““Het is fout om de politiek te reduceren tot het brave slaafje van de economie. Juist dat heeft de kredietcrisis mogelijk gemaakt. Het blinde vertrouwen in de economische rationaliteit bracht ons op de rand van de afgrond.”
Economen lukt het maar niet om greep te krijgen op de ware omvang van de crisis, zo stelt Frank Ankersmit, hoogleraar intellectuele en historische geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, in een gespierde bijdrage in Trouw.
Deze voormalige VVD-coryfee, die inmiddels de partij de rug heeft toegekeerd, is fel gekant tegen de leidende rol van economen ten koste van de politieke verantwoordelijkheid. Dat ‘die naïeve neoliberale sufferds’ van de VVD dat nog steeds nastreven, kan op zijn hoon rekenen. Economen hollen volgens de historicus keer op keer achter de feiten aan. De almaar verkeerde inschattingen van het Centraal Planbureau spreken volgens hem boekdelen.
Waarom economen zo matig presteren? Oorzaak is dat de economie, anders dan ’echte’ wetenschappen als de natuur- of scheikunde, werkt met vereenvoudigingen van de werkelijkheid: “Allerlei historische, culturele, psychologische, sociologische, institutionele en politieke factoren worden in de economie welbewust niet, of onvoldoende verdisconteerd”. Breekt er een crisis uit die ook die andere factoren triggert, dan is de economische ’wetenschap’ hulpeloos: “En eerder een bron van nieuwe inschattingsfouten dan van betrouwbare inzichten”.
Quote du jour | Slaafse politiek
Foto:
Reacties (12)
Als het middel het doel wordt dan is dat natuurlijk niet goed nee.
Een prominent VVD-er (tot voor kort) die nu de privatisering betreurt? Zijn voormalige partijgenoten plots ‘sufferds’ noemt en overstapt naar D66?
Opmerkelijk.
Heb hier al eerder geroepen dat economie geen echte wetenschap is, maar meer een raad maar raak spelletje. Ik vind dat Frank Ankersmit helemaal gelijk heeft.
Met name aandelenhandel is een combinatie van hebzucht en massahysterie. Twee van de fraaiste menselijke eigenschappen als basis voor een financieel systeem, als je van nul af zou beginnen met de opzet van een economisch systeem zou je deze aanpak al meteen wegstrepen toch?
“Oorzaak is dat de economie, anders dan ’echte’ wetenschappen als de natuur- of scheikunde, werkt met vereenvoudigingen van de werkelijkheid:”
Als natuurkundige kan ik blij verkondigen dat ook wij de allergrootste vereenvoudigingen van werkelijkheid hanteren. Verschil is misschien dat het in de exacte wetenschappen beter gerechtvaardigd is: middelen over 10^23 deeltjes haalt onbelangrijke neveneffecten er wel uit.
Interessant is verder dat de ’officiële’ economie de kredietcrisis helemaal niet heeft zien aankomen.
Volgens mij riep de helft van de macro-economen dat er een housing bubble was en dat Greenspan helemaal verkeerd bezig was, dus dit is een beetje flauw van Ankersmit.
@martijn: ik zou dat eerder op ‘10%’ houden.
Daarnaast is er ook nog het fenomeen wat Krugman al constateerde: sommige macroeconomen zijn ideologisch zo verblind dat ze de basisprincipes van hun eigen vakgebied niet meer in de vingers hebben.
Dat is niet alleen maar een kwestie van ‘het veld is zo uitgebreid en complex geworden’; natuurwetenschappen hebben ook last van dat euvel. Desondanks zie ik geen hoogleraren scheikunde die terugvallen op alchemie, of fysici die opeens over ‘aether’ beginnen te praten.
De economie werkt prima zolang je je aan de spelregels houdt. Een periode van laagconjunctuur vraagt om een anti-cyclische begrotingspolitiek. Dit vormt zich door belastingverlagingen en toename van overheidsuitgaven. Op één of andere manier doen we altijd het tegenovergestelde.
Het frustreert mij dat tot op de dag van vandaag waarop blijkt dat banken te veel risico’s nemen en managers zich met een overdreve arrogante houding door de crisis heen praten en zichzelf een zogenaamd marktconform salaris toekennen er niks is dat ik als consument kan doen. Ik kan mijn geld er weghalen, omdat ik het niet met de bank eens ben, maar dan grijpt de overheid in met mijn geld.
Het is ook een basisgegeven dat je in tijden van een crisis nooit op onderwijs en zorg moet gaan bezuinigen. En wat maakt het kabinet vandaag bekend?
Slaafse politiek, maar dan wel met een hele eigenwijze kanttekening.
De economische wetenschap kan heel veel uitstekend verklaren. Maar precies voorspellen wat er gaat gebeuren kan het niet. Dat is ook een misplaatste verwachting die Ankersmit uit.
In die zin is economie ook niet veel anders de de ‘echte’ wetenschap. De door Ankersmit aangehaalde astronomen kunnen ook niet voorspellen wat er met de aarde gebeurt nadat er een meteoriet van een bepaalde grootte op de maan botst.
Wat een rancune van Ankersmit. Blijkbaar heeft het VVD-lidmaatschap hem geen rectorschap van de RUG opgeleverd, of zoiets.
Wetenschap is een proces van constante toetsing, alleen dan wordt er wetenschap bedreven. Het volgen van een model en het negeren van de werkelijkheid gedreven door private winst is is in mijn beleving geen wetenschap. Het is een misdaad tegen de maatschappij dat er om persoonlijk gewin grote economische voorschotten op te toekomst zijn genomen.
Hayek, wetenschap is iets anders dan politiek. Als er politieke keuzes worden gemaakt voor een bepaalde inkomensverdeling, soit. Maar als je beleid gaat invoeren danwel verdedigen met een beroep op ‘de wetenschap’, en ‘de wetenschap’ blijkt er achteraf naast te zitten, dan moeten politici daar ook de consequenties uit trekken. Dat gebeurt niet, en daar protesteert Ankersmit tegen. Lijkt mij dat geen enkele prof daar moeite mee zal hebben. Politici en ideologen natuurlijk wel.
(sterker nog, in sommige kringen wordt er wanhopig geprobeerd om ‘wetenschappelijk’ te bewijzen dat de huidige kredietcrisis niet bestaat. Ideologie verblindt, zeg maar.)