Een jaar, een vraag

Uitgever en publicist John Brockman lanceerde in 1998 de ‘Annual Question’ (‘vraag van het jaar’) waarop wetenschappers, schrijvers, kunstenaars en ondernemers hun licht lieten schijnen. In 2018 stopte Brockman er mee. Hij was door zijn vragen heen en stelde nog één laatste vraag. In die twintig jaar leidden Brockman’s vragen tot ruim 2950 essays. Geschreven door mensen als Hans Ulrich Obrist (curator Serpentine Gallery, London), Brian Eno (componist, musicus), Alan Alda (acteur bekend van de tv-serie Mash, regisseur, schrijver), John Markoff (journalist, Pulitzer Prize-winnaar, The New York Times). Mike Godwin (advocaat, schrijver, jawel, van de Wet van Godwin) tot een groot aantal wetenchappers als Daniel C. Dennett (filosoof), Helen Fisher (biologisch antropoloog), Leonard Susskind (theoretisch natuurkundige), Richard Dawkins (evolutionair bioloog) en Jared Diamond (fysioloog en evolutionair bioloog). Bij Sargasso schreven over dit inspirerende project bij Kunst op Zondag en ter gelegenheid van Brockman’s laatste vraag. De essays verschenen bij Edge, de website die Brockman in het leven had geroepen als online versie van ‘The Reality Club’ en bedoeld om ‘The Third Culture’ aan het woord te laten. Die ‘derde cultuur’ bloeide op uit de botsing tussen de bèta’s en alfa’s en gamma’s.  Ofwel de nerds [1] en de softies [2]. De Reality Club kwam bijeen n Chinese restaurants, kunstenaarslofts, investeringsbanken, balzalen, musea, huiskamers en elders. De leden van de club voerden pittige discussies over hun werk en ideeën: “Het kenmerk van de Reality Club is een rigoureus en soms onbeleefd (maar niet ad hominem) discours”. Het motto van Edge is een citaat van kunstenaar James Lee Bryars (1932-1997): Om de grenzen van de kennis van de wereld te bereiken, moet je de meest complexe en geavanceerde geesten opzoeken, ze in een kamer zetten en ze elkaar de vragen laten stellen die ze zichzelf stellen. Jammer dat we al die inspiratie sinds 2018 hebben moeten missen. Maar goed nieuws: in 2022 werd Best-ID gelanceerd. Een podium voor “wetenschappers en andere denkers om de stand van zaken in hun onderzoek, op hun vakgebied en de relevantie daarvan voor de maatschappij uit te dragen. Welke nieuwe ideeën hebben zij? Welke vragen stellen zij zichzelf en anderen?” Sinds de oprichting hebben bijna 230 auteurs een bijdrage geleverd. In 2022 werd de vraag ‘Waar bent u anders over gaan denken? ‘ door 78 mensen beantwoord. Het jaar daarop waren er al wat meer (89) liefhebbers die kond deden van wat hun droomproject is. De  2024 vraag ging gisteren online: Wat betekent de groeiende kracht van AI voor uw werk of onderzoek? Wat betekent het voor uw vakgebied? Wat zijn de gevolgen voor de maatschappij? Zo’n 92 wetenschappers, kunstenaars, schrijvers en denkers uit bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties gaven een antwoord. Het initiatief is groeiende. Helaas nog erg weinig bijdragen van kunstenaars, musici, schrijvers en dichters. Weten zij de weg niet te vinden of zijn ze niet uitgenodigd? Hoe dan ook: goed initiatief, waar we hopelijk veel meer van gaan horen. Noten: [1] Bètawetenschappen, zoals natuurkunde, biologie, wiskunde en informatica. [2] Alfwetenschappen, zoals geschiedenis, taalkunde en letterkunde. Gammawetenschappen, bijvoorbeeld psychologie, sociologie en economie.

Quote du Jour | Een pragmatische islamiseerder?

