Bizar maar echt waar: het is efficiënter om van overal uit de wereld voedsel op een centraal punt in Nederland samen te brengen en het van daaruit te distribueren dan om voedsel van lokale producenten bij consumenten op maximaal 10 km afstand thuis te brengen.
Je ziet in die logistieke situatie de macht van de grote getallen aan het werk. Groot inkopen, groot vervoeren, groot aanbieden en de consument een one-stop-shop bieden. En zo ontstaan dus de AH’s van deze wereld, die voor 99% door het hele land precies hetzelfde assortiment aanbieden dat ook nog eens door het jaar heen nauwelijks verandert. Tenslotte kunnen aardbeien probleemloos uit Spanje of Istaël worden gehaald en boontjes moeiteloos uit Zimbabwe of Egypte. Zelfs in het Nederlandse hoogseizoen.
Des te leuker is het te zien dat er toch systemen ontstaan die met deze logistieke wetten van Meden en Perzen de strijd aanbinden. Eetlezeres Richelle (dank!) wees me op een bericht over het Amerikaanse bedrijf Sysco, dat in opdracht van de Michigan State University zijn eigen logistiek onder de loep nam en ervoor zorgde dat producten van het lokale platteland weer een lokale bestemming kregen. En passant kregen ze ook iets anders terug dat al lange tijd was weggeweest: een gezicht. Het bleek zo succesvol dat Sysco hetzelfde principe nu voor de hele VS wil gaan toepassen.
Simpelweg vóór het plant- en groeiseizoen bij de lokale mogelijke toeleveranciers op bezoek, uitleggen waar ze aan moeten voldoen willen ze bij een bepaalde detaillist hun product in de schappen zien, opgeven hoeveel product er afgenomen kan worden, zodat de producent daar zijn produktie op kan aanpassen en vervolgens ervoor zorgen dat deze lokaal geproduceerde producten efficiënt bij de detaillist terecht komen en vervolgens als eerste de schappen uit gaan en er dus zo goed als geen verspilling is. Dat is het in een notendop. En ingewikkelder hoeft dat ook niet te zijn.
Nu stelt de VS heel andere logistieke uitdagingen dan bijvoorbeeld Nederland. Maar ook in ons land beginnen alternatieve distributiestromen te ontstaan die zorgen voor meer diversiteit bij minder voedselkilometers en minder verspilling. En dat is mooi. Met een beetje geluk maken we zo een lange neus naar toekomstvisies waarin over vijftien jaar ons handjevol Nederlandse grootgrutters het zal hebben afgelegd tegen een duo nog grotere buitenlandse grootgrutters. In plaats daarvan zijn ze tegen die tijd rechts ingehaald door producenten die hun gerechte plaats weer hebben ingenomen. Met frisse distributiesystemen die optimaal gebruik maken van eigentijdse mogelijkheden en zo de mastodonten overbodig maken.
Mooi toch? Het zou best kunnen!
Reacties (12)
Bedankt voor de link. Dit is ook wel interessant voor een project over voedselverspilling waar ik aan werk.
Van overheidswege uit wordt in Zuid-Frankrijk ook het systeem van kopen bij de ‘producteur’ gepropageerd. Kaas, wijn, groenten. Het probleem wordt bij de koper gelegd (ga langs bij de producent) om de rest daarna wat je verder nog nodig hebt bij de supermarkt te kopen. Het is echt een bestaande strategie!
Omkering van logistieke moderniteit.
Lees Michael Pollan ‘Een pleidooi voor echt eten’
http://michaelpollan.com/books/in-defense-of-food/
En: filmpje
http://www.youtube.com/watch?v=4U097wiZGk4
Ik was een paar dagen geleden bij een conferentie over de short supply chain. Inmiddels staan de diverse presentaties online: http://www.vleva.eu/fromfarmtotable
Kaasboerderijen e.d. in het oosten van het land werken al jaren op deze basis. Hun lokale produkten kan je dus gewoon in de supermarkt kopen.
Logistieke nachtmerrie? Voor mij in ieder geval niet. De bank maakt iedere maand 40 euro over naar meneer de boer en iedere dinsdag staat er een tas met vreten voor de deur die mevrouw zmmco vervolgens omtovert in iets wat ik opeet;-P Qua logistiek is het enige wat ik moet doen die tas bij het oud papier leggen. Ik geef toe, ik doe het liever ook niet, maar een logistieke nachtmerrie zou ik het niet noemen.
Ik zie zo gauw niks terug in het artikel dat de efficientie-claim onderbouwt. Zit daar bijvoorbeeld de parkeerplaats van de supermarkt bij inbegrepen? De korte autoritjes naar de supermarkt? Bottomline is dat de gemiddelde afstand die meneer de boer moet afleggen tussen zijn verschillende klanten fors kleiner is dan de afstand van mijn huis tot de supermarkt. Wil ik centraal verzameld voedsel kopen, dan moet ik toch naar de supermarkt. En doorgaans is de rommel die je daar haalt na 1 dag al verpieterd en moet ik dus ook iedere dag terwijl de op het seizoen afgestemde producten van meneer de boer meestal wel een week mee gaan.
Ik zie het dus niet helemaal. Wat ik wel zie, is dat meneer de boer deze week koolrabi heeft geoogst en dat is toch niet mijn favoriet…
Hm, ik of de link tussen meer local en minder macht van grootgrutters een voor de hand liggende is, betwijfel ik. Voor vlees geldt het misschien, maar voor groente gaat dat in ieder geval niet op.
Schaarste aan landbouwgrond en – wellicht – de transportkosten zijn nu al reden om anders te gaan produceren. Met teelten op water, los van de grond en eventueel zelfs zonder natuurlijk licht. Een stuk beter voor het milieu dan op een akkertje, maar voor de grootgrutters nog veel belangrijker: je kunt overal produceren. Dus ook dicht bij de markt. Hoef je de boontjes niet meer uit Kenia in te vliegen en de tomaten uit Spanje niet naar het Noorden te dieselen.
Dat juist in Duitsland de glastuinbouw de laatste paar jaar enorm in ontwikkeling is, is wellicht een voorteken. Waarom tomaten uit Nederland halen, terwijl je als Aldi net zo goed in een kas in of rond een stad kunt investeren.
De volgende stap is natuurlijk, dat elke grootgrutter lokaal zelf geautomatiseerd de groente gaat telen in glaswolcultures en dat er helemaal geen losse producent meer aan te pas komt. Ik kan me ook nog wel zoiets voostellen voor zuivel en kazen. Weg met de boeren, leve de all-in-one producoper(?).
Het kan, ik weet het zeker.
Wordt al mee geëxperimenteerd. Het afbakbroodjesmodel. Zo kun je slasoorten als halffabrikaat (half opgekweekt) naar de dc’s of supers sturen, daar groeien ze op water of een substraat verder en je snijdt dagelijks naar behoefte af, of, nog beter, je laat het de klant zelf snijden. Bij kiemgroentem is het nog makkelijker.
Er is natuurlijk een reden, waarom alle lokale groenteboeren, die hun waren bij de lokale boeren haalden, op zijn geslokt door de grote kruideniers. De reden is, dat die grote kruideniers de lokale groenteboeren de markt uit prijzen. Zij hebben immers veel meer omzet en kunnen de producten, die de lokale groenteboer, zonder tussenhandel of grote logistieke en transportbedrijven, op de meest goedkope manier bij de lokale boer halen, desnoods met wat verlies verkopen om de lokale groenteboer uit de markt te drukken.
Lokaal voedsel is geen logistieke nachtmerrie. Het probleem is, dat de prijs bij de grote kruideniers niet bepaald wordt door de kosten van een product, maar door het marktaandeel, dat zij willen bereiken, en de concurrenten, die zij uit willen schakelen.
“De CO2-voetafdruk van ons voedsel is voor 85 procent het gevolg van de productie, voor 15 procent van het transport. ” Waar of niet waar ?
http://nl.odemagazine.com/doc/0124/Kijken-naar-voedselkilometers-is-misleidend/
Ook aardig om te weten : “de groep Koolhydraten is gerelateerd aan transportkilometers en CO2-eq uitstoot de grootste productgroep.” zie figuur 11 uit
http://edepot.wur.nl/178006
@Herman: die CO2-footprint hangt nogal af van de manier van telen. In veel intensieve teelten wordt in geconditioneerde teelten juist CO2 gebruikt. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat een roos die in een op aardwarmte verwarmde kas wordt geteeld en CO2 uit Pernis krijgt een hogere CO2 fotoprint heeft dan een roos uit Kenia of Colombia. En dit soort kassen zijn op dit moment al in gebruik.
Ik kan me voorstellen dat je de meer landbouwmatig (extensief) geteelde producten wel van ver kunt halen. Rijst, graan, bewaarfruit bijvoorbeeld. Die hoef je namelijk niet per Boeing te vervoeren. Verder is de premisse dat teelten in kassen vervuilender zijn onwaar. Tenminste als je er van uit gaat dat de meest energiezuinige kassen van nu over tien jaar de standaard zijn. Bijkomend voordeel van geconditioneerd telen is dat je niet overal natuur hoeft te slopen om voedsel te produceren en dat je de uitstoot naar de omgeving tot nul kunt reduceren. Lijkt me duurzamer dan een luchtbrug naar Afrika.