ANALYSE - Vele tientallen miljoenen zijn eraan besteed, maar te weinig langdurig werkzoekenden zijn in de afgelopen jaren aan een baan geholpen. Een betere, efficiëntere re-integratie is mogelijk, maar kan er alleen komen als het uitgangspunt van methoden en professionals verandert.
Het verliezen van een baan heeft vergaande economische, lichamelijke en psychische consequenties, niet alleen voor de persoon zelf, maar ook voor familie en andere betrokkenen. Vooral in de huidige crisis is het vinden van een andere baan een moeilijke, en voor veel mensen nieuwe taak waarbij ze moeten omgaan met kritiek, teleurstellende ervaringen en afwijzingen. Dit geldt voornamelijk voor degenen die al jaren werkloos zijn en aangewezen zijn op een bijstandsuitkering. Van deze langdurig werkzoekenden verwacht de politiek dat ze weer gaan participeren in de maatschappij, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te verrichten en actief op zoek gaan naar een betaalde baan.
Effectieve re-integratie bestaat uit meer dan tevreden cliënten
Nu is er in de afgelopen twee decennia veel geld en moeite besteed om vooral de langdurig werkzoekenden weer aan het werk te krijgen. Het resultaat van al die inspanningen is bijzonder mager. Dat komt deels doordat zowel de re-integratietrajecten als de professionals een verkeerd uitgangspunt hebben. Bij beiden is de focus erop gericht om werkzoekenden te laten presteren en hun bestaande vaardigheden beter over het voetlicht te brengen. Uit mijn onderzoek blijkt echter dat werkzoekenden meer baat hebben bij een re-integratietraject en professionals die het aanleren en ontwikkelen van nieuwe vaardigheden voorop stellen. Dus niet ‘laat zien dat je een goed sollicitatiegesprek kunt voeren’ maar ‘wat kan je leren van dit sollicitatiegesprek’. Werkzoekenden die een ‘leergericht’ traject hebben gevolgd, zijn minder bang voor kritiek. Omdat ze meer zelfvertrouwen hebben, weten ze ook hoe ze van fouten kunnen leren en blijven ze ondanks tegenslag actief op zoek naar een baan. Bovendien hanteren ze meer en verschillende strategieën om een baan te zoeken
De effectiviteit van re-integratie is overigens ook afhankelijk van de professionals. Nu nog beschouwen zij het direct helpen van werkzoekenden (cliënten) als effectief gedrag en zien zij de tevredenheid van cliënten als indicatie voor de effectiviteit van hun handelen. Uit interviews met cliënten, re-integratieprofessionals en hun leidinggevenden komt echter naar voren dat een effectief re-integratietraject een gelaagd proces is en veel meer omvat dan een handelen dat exclusief gericht is op cliënten. Een efficiënte re-integratieprofessional is zelf meer leergericht, schept een leergericht klimaat voor de werkzoekenden en maakt een helder onderscheid tussen de vier verschillende fases van het re-integratieproces.
In de eerste fase van re-integratieproces moeten de professionals zich vooral richten op officiële instanties, werkgevers en collega’s. Hij werkt aan het onderhoud van een breed netwerk van (potentiële) werkgevers om in een latere fase cliënten aan het werk te kunnen helpen. In de tweede fase richt hij zich op het creëren van voorwaarden voordat met het daadwerkelijke zoeken van werk wordt begonnen. Dat impliceert onder anderen het wegnemen van barrières of het inschatten van de kwaliteiten en wensen van de werkzoekende. In de derde fase ondersteunt de professional zijn cliënten bij het zoeken naar werk en bemiddelt tussen cliënten en werkgevers. In de laatste fase zorgt het goede contact tussen professional en de werkgever van de cliënt dat eventuele problemen snel worden opgelost. Ook de nazorg naar cliënten zelf is belangrijk.
Train professionals op leren in plaats van presteren
Het motiveren en ondersteunen van werkzoekenden in hun zoektocht naar werk vereist wetenschappelijk ondersteunde interventies, zoals de training door professionals en organisaties die vooral gericht zijn op leren en minder op presteren. Verder dient het gedrag van re-integratie professionals in de vier verschillende fases van het re-integratie proces niet alleen gefocust te zijn op cliënten, maar ook op officiële instanties, collega’s en werkgevers.
Het resultaat van deze, nieuwe, invalshoek is dat werkzoekenden meer geneigd zullen zijn om leerdoelen te stellen voor hun zoektocht naar werk. Ook het gedrag van de professionals zal in effectiviteit toenemen waardoor de kans van werkzoekenden op het vinden van een baan wordt vergroot. De leergerichte benadering en denkwijze zijn vooralsnog geen standaard binnen re-integratie en participatieorganisaties. ‘Ik wil een baan’ of ‘ik moet een baan vinden voor deze cliënt’ is de gebruikelijke manier van denken. Het zal niet gemakkelijk zijn om de omslag te maken naar ‘ik wil leren een baan te vinden’. Maar als de omslag gemaakt wordt, zal het geld dat beschikbaar is voor re-integratie en participatie efficiënter besteed worden en nemen de kansen voor werkzoekenden op een baan aanzienlijk toe.
Gera Noordzij is universitair docent aan het Instituut voor Psychologie van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dit artikel verscheen eerder op Sociale Vraagstukken.
Reacties (14)
Dus niet ‘laat zien dat je een goed sollicitatiegesprek kunt voeren’ maar ‘wat kan je leren van dit sollicitatiegesprek’.
Misschien he, heel misschien, valt er niets te leren van een sollicitatiegesprek. Zeker in de huidige tijd, waarin zelfs de meest lullige vacature een paar honderd sollicitatiebrieven oplevert, en een paar dozijn geschikte kandidaten, ben je afhankelijk van toevallige omstandigheden. Is je gesprek net halverwege de middag gepland, zodat je niet meer herinnerd wordt tussen al die andere kandidaten? Jammer. Heeft degene die de interviews doet net te weinig koffie gehad, waardoor-ie wat moeite heeft om op gang te komen? Tsja.
En er zijn ook bedrijfsomstandigheden waar je niets aan kan doen. Dat je collega’s zich het leplazarus schrikken van je enthousiasme en zich ontzettend bedreigd voelen door je. En je dus afwijzen onder het motto ‘past niet in het team’. Zelfs al zou je aangenomen worden, zou je onder dat soort omstandigheden willen werken?
Toevallig moeten er bij het UWV 4000 mensen uit tot 2018, waarschijnlijk zoals altijd hoofdzakelijk op het reïntegratietraject omdat dit natuurlijk… u voelt hem al aankomen…. “eigen verantwoordelijkheid” is.
en in verband hiermee zijn in 2012 geen nieuwe reintegratietrajecten gestart.
http://jaarverslag.uwv.nl/FbContent.ashx/downloads/UWV_Jaarverslag_2012_incl_Jaarekening.pdf
Overigens ken ik genoeg voorbeelden van reintegraties die volkomen mislukt zijn en waarbij het UWV met graagte wegduikt voor zijn verantwoordelijkheid die mensen weer terug aan een baan te helpen.
Die reintegratie is wat mij betreft ook het toonbeeld van hoe geld via tussenpersonen, sjoemelende of gewoon niet-succesvolle bureautjes wordt gescheept naar de mensen die het nodig hebben. Als het zo belangrijk is, hou het dan zelf in de hand zodat je het succes werkelijk kan monitoren.
http://www.nrc.nl/carriere/2013/04/15/meer-werklozen-ingeschreven-bij-uwv-instantie-moet-zelf-ook-mensen-ontslaan/
http://nos.nl/artikel/495801-uwv-4000-banen-weg-tot-2018.html
en ook relevant:
http://jaarverslag.uwv.nl/jaarverslag-2012/S_1030_Wajong-/a1122_Gestarte-re-integratietrajecten-voor-arbeidsbeperkten
http://www.hrpraktijk.nl/topics/ziekteverzuim-re-integratie/nieuws/chaotisch-uwv-breekt-re-integratietrajecten-af
Er zijn te weinig banen.
@3: LOL, einde discussie!
@3 daarom zijn er ook te veel sollicitatiegesprekken
Tja , lullig dat het in de fase drie aan komt op maatwerk waarvoor geen budget is met een dergelijk groot bestand aan klandizie en werkgevers geen enkele verplichting kennen het stuwmeer aan langdurig werklozen te verminderen.
De enige stimulans is uithongeren en afknijpen, men investeert niet in dood kapitaal.
Heb sterk het gevoel dat je mijlenver van de bewoonde wereld verblijft en je utopische gedachte een leuk hersenspinseltje is en blijft.
Alsof je geïntegreerd bent als je een kutbaan hebt. En dan gaan die mee-eters (die om die reden zelf wel werk hebben) je vertellen dat je moet ‘leren’ zonder echt aan te geven wat er dan exact geleerd moet worden vanwege de situatie dat je werkeloosheid niet kunt afleren omdat het gewoon een feit is.
En als je terug roept dat je alleen wat wilt leren als dat een baangarantie geeft dan wordt het waarschijnlijk heel stil want dat geven ze niet.
Dat UWV is geen inhoudelijke instantie wat dat betreft, automatiseert op een rommelige manier enkel het feit dat veel mensen weer aan het werk moeten terwijl dat er niet is en zij ook werk zoeken als ik de aankomende ontslagen bij het UWV goed begrijp. Wat dat betreft kunnen we wel wat van het UWV leren misschien. Wat heeft u geleerd bij het UWV?
Godsamme zeg, wat een geweldig idee. Nu zal de werkloosheid wel snel opgelost zijn.
Toch jammmer dat ik de patatzakken van het UWV waarmee ik te maken mocht krijgen nooit heb kunnen betrappen op enige drang tot presteren. Maar ze waren vast eenzame uitzonderingen, en ik had slechts de pech om er tegenaan te lopen. Dat kan natuurlijk.
Uit mijn onderzoek blijkt echter dat werkzoekenden meer baat hebben bij een re-integratietraject en professionals die het aanleren en ontwikkelen van nieuwe vaardigheden voorop stellen.
Maar waar blijkt die ‘meer baat’ uit, of waar bestaat die baat dan uit?
Werkzoekenden die een ‘leergericht’ traject hebben gevolgd, zijn minder bang voor kritiek. Omdat ze meer zelfvertrouwen hebben, weten ze ook hoe ze van fouten kunnen leren en blijven ze ondanks tegenslag actief op zoek naar een baan. Bovendien hanteren ze meer en verschillende strategieën om een baan te zoeken.
De baat is blijkbaar niet dat ze een baan vinden, wat toch het verlangde resultaat zou moeten zijn van al deze inspanningen.
Het resultaat van deze, nieuwe, invalshoek is dat werkzoekenden meer geneigd zullen zijn om leerdoelen te stellen voor hun zoektocht naar werk. Ook het gedrag van de professionals zal in effectiviteit toenemen waardoor de kans van werkzoekenden op het vinden van een baan wordt vergroot.
Blijkbaar is de kans op (het vinden van) een baan afhankelijk van (de effectiviteit van) het gedrag van de professionals. Dat is fijn voor de werklozen, die kunnen dus gewoon thuis blijven, een beetje aanrommelen en leerdoelen stellen totdat een professional ze komt melden dat tijdens sessies met magische symbolen, kippenbloed, maagdenoffers, gebed en effectief gedrag een baas van gene zijde is opgeroepen waar de werkloze zich komende maandag mag gaan melden.
Gera Noordzij, de Jomanda van de werkloosheidsinstraling.
Ik heb zojuist mijn leerdoelen SMART geformuleerd.
Mijn werkloosheid is ten einde!
Weet je waar het ook aan ligt? CV’s.
Op de werklozenbezigheidstherapie maken we elke paar weken een nieuwe.
Hier is de laatste versie: http://www.minimamedia.nl/cv/
Kijk, als je met je broek op je enkels en een joint op je onderlip een sollicitatiegesprek binnenkomt, doe je het natuurlijk niet goed. Maar om nou te zeggen dat het echt een kunst is om een baan binnen te tikken is echt onzin.
Of je een baan vindt hangt helemaal niet af van je baanvindvaardigheden, maar van je opleiding, werkervaring, leeftijd, huidskleur en de beschikbaarheid van een passende baan. Bedrijven zitten stampvol met P&O-volk dat jarenlang heeft moeten studeren om de juiste werknemers uit die oneindige pool “clienten” te vissen. Die leidt je echt niet om de tuin met een cursus effectief solliciteren.
Ik denk dat de reïntegratie van werkzoekenden helemaal niet beter hoeft. Ik denk zelfs dat het in deze tijden van overvloed aan werkzoekenden onzinnig is om te denken dat je als je iedereen maar hard genoeg onder zijn hol schopt met kortingen, verplicht “vrijwilligerswerk” en idioot dure cursussen, de werkloosheid vanzelf minder wordt.
Nog 1 stap verder denken aub: wie mensen wil helpen die zonder baan zitten biedt ze een echte opleiding aan in plaats van gaan zitten zeiken dat ze zich zouden moeten ontwikkelen. Zolang dat niet gebeurt blijven reïntegratietrajecten met name werkgelegenheidsprojecten voor adviseurs.
Redelijk of topic, maar toch!
Een aparte edoch bruikbare manier van werk vinden:
Kijk of baasjes en onderbaasjes van een bedrijf een externe vrijdagmiddag(of einde van de maand of iets dergelijks)borrel hebben.
Zorg dat je er “toevallig” ook bent om een kennis te maken.
Natuurlijk wel handig om even voor die tijd te weten wat voor machines, administratiesysteem of wat dan ook gebruikt worden.
Een beetje in de gaten houden en die persoon bij een voetbal- of tenniswedstrijd, in zwembad of bij een pubquiz of computerclub weer eens tegen het lijf lopen.
Wel handig iemand uit te zoeken waar geen directe natuurlijke afkeer tegen hebt ;-)
@12:
Zo is het precies. Maar bijscholen of omscholen is tegenwoordig voor werkzoekenden haast onmogelijk geworden. Of je moet geld achter de hand hebben (of een sponsor) om het zelf te betalen, maar dan krijg je weer het verwijt dat je tijdens je opleidingsuren niet beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt.
Thuis beschikbaar zitten wezen (lees: je een depressie in vervelen) wordt door het UWV beter gewaardeerd dan zelf initiatieven nemen. En oh wee als je erover in discussie wilt gaan, dat levert je maar een negatieve aantekening in je dossier op. Dan heb je een negatieve instelling, of zoiets.