De wooncrisis is een crisis over ongelijkheid

De huurprijzen stijgen in rap tempo, een koophuis raakt voor starters zonder vermogende ouders steeds verder uit zicht en ondertussen wordt er te weinig gebouwd. Er is een wooncrisis. Hoe kon het zo ver komen? En is er een weg uit deze crisis? Hoe kan het toch dat we in ons welvarende Nederland een wooncrisis hebben? We hebben als land een expertise in stedenbouw en volkshuisvesting, en arm is Nederland ook niet. Toch is er een schrijnend tekort aan betaalbare koop- en huurwoningen. Wat is er aan de hand? Samen met econoom drs. Rens van Tilburg (UU), volkshuisvestingdeskundige prof. Marja Elsinga (TU Delft) en sociaal geograaf dr. Wouter van Gent (UvA) gingen we hierover in gesprek. En, misschien wel belangrijker, onderzochten we wat de oplossingen zouden kunnen zijn. De woningmarkt als vrije markt In 1989 kwam het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer met een rapport genaamd ‘Ontwerp nota volkshuisvesting in de jaren negentig’. Een omslag in ons woningbeleid, vertelt Elsinga: “Dit was het begin van de ambitie om de woningmarkt te verbeteren en het startpunt voor allerlei maatregelen voor verzelfstandiging en deregulering.” Het idee hierachter was dat een optimale markt optimale welvaart zou opleveren, maar daar is weinig van terecht gekomen. "De woningmarkt is namelijk geen perfecte markt. Er is niet een keuze om uit de markt te stappen als deze ongunstig is voor jou. Iedereen heeft een huis nodig,” benadrukt Elsinga. Sterker nog, veel van deze maatregelen hebben juist gezorgd voor de huidige problemen. Sociale huurwoningen werden opgekocht en te huur aangeboden in de vrije sector, waar beleggers snel aan konden verdienen. "In dezelfde jaren dat de minister voor Wonen Stef Blok buitenlandse beleggers naar de Nederlandse woningmarkt trok, was er namelijk ook een mogelijkheid om hogere huren te vragen in het middensegment," onderstreept Van Tilburg. Daarnaast werd de concurrentie bij koopwoningen groter wat de prijzen opdreef. Dit is ten koste gegaan van starters en huurders. “Het was een misverstand om de markt open te stellen voor mensen die gericht zijn op hoge winst en korte termijn,” aldus Elsinga. [caption id="attachment_349040" align="aligncenter" width="496"] Figuur 2.13 Gemiddeld netto vermogen voor eigenwoningbezitters en huurders naar leeftijdsgroep Bron UBO Vermogensverdeling.[/caption] Groeiende ongelijkheid Het gevolg is een grote mate van ongelijkheid in de samenleving tussen mensen die een koopwoning bezitten en mensen genoodzaakt zijn te huren. “De woningmarkt is een soort motor van ongelijkheid,” onderstreept Van Gent. Als je uit een welgestelde familie komt, kan die je helpen met een huis kopen en bouw je weer vermogen op. Mensen die deze hulp niet hebben en moeten huren, kunnen geen vermogen opbouwen. Van Gent voegt toe: “De betaalbaarheidskwestie, zowel binnen de koop als binnen de huur, betekent dat bepaalde mensen zich op bepaalde plekken kunnen inkopen. En dan heb je het over segregatie.” Mensen die het financieel lastiger hebben, worden uit de stad geduwd. Zij moeten dan verder reizen voor school, werk en bijvoorbeeld familie en vrienden, terwijl de rijkeren tijd en geld besparen en hun sociale netwerk kunnen behouden. Politieke druk en optimisme Is er dan nog een weg uit deze benarde situatie? De experts komen toch weer bij de overheid uit. Het is gebleken dat het vrijlaten van de woningmarkt niet werkt. Het is geen optimale markt, dus een gepaste rol voor de overheid is nodig om iedereen een betaalbare koop- of huurwoning te kunnen bieden. Van Tilburg is optimistisch. Na de woonprotesten in 2021 kwam het kabinet met nieuwe maatregelen. Zo is de hypotheekrenteaftrek aangepakt, de jubelton niet langer onbelast, is de verhuurdersheffing afgelast en wordt de middenhuur gereguleerd. "Dat is slechts het begin, het is nu tijd om door te zetten", aldus Van Tilburg. Veel partijen hebben wonen als grondrecht op het programma staan, maar uit de onderhandelingen is nog niets specifiek over de woningmarkt naar buiten gekomen. "Daar is politieke druk voor nodig," beaamt Van Gent. Van Tilburg vraagt zich wel af wat de recente ontwikkelingen gaan doen met de nieuwbouw. “Als investeerders lagere huren moeten vragen, dan zal er iets met de grondprijs moeten gebeuren bij de gemeentes, wil er gebouwd worden. Gemeentes hebben vaak hun begroting op een bepaalde grondprijs gebaseerd, en willen daar geen verlies op lijden. Daar ligt de rol voor de rijksoverheid om gemeentes daarin financieel te ondersteunen.” Ook Elsinga is optimistisch, maar dan moeten we wel open staan voor innovatie. Ze ziet allerlei belangrijke wooninitiatieven ontstaan in de samenleving. “Maar er zijn op dit moment nog te veel regeltjes en er moet kritisch geëvalueerd worden welke we kunnen afschaffen zodat deze initiatieven ook echt van de grond komen. Het is inderdaad de kunst van een wil en politieke druk.” We kijken dus vol verwachting wat er uit de kabinetsonderhandelingen gaat komen. Dit artikel van Juliette van Mil verscheen eerder bij Studium Generale Utrecht.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Herinnert u zich deze nog?

Uit Kunst op Zondag 3 februari 2019: iemand liet iets in elkaar storten en dat kreeg applaus….

Prachtig? Prachtig!

Het is natuurlijk even intrigerend als spectaculair dat hij al die moeite met één enkele trap in elkaar laat donderen. Maar het oeuvre van Aeneas Wilder omvat meer dan dat. Bij sommige van zijn constructies vraag je je af wanneer het vanzelf in elkaar stort.

Meer dus in de herhaling en hier.

Vraag aan alle curatoren in Nederland: wanneer krijgen we Aeneas Wilder en zijn werk weer eens hier te zien?

Marcus Aurelius (1): keizer tegen wil en dank

De worsteling van de stoïcijn met zijn eigen negatieve emoties zien we vooral terugkomen in het geschrift van keizer Marcus Aurelius, die in de tweede eeuw van onze jaartelling leefde. Het enige boek dat hij schreef, Meditaties of Overpeinzingen, was aan zichzelf gericht, als een stoïcijnse oefening. Het was waarschijnlijk nooit zijn bedoeling dat iemand het zou uitgeven. Maar het geldt als een literair meesterwerk, en een van de belangrijkste laat-stoïcijnse geschriften.

Bij het lezen ervan krijgen we de indruk dat Marcus Aurelius tegen wil en dank keizer is geworden. Hij lijkt het vervullen van zijn functie te ervaren als een loden last. Vooral de kunst om iedereen rechtvaardig tegemoet te treden ziet hij als een hele opgave. De onderlinge ruzies en machtsstrijd van de mensen aan het hof en tussen de volkeren onderling vielen hem duidelijk zwaar.

Relativering

Marcus Aurelius gebruikt de stoïcijnse filosofie om zijn moeilijkheden te lijf te gaan, en om ze te relativeren. Om afstand te nemen van zijn bestaan als keizer, herhaalt hij keer op keer dat alle menselijke emoties vergeefs zijn, omdat alle mensen uiteindelijk vergaan, terwijl ze tegelijkertijd deel uitmaken van iets dat onnoemelijk veel groter is dan zijzelf. Zoveel groter, dat al die wissewasjes uiteindelijk helemaal niet belangrijk zijn.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: shankar s. (cc)

Noorwegen zet diepzeemijnbouw door

‘Dit is wat je noemt ecocide,’ schrijft een aantal milieuexperts in de EU-Observer. Het besluit van Noorwegen om te starten met diepzeemijnbouw heeft veel afwijzende reacties opgeleverd. Het Europees Parlement dringt er in een deze week aangenomen resolutie op aan dat Noorwegen voorlopig stopt met diepzeemijnbouw. Eerst moet er meer duidelijkheid komen over de gevolgen voor het milieu en de biodiversiteit. ‘Dit is de grootste schande in de moderne geschiedenis van het Noorse maritieme beheer en het einde van de reputatie van Noorwegen als verantwoordelijke maritieme natie’, zei Karoline Andaur van het Wereld Natuur Fonds vorig jaar toen de Noorse minderheidsregering met de oppositie een akkoord bereikte over diepzeemijnbouw.

Noorwegen is geen lid van de EU, al volgt het normaal gesproken alle Europese wetgeving. Dat het Europarlement zich nu met de Noorse diepzeemijnbouw bemoeit heeft te maken met het feit dat gevreesd wordt voor onomkeerbare gevolgen voor de oceaan die heel Europa raken. Juridisch heeft dat gebied een aparte status: de bodem is van Noorwegen, het zeewater van de internationale gemeenschap. En dus vindt het Europees Parlement dat het óók wat te zeggen heeft over de plannen van de noorderbuur. “Het besluit heeft consequenties voor ónze wateren, ecosystemen en economische bedrijvigheid. Veel Europese vissers verdienen in het gebied hun brood”, zegt Mohammed Chahim (PvdA).

Closing Time | Gabriel Mayers

Gabriel Mayers staat soms op het podium, dan weer in de metrostations van New York.

Maar, zo zegt hij: “A busker must concentrate on his aim, which is the delight of the crowd through the fullnesss of their expression.”

Closing Time | Virginia

In 2002 bracht Tori Amos het concept-album Scarlet’s Walk uit, een ‘road trip in geluiden’ door de Verenigde Staten, post 9-11.

Hier hoort u een akoestische, minimale versie van Virginia. Een lied over de exploitatie van inheemse vrouwenlichamen en wat eens inheems land was.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende