Nieuws is een feit in een context. Dat bewijst het laatste hoofdstuk in de casus NRC/Prins Friso maar weer eens. In Pauw & Witteman verklaarde Peter Vandermeersch vrijdag te hebben geweten dat Friso lang (45 minuten) was gereanimeerd. Na discussie op de redactie, overleg met specialisten in Nederland en Oostenrijk besloot hij echter om dit ‘feit’ niet te vermelden. Het zou alleen maar leiden tot speculaties. De redactie kreeg bij specialisten al niet helder of lang reanimeren nu schadelijke gevolgen zou hebben of niet. Meld maar niet, was de conclusie. Dus loog Jannetje Koelewijn – zij meldde dat ze niet wist hoe lang er was gereanimeerd.
Dus bleef het blote feit dat er lang was gereanimeerd, uit het artikel. Het blote feit dat er geen sprake was van een schedelbasisfractuur (wat rondbuzzde) kwam wel in de kolommen van de krant. De grond waarop Vandermeersch tot deze opvallende keuze kwam, ligt blijkbaar niet in de wens om zo feitelijk mogelijk verslag te doen van de gezondheidssituatie van Friso. Als dat namelijk het geval was, hadden beide ‘feiten’ in het artikel gestaan. Er is blijkbaar afgewogen – op basis van een context. De vraag is nu: welke?
Vandermeersch wil nieuws op een positieve manier brengen. Het gerucht ontkrachten dat Friso een schedelbasisfractuur had, draagt daaraan bij. Want, concludeerde de redactie blijkbaar: wie geen schedelbasisfractuur heeft, loopt minder risico op ernstig letsel dan slachtoffers die wel een schedelbasisfractuur hebben. De effecten van langdurig reanimatie zijn onduidelijker – onduidelijkheid leidt tot speculaties en die zijn zelden positief. Dat wil de krant niet. Dus maakt NRC er geen melding van. Een week na dato pakt die keuze diametraal verkeerd uit.
‘Geen schedelbasisfractuur’ gaf ons hoop. Daarin slaagt de krant dus. Maar die hoop bleek vals en is door de langdurige reanimatie ons diep in de schoenen gezonken. Friso ontwaakt waarschijnlijk nooit meer uit zijn coma. De krant had ons daarop kunnen voorbereiden als ze een andere context had gekozen om de feiten in te presenteren. De krant heeft geprobeerd ons gemoed te managen, waar het verhaal had moeten gaan over de gezondheidstoestand van Friso.
Zoals ik eerder schreef, kan je daar alleen maar over berichten als je een trend waarneemt. Als je de feiten laat ontwikkelen. Als er een verschil is tussen Friso bij binnenkomst en nu. Jannetje Koelewijn heeft gescoord en schreef vorige week een artikel dat ons moed moest geven. Als ze een langere adem had gehad, als Vandermeersch geduld had betracht, had het NRC nu een prachtig verhaal gehad. Feitelijk, volledig en in de juiste context – namelijk die van de fysieke conditie van Friso, de emoties van de familie en de vraag wat er nu gaat gebeuren. <<
Reacties (10)
Er staat : “De grond waarop Vandermeersch tot deze opvallende keuze kwam, ligt blijkbaar niet in de wens om zo feitelijk mogelijk verslag te doen van de gezondheidssituatie van Friso“.
Dat lijkt me onjuist. Het verslag is wel feitelijk, maar was kennelijk hoogstens niet geheel volledig (gezien de beschikbare kennis). Dat de gemaakte afweging niet zinloos was blijkt uit de commotie die al ontstond na het uit de uit de wereld helpen van het (onjuiste) bericht over de schedelbasisfractuur. De gevolgde procedure lijkt me voort te vloeien uit zorgvuldigheid en respect voor de privacy van de betrokkene. Dat de redactie geen rekening heeft gehouden met niet-feitelijke zaken als “hoop” etc, en daarvoor de verantwoordelijkheid aan de RVD laat, is haar alles behalve kwalijk te nemen. Ik kan er tenminste niets fouts of tegenstrijdigs aan ontdekken.
Wel feitelijk omdat maar een deel van de feiten vermeld zijn, met het doel om “gerust te stellen”?
Juist de NRC had het vroeger steeds over de noodzakelijke scheiding tussen feiten en meningen, zodat ieder zijn eigen oordeel kan maken.
Nu weet ik beter; ook de NRC glijdt af en wil voor ons oordelen.
Het punt is, dat ik niet zeker weet of jouw karakterisering (van die “hoop” die al dan niet gegeven wordt) wel een zuivere karakterisering is. Naar mijn inschatting is het zo dat de NRC moest laveren tussen enerzijds de wens om onjuistheden de wereld uit te helpen, en anderzijds de kennelijk bestaande opvatting dat men over het koninklijk huis (cq familie) eigenlijk niet mag schrijven wat men wil, wanneer zulks het exclusieve terrein van de RVD zou zijn. Het probleem was dat de RVD zweeg over de schedelbasisfractuur. (Er volgde geen ontkenning, iets dat misschien begrijpelijk is je de RVD er een gedachtengoed toedicht als van een geheime dienst, maar daar wens ik niet van uit te gaan). Een extra reden waarom ik niet zo in die “geven van hoop”- theorie geloof is, dat er bij mij op geen enkele manier hoop gegeven is door de NRC-berichtgeving. Waarom zou ik een theorie moeten aanhangen die iets verklaart wat niet het geval is?
Een week na dato pakt die keuze diametraal verkeerd uit.
Eens…
Ik ben er sinds ik gister even na 12 uur de woorden van de Oostenrijkse arts aanhoorde, nog steeds kapot van. En, mezelf kennende, dat blijft ook nog wel even duren. Ik had juist uit de combinatie persconferentie vrijdag en de koningin die dit weekend kort terug naar Nederland zou gaan, de hoop geput dat het nieuws “goed” zou zijn, dat het hoopvol zou zijn.
Want met m’n eenvoudige EHBO- en reanimatie-opleidinkjes jaren geleden zoals die in Nederland gegeven worden, wist ik globaal dondersgoed van de tijd die gemiddeld gehanteerd wordt bij het besluiten tot stoppen met reanimeren. En ook dat kou een gunstige factor kan zijn om te erge hersenschade juist wat te voorkómen.
Dus toen de arts gisteren opeens sprak over 50 minuten en iets later de werkwoordsvorm hätte gebruikte, was ik een van de ongetwijfeld velen in ons land die op dat moment absoluut totaal geschokt raakten.
Natuurlijk gaat het niet om mij, maar ik tref v/d Lubben’s blog hier aan en vind het belangrijk. Kan alleen maar reageren met m’n eigen persoonlijke ervaring en gevoel, en doe dat dus. Want er moeten nog massa’s, massa’s meer Nederlanders geweest zijn die helemaal geen arts of verpleegkundige zijn maar voldoende weten over reanimeren om te hebben beseft dat circa 25 minuten bedolven onder de sneeuw, alles al heel heel ernstig maakte.
Ik had graag al véél eerder via de RVD of via een betrouwbare Oostenrijkse redder die bij de reddingsactie & helicoptervlucht betrokken was, hier in de media gehoord dat prins Friso zo onwaarschijnlijk lang gereanimeerd is gebleven. Dan had ik me mentaal beter kunnen voorbereiden.
Alhoewel ik primair altijd vind dat de whereabouts van leden van de koninklijke familie ons, het publiek, doorgaans niets aangaan: velen hadden zich bij wat meer concrete informatie al vanaf afgelopen weekeinde, dan tenminste kunnen instellen op héél slecht nieuws…. Nu kwam het echt als een enorme schok.
Het “kleuterboek-gehalte” van Tulleken en Koelewijn – in geschrift en interviews – heb ik daarentegen van meet af aan erg ongeloofwaardig gevonden en doordrenkt van egotripperij en sensatiezucht. “De NRC onwaardig” had je er dan vroeger automatisch aan toegevoegd, maar nu niet meer.
Niet om van Youp van ’t Hek te jatten, maar ik vroeg me een paar dagen geleden al serieus publiekelijk af of die Tulleken lijdt aan een beginstadium van de ziekte van Alzheimer. Want zet ’t maar even op een rijtje allemaal… en dat is nota bene lid geweest van een medisch tuchtcollege.
Maar kennelijk heeft men zich dat bij de NRC ook geen moment afgevraagd: of Tulleken – zijn leeftijd mede in aanmerking genomen – misschien een paar schroefjes los heeft zitten.
Dan nu de uitsmijter qua NRC, Tulleken en Koelewijn. Er is intussen een Nederlandse deskundige geweest (arts, trauma-arts, neuroloog) die in een van de online media verklaarde dat een schedelbasisfractuur hier bij deze tragedie juist niet het ergste had hoeven zijn. Omdat de fractuur, hoewel inderdaad zeer ernstig, letterlijk ruimte laat om te hoge druk in de hersenen (oedeemvorming) te helpen voorkomen. Die arts stelde dat het aller-, allerergste voor toestand en prognose de duur van het zuurstoftekort is…. In Friso’s geval werkelijk extreem lang. En juist die informatie werd ons allemaal onthouden.
Als het niet een zó verschrikkelijk drama betrof, dan zou ik er een Belgen-mop van maken. Over die hoofdredacteur die een seniele arts, echtgenoot van een van zijn journalisten die thuis het slaafje speelt, geloofwaardig acht zonder eerst ook een aantal gerenommeerde Nederlandse medisch specialisten te raadplegen….
Wat de NRC en andere media over Friso te melden hadden gaat ons geen barst aan. De RVD informatie en de persconferentie is voor fatsoenlijke mensen voldoende.
Ik weet niet waar je het vandaan haalt: die RVD-informatie was kennelijk niet voldoende. Er wás geen sprake van een schedelbasisfractuur. Dat was een feit. Punt. Iedereen kan wel over contexten beginnen te oudehoeren, maar dat geeft niemand het recht om zelf fantasievol zo’n context in te vullen om die vervolgens eenduidig op een derde van toepassing te laten zijn (de NRC, wiens bedoeling het zou zijn om “positief nieuws” naar buiten te brengen).
De enig mogelijke objectieve context is dat iedereen weet dat er kennelijk een consensus is dat je terughoudend met info over het koninklijk huis omgaat. Een aperte onjuist beeld bij het publiek kan reden zijn om na zorgvuldige afweging deze terughoudendheid niet meer de doorslag te laten geven. Dit is er (rekening houdende met de context) gebeurd. Dat voor de NRC geldt dat informatie over de exacte duur van de reanimatie (in minuten) wel onder de restrictie van deze terughoudendheid valt, is de NRC niet aan te rekenen, dunkt me. Ik snap niet hoe iemand op het stompzinnige idee kan komen dat het anders ligt. Los daarvan was al wél bekend dat ze reanimatie zeer lang geduurd had, al was het aantal minuten nog niet door iemand genoemd. Dat heb ik zelf gehoord.
De RVD is volgens mij juist deel van het probleem. Waarom kon er in de dagen direct na het ongeluk niet meer informatie gegeven worden? Waarom kwam de RVD zelf niet met meer uitleg na het NRC-artikel? De RVD hoort naar mijn mening een balans te zoeken tussen de informatiebehoefte van het publiek en de privacy van de koninklijke familie. Nu heeft men zich beperkt tot de botte mededeling: u hoort wel van ons. Dat soort arrogantie past niet meer in deze tijd.
Ik heb begrepen dat prins Friso en zijn Mabel niet onder de RVD vallen.
Ze hebben afstand van de troon gedaan
Wat had de RVD dan moeten zeggen? Hadden zij op de stoel van de medici moeten gaan zitten? Hadden ze een dagelijkse persconferentie moeten houden waarin ze uitgebreid zouden toelichten hoe er sinds gisteren niets veranderd is? De “botte mededeling” kwam precies overeen met de situatie: er was niets bekend dat aan het publiek bekend gemaakt diende te worden.
Die informatie die er was in de week na het ongeluk was voorbehouden aan de medici en de direct betrokkenen en om dan een beroep te doen op “informatiebehoefte van het publiek” getuigt van een gebrek aan gepaste terughoudendheid. Jij en ik hebben geen recht op wat dan ook in een dergelijke situatie. Dit is geen zaak van publiek belang, hooguit van publieke interesse. Je laatste zin vind ik dan ook erg ironisch.
Nog zoiets:’De prins werd continu in slaap gehouden’.
Moet je iemand die in coma ligt in slaap houden??