In de jaren vijftig was de empathie voor de dader wel sterk aanwezig. Dat had ook te maken met de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog bestond heel sterk het gevoel: het kwaad zit in iedereen. Onder bepaalde omstandigheden kan iedereen een misdaad plegen. Daarom mogen we daders niet dehumaniseren. Het zijn ook mensen. Als je nu zegt: eigen schuld, dikke bult, dan duw je ook het kwaad in jezelf weg. Je wilt niet begrijpen dat de neiging om kwaad te doen in ieder mens zit. Dat jij ook geweld had kunnen gebruiken als je toevallig minder goed was opgevoed of in een ruwe buurt was opgegroeid. Als dat besef er niet is, wordt er een monsterlijk beeld van misdadigers gecreëerd. Er rust nog altijd een taboe op de doodstraf. Maar ook dat taboe zal de komende jaren worden uitgedaagd.
Socioloog/filosoof Bas van Stokkom in de Volkskrant van zaterdag 18 september 2010 over het nieuwe taboe om oog te hebben voor de dader, zijn motieven en de context waarin het delict plaatsvond.
Reacties (3)
Ik begrijp het allemaal wel, maar ik heb er geen begrip voor, zo gaat het cliché.
Het probleem van de postmoderne samenleving is wellicht dat door begrip te tonen voor “het kwaad”, kwaad zijn acceptabel wordt. Dat komt de “kwaden” goed uit, maar de samenleving niet.
Misschien zie je ook wel iets van onze ‘christelijke wortels’. En dan bedoel ik de zinsnede met het ‘oordelen’. Dat lijkst heel erg op de enigszins calvinistische gedachte dat voor onze lieve heer niemand beter is. Terwijl de calvinisten generalistisch behoorlijk hard waren in hun oordeel, maar wel de tweede kans gaven, want Jezus vergaf mensen ook hun kwade daden. En gecombineerd met de kapitalistische geest zijn ze nog steeds een economisch middel, ze kunnen arbeid verrichten.
Dat van die Tweede Wereldoorlog zie ik niet zo in. Meer iets van de jaren 60, toen de maatschappij seculariseerde, maar sommige dingen uit de christelijke leer werden meegenomen. Dat zie je bijvoorbeeld bij linkse cda-ers of voorlopers daarvan, die soms zelfs nieuwe partijen oprichtten en in die nieuwe partijen zulke standpunten uitwerkten.
Ik heb voor heel veel mensen en handelingen begrip. Dat begrip moeten ze ook voor mij en hopelijk de samenleving opbrengen als ik ze vraag minimale straffen en boetes te accepteren in ruil voor vergeving van hun daden in letterlijke en figuurlijke zin.