeterd.

In augustus kwamen schoonmakers in actie tegen minister Kamp. Met minder mensen dezelfde hoeveelheid werk blijven doen, past niet bij de afspraken die in de gedragscode zijn vastgelegd, stelden de actievoerders.
In september was het bij Philips raak. Dit bedrijf heeft de gedragscode nog niet ondertekend. Wel wordt er flink gesnoeid in de schoonmaakkosten en de schoonmakers vrezen een onverantwoorde werkdruk en ontslagen. Men bood een petitie aan die door Philips werd geweigerd. Afgelopen woensdag probeerden de actievoerders het opnieuw.
Schoonmakers van het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis in Amsterdam haalden ondertussen, na zeven maanden actievoeren, een succes binnen. Hun bezwaren tegen een bezuiniging op de schoonmaakkosten van 10 procent werden gehonoreerd, De bezuiniging is van de baan.

Momenteel voeren schoonmakers dus acties in Den Haag en Eindhoven. Ook in Groningen is het hommeles en eisen de actievoerders intrekking van een bezuiniging op het schoonmaakbudget van 25 procent.
Tegelijkertijd wordt de eerste overtreding van de gedragscode voorgelegd aan de commissie die hierover een uitspraak moet doen. De gemeente Comstrijen zou in strijd met de gedragscode hebben gehandeld door wel de gunningsprijs als enig criterium te hanteren bij de aanbesteding van schoonmaakwerk.

De eerste overtreding? De genoemde acties tonen aan dat al vaker het ‘goed opdrachtgeverschap’ erg ruim is geïnterpreteerd. De acties  tonen ook aan dat de schoonmakers onvermoeid van zich laten horen als er wordt gerommeld met de beloofde verbetering van de schoonmaakwereld. Deze vastberadenheid en de successen die hier en daar zijn geboekt, mogen als voorbeeld dienen voor alle mensen die het gesjoemel met afspraken en beloften zat zijn.