Het gaat er volgens Löfven om de ‘behoeftes van het slachtoffer’ op de eerste plaats te zetten, en om de ‘normen en waarden’ van de maatschappij aan te passen.
In Zweden is er zojuist een wet aangenomen, die penetratie zonder uitdrukkelijke toestemming automatisch aanmerkt als verkrachting. Veel verkrachtingsslachtoffers geven te kennen dat ze te overrompeld waren om zich te verweren of zelfs maar een verbale weigering uit te spreken.
Dat maakt vervolging vervolgens vaak ondoenlijk: het is aan het slachtoffer om aannemelijk te maken dat ze in niet mis te verstane woorden en daden te kennen heeft gegeven dat ze dit niet wilde.
Volgens ervaringsdeskundige Anke Laterveer treft dit 70% van de verkrachtingsslachtoffers, zo stelde ze in Nieuwsuur.
Bewijslast bij de dader
De Zweedse overheid draait het daarom nu om. Zonder een expliciet ‘ja’ is het uitdrukkelijk ‘nee’. Wordt er vervolgens toch gevreeën, dan loopt de penetrator het risico aangeklaagd te worden wegens verkrachting.
Tegenstanders vinden echter dat het minnespel hiermee gejuridiseerd wordt. Bovendien merkt het elke erotische ontmoeting standaard aan als een verkrachting of aanranding, tenzij expliciet is aangegeven dat het dat niet is.
Als man ben je daarmee in een seksuele situatie per juridische definitie een vermoedelijke verkrachter. Zorg jij er maar voor dat je aannemelijk kunt maken dat ze ‘echt’ wilde. Je bent dus bij het vrijen als het ware steeds over je schouder aan het kijken. Zou Vadertje Staat dit wel in de haak vinden? Zie ‘m dan nog maar omhoog te houden.
Handhaving
Bovendien gaat dergelijke wetgeving er volledig aan voorbij dat veel seksuele communicatie non-verbaal is, en een kwestie van tussen de regels door lezen. Zoals deze deskundige van de Rutgers Stichting eind vorig jaar stelde in Nieuwsuur:
Willy van Berlo van kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers denkt niet dat de Zweedse wet veel zal gaan uithalen. “Dit moet je niet willen vatten in wetgeving.” Ze wijst daarbij ook op de handhaving, die volgens haar onmogelijk is.
“Moet je elke keer dat je seks hebt toestemming geven? En wat als je je halverwege bedenkt?” Volgens Van Berlo is het belangrijker om te investeren in preventie. “Natuurlijk moet je communiceren, maar dit is symboolwetgeving.”
Overigens sluit Zweden aan bij een hele ris Europese landen waar dergelijke wetgeving reeds geldt, zo blijkt uit dit artikel in de New York Times.
Reacties (19)
Maar als je vrouwen toch gaat herdistribueren kun je ze net zo goed een verklaring van geen bezwaar afdwingen, toch?
O, Peterson is geen Zweed?
Sorry, ik ben vandaag een beetje tureluurs van al die privacymailtjes wegklikken…
Vrijspraak alleen omdat de vrouw niet aan kan tonen zich te hebben verzet is absurd, maar het blijft zijn woord tegen het hare, lijkt me.
@2: Nou ik lees anders dat de bewijslast wordt omgekeerd (eerst was het: Zij moet aannemelijk maken dat ze niet wilde, nu is het hij moet aannemelijk maken dat ze wel wilde én er expliciet toestemming voor heeft gegeven). Ik denk dat dat bij de rechter ook nogal een verschil gaat maken in de uitspraak.
Los van de juridisch bedenkelijke omkering van de bewijslast, veroorzaakt dit ook nog dat de man chantabel wordt (of moet niet alleen de gepenetreerde expliciet instemmen en kunnen mannen die geen expliciete toestemming voor sex hebben gegeven ook aangifte doen?). Voor je het weet is sex voor de camera nog de enige (juridisch) veilige optie. Iedereen pornoster!
Als samenleving moet je op zich zelf weten als je de balans tussen vrijheid en wet opschuift richting een angstcultuur, maar als je daarin onderscheid gaat maken tussen “penetrator” en “gepenetreerde” dan ben je gewoon aan het discrimineren.
@3: Een handtekening is vast genoeg, toch? Gewoon voor het uitgaan een stuk of drie, vier standaardformulieren naast de condooms in de kontzak proppen, pen achter je oor, en gaan!
Zag laatst nog ‘Et Dieu… Créa la Femme’, met een juridisch interessante verkrachtingsscène op het strand van St Tropez. Antoine en Juliette beginnen elkaar tegelijkertijd zonder expliciete toestemming oraal te penetreren. Wie is dader en wie is slachtoffer? Of zijn ze het allebei? Vragen, vragen…
@5: Een handtekening is onhandig en ouderwets! Er is al een
app voor bedacht. Kun je meteen aanvinken of je anaal, SM, etc wil.
Ontmaagdingen van pubers en studentes gaan vaak ongewild, cijfers van helft tot tweederde, toch blijven ze bij die gozer, want anders bang voor hoer uitgemaakt te worden.
In sommige landen hebben ze daar wetgeving op aangepast. Soort verplichte huwelijken.
@2: Ik weet het niet. De NYT schrijft: “Beginning on July 1, when the new law comes into effect, a prosecutor will need simply show that explicit consent was never given.” Wat daarvoor als bewijs geldt, moet de rechter inderdaad duidelijk maken, maar de hogere rechtbanken zijn waarschijnlijk niet erg gecharmeerd van de omkering van de bewijslast, en de eerste ernstige zaak zal ongetwijfeld zo ver mogelijk worden doorgeprocedeerd.
@9: Bewijzen dat iets afwezig is, is moeilijk.
Ik denk dat er geen kaboutertjes op 10 km onder de grond leven, maar om het te bewijzen zou ik alle grond beneden de 10 kilometer af moeten graven.
In de praktijk zal dus niet veel veranderen.
Het wordt een ander verhaal als van een partner geëist wordt om aan te tonen dat de partner met sex instemde.
In plaats van er met z’n allen keihard op los te speculeren over ‘penetrators’ en ‘gepenetreerden’ zouden we natuurlijk ook even kunnen kijken waar het hier over gaat:
“Under previous laws, prosecutors had to show that there had been violence, a threat of violence or the exploitation of a victim in a vulnerable state to establish rape.”
Zweden liep dus achter, want het moreel relevante kenmerk van verkrachting is… afwezigheid van toestemming. Niet geweld of dreigementen (hoewel die het natuurlijk wel erger kunnen maken). Het principe van toestemming houdt in dat bepaalde handelingen die normaal gesproken niet zomaar mogen (bv. ook op iemand opereren), wél mogen als iemand aangeeft dat het ok is. Die toestemming kan in dit geval zowel verbaal als non-verbaal zijn.
Dit lijkt me dus gewoon bullshit:
“Bovendien merkt het elke erotische ontmoeting standaard aan als een verkrachting of aanranding”
En dit al helemaal:
“Als man ben je daarmee in een seksuele situatie per juridische definitie een vermoedelijke verkrachter.”
En dit…:
“Bovendien gaat dergelijke wetgeving er volledig aan voorbij dat veel seksuele communicatie non-verbaal is”
@11 Prima, Igor: leg mij maar uit hoe jij als Zweed straks aannemelijk gaat maken dat je die vrouw níet verkracht hebt.
Kun je niet. Zeker niet als die vrouw niet verbaal heeft gezegd: ‘ja, fijn, ik wil je pik in me’.
En wat denk je nu? Dat als jij als man naar de politie stapt en zegt: ze begon me te pijpen, maar dat wilde ik helemaal niet!, dat iemand dan vraagt: had je daar toestemming voor verleend?
(Snif, snif) ‘Nee!’
‘Oei nou, dat is inderdaad heel erg foute boel dan.’
Ehm, nee: als man krijg je dan gewoon wel te horen: maar waarom heb je die mevrouw (of meneer) dan niet van je afgeduwd?
Je bent een schaap dat vrolijk naar de slachtbank hobbelt in de veronderstelling dat jij je hals niet riskeert omdat je zo’n keurig nette minnaar bent.
@12: Haha. Wow. Ik weet niet eens hoe ik hier op moet reageren.
@12: Als klopt wat @9: schrijft, ligt de bewijslast nog steeds bij het slachtoffer.
Want het slachtoffer (of de aanklager) moet bewijzen dat de toestemming afwezig was.
Bewijs maar eens dat een vrouw niet gezegd heeft “neuk mij maar!”
Ik wil wel geloven dat de politie een aangifte van een man minder serieus neemt, maar dat is een andere discussie.
@11:
Volgens mij kon, onder “previous laws”, al een paar jaar geleden een onderzoek beginnen (inclusief uitleveringsverzoek) omdat een man (Julian Assange) neukte met een kapot condoom, terwijl dat niet afgesproken was.
Dus zoveel liep Zweden echt niet achter.
(overigens ben ik het met het uitgangspunt eens dat als toestemming voor veilige sex, dit nog geen toestemming voor onveilige sex inhoudt.
Wel vind ik raar dat er een uitleveringsverzoek voor Assange is, terwijl in dit soort zaken onmogelijk het bewijs geleverd kan worden)
@15.
Loopt een land achter als een kapot condoom geen case is, want onderling niet afgesproken. Iedere kerel heeft toch wel eens een condoom kapot geneukt.
@16:
Ja, dan loopt een land achter. Tenminste, als een kerel willens en wetens met een kapot condoom neukt.
Uiteraard is dit alleen van belang in het zeldzame geval dat bewezen kan worden dat een dader op de hoogte was van het mankement.
@17.
Nooit nagedacht dat het meer over de verdachte gaat, en dat ze wellicht zochten naar een stok om mee te slaan.
@15 Volgens het feitenrelaas dat de politie opmaakte was er wel iets meer aan de hand dan enkel een kapot condoom.
Mevrouw 1 had volgens eigen zeggen eigenlijk geen zin in seks, maar meneer Assange drong nogal aan en had ‘r al half uitgekleed en toen gaf ze maar toe. Hij hield ‘r eerst tegen om een condoom te pakken, maar stemde uiteindelijk in met het gebruik van een condoom, en toen bleek het kapot. Ze zou het later over de slechtste seks ooit hebben, gewelddadig ook.
Mevrouw 2 Had in dezelfde week een paar maal seks met meneer Assange; ze sliepen ook met elkaar. Toen ze wakker werden hadden ze seks, zij stond op een condoom en tegen z’n zin deed ‘ie die maar om. Na het ontbijt viel ze in slaap, en toen ze wakker werd, had ‘ie seks met ‘r: zonder condoom. Eigenlijk was dat waar ze over viel.
Vervolgens kwamen deze twee vrouwen elkaar tegen op een feestje voor Assange of Wikileaks bijeenkomst en vergeleken ze hun ervaringen. Ze besloten toen dat hij een foute dude was.
Dat eerste geval zou dus, als een rechter mee gaat in het relaas van de vrouw in kwestie, zomaar aangemerkt kunnen worden als verkrachting:
Geen expliciete toestemming, want dat zij zich laat uitkleden is niet voldoende indicatie dat ze oké vindt wat er gebeurt. Snapt u? Dat zij geen ‘boe’ of ‘bah’ zegt tijdens het uitkleden of het neuken ook niet.
En dat heeft allerlei implicaties die ik best wel griezelig vindt.