The reality, in all likelihood, is that al-Sharaa is pursuing a more gradualist and democratic approach to Islamizing Syria’s state and society than is tolerable to jihadis, but it is still an approach premised on an Islamist agenda.

Sinds de ineenstorting van het Syrische regime en de bliksemsnelle overname van de macht door Abu Mohammed al-Jolani en zijn islamistische rebellenbeweging Hayat Tahrir al-Sham (HTS) vraagt iedereen zich af: waar gaat het met Syrië naar toe? Wordt dat nu een streng-islamitische politiestaat of wat?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Tom Jutte (cc)

Een steengoede analyse van de Participatiewet

ACHTERGROND, LONGREAD - Halverwege december gingen wat stukken van staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) Nobel, naar de Tweede Kamer. Dat heeft niet zo veel aandacht gekregen. Er speelt genoeg in de wereld en ‘Voortgang Participatiewet in Balans’ is wellicht ook niet de spannende sexy titel die gelijk de volle aandacht pakt. Niettemin verdient (met name) de bijlage bij deze Kamerbrief die aandacht zeer zeker. Het gaat om de bijlage ‘Probleemanalyse Participatiewet’. En die is mooi en stemt tot hoop, en een beetje optimisme op zijn tijd mag hier ook wel op de pagina.

Het gaat om een brochure van nog geen 30 pagina’s, die is samengesteld door het ministerie van SZW. Het geeft een zeer helder overzicht van een aantal onderzoeken die de afgelopen jaren gedaan zijn naar de Participatiewet, en de belangrijkste bevindingen daarvan. Zoals de titel al doet vermoeden focust de notitie zich op dingen die niet goed gaan. En dat zijn er nogal wat. Ze zijn opgedeeld in vier thema’s: algemene knelpunten, werk & participatie, inkomen & bestaanszekerheid, en tot slot de gemeentelijke financiën.

Een bloemlezing

Het voert te ver door om het hele rapport te bespreken, maar lees het vooral zelf. Om toch een indruk te geven van de problematiek (die overigens voor een deel ook wel hier op Sargasso langs is gekomen) wordt van elk van deze thema’s wat uitgelicht.

Foto: Meredith Petrick, via Unsplash.

Wat we weten over soja en ontbossing

Grote hoeveelheden soja gaan de hele wereld over om mens en dier te voeden. Wereldwijd wordt meer dan 100 miljoen hectare land gebruikt voor sojateelt; een stuk land zo groot als Frankrijk, Duitsland, België en Nederland bij elkaar (Storymaps, via AnimalRights). Om nieuwe sojaplantages aan te leggen om nog meer soja te kunnen telen en daar geld aan te verdienen, worden natuurgebieden vernietigd. Deze ontbossing vindt met name plaats in Zuid-Amerika (WWF). Vegetariërs worden daarom nog weleens scheef aangekeken omdat hun sojaburger zou bijdragen aan ontbossing. Maar hoe dit dat nu echt? Het is tijd om de feiten erbij te halen en wel over het verband tussen sojateelt en ontbossing.

Soja wordt door mensen gegeten in vele vormen, zoals tofu (plakken van gemalen sojabonen), tempeh (gemaakt van gefermenteerde sojabonen), sojaburgers, sojamelk of -drink (de zuivellobby vindt wat van de naam ‘sojamelk’) en andere zuivelvervangers, edamame-boontjes, soja-olie, sojasaus (van gefermenteerde soja), miso (een Japanse gefermenteerde sojabonenpasta) en meer Aziatische smaakmakers. En dan vergeet ik vast nog wel wat.

Soja voor mensen en voor dieren

Voor wie denkt dat vegetariërs hier de grote schuldigen zijn wat ontbossing voor soja betreft, heb ik nieuws: slechts 6% van de soja die wereldwijd wordt geteeld, wordt direct door mensen gegeten in de vorm van bijv. tofu, sojamelk of een sojaburger. Daar tegenover staat dat zo’n 75% van de wereldwijde sojaproductie wordt gebruikt als veevoer.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Back on 74

Jungle is een muziekcollectief uit Londen dat funk en moderne soul ten gehore brengt. Dan zou je denken dat het is opgericht door gekleurde inner city kids, maar dan heb je het mis.

Het werd opgericht door Josh Lloyd-Watson en Tom McFarland, die elkaar hebben leren kennen op een privéschool, de Latymer Upper School in Londen. Welgestelde ouders, dure hobbies.

 

Foto: Lisa de Vreede (cc)

Afrika luistert niet meer naar het westen

COLUMN - De dominantie van het westerse wereldbeeld lijkt af te nemen. De oorlogen in Israël en Oekraïne worden niet overal volgens het geijkte westerse patroon beoordeeld. Maar dat dringt hier nog maar langzaam door. Ongeloof en verontwaardiging overheersen de reacties als er elders in de wereld geluiden te horen zijn die niet aansluiten bij wat in het ‘vrije westen’ wordt gehoord.

Zo kreeg VN secretaris Guterres de wind van voren toen hij in Moskou op een conferentie van BRICS landen verscheen en daar ook een gesprek had met Poetin. Israël krijgt elders aanmerkelijk minder steun dan in Europa en de VS. De genocide die plaatsvindt in Gaza werd bij het Internationaal Gerechtshof aangekaart door Zuid-Afrika, niet door westerse landen zoals Nederland die zich altijd hard hebben gemaakt voor mensenrechten.

In grote delen van de wereld is het initiatief van Zuid-Afrika toegejuicht. Maar in Europa en in de VS worden pro-Palestijnse stemmen veroordeeld, gecanceld en met pek overgoten. Poetin is fout en iedereen die met Poetin praat is dus ook fout. Israël is goed, verdient onze steun en er valt daarom niet te praten over sancties of boycots. In Duitsland, een leidende natie in de EU, is het lot van Israël als ‘staatsraison’ onvoorwaardelijk verbonden aan dat van de Bondsrepubliek. De holocaust lijkt een veroordeling van een nieuwe genocide te verhinderen.

Quote du Jour | Makkelijk zoeken op foute familie?

Anderen tonen juichend hun screenshots van de achternamen van de mensen door wie ze geobsedeerd zijn. Duk! Niemöller! Blommestijn! Zie je wel! Het zal wel familie wezen! NSB-genen!

Het Nationaal Archief, NIOD en aanverwante organisaties zijn bezig het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) digitaal openbaar te maken.

Oorlogsarchief over collaboratie

Volgens eigen zeggen is dit het grootste en meest geraadpleegde archief over de Tweede Wereldoorlog in Nederland, “met 30 miljoen pagina’s over personen die verdacht werden van samenwerking (collaboratie) met de Duitse bezetter. Naast juridische documenten bevat het CABR getuigenverklaringen, persoonlijke brieven en verhalen van slachtoffers.”

Closing Time | I Like the Way You Kiss Me

Artemas Diamandis is een Britse zanger van Grieks-Cypriotische afkomst. Zelf had ik tot nu toe niet van ‘m gehoord, maar ik lees op Wikipedia dat I Like the Way You Kiss Me afgelopen jaar in tal van landen een top-10 hit was.

Closing Time | A Day in the Life

De Analogues was een Beatle-Tribute band die tot een week geleden klassieke Beatle-platen live ten gehoor bracht.

Afgelopen zaterdag stonden ze voor het laatst in de Ziggo Dome. Het eind van een tijdperk. Of wordt het een nieuw begin?

Closing Time | Rusty Cage

Wie had dat gedacht, dat Johnny Cash op z’n 64e een cover van Soundgarden zou opnemen. Hij geeft er wel z’n eigen country-draai aan, maar dat maakt het enkel fraaier.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